Ο υποδειγματικός ενεργός πολίτης Στέφανος Τραχανάς με την πολύπλευρη προσφορά, που συνηθίζει να πιάνει τον ταύρο από τα κέρατα, εξέδωσε πρόσφατα από τις ΠΕΚ το βιβλίο με τίτλο: «Ο ΚΥΚΛΟΣ - Επιστήμη και δημοκρατία σε ανήσυχους καιρούς», στο οποίο διερευνά το εκρηκτικά επίκαιρο ζήτημα της δημοκρατίας στην επιστήμη και στην κοινωνία, καθώς και τους πολλαπλούς κινδύνους που έχουν συσσωρευθεί για την κατάλυση του δημοκρατικού πολιτεύματος. Η σύγκριση της εποχής μας με την περίοδο της Βαϊμάρης, τα φαινόμενα ανορθολογισμού εκείνης της κρίσιμης περιόδου όχι μόνο για τη Γερμανία, που οδήγησαν στην επικράτηση του ναζισμού και στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, σε σχέση με την άνοδο των δικών μας ανορθολογικών ρευμάτων στην επιστήμη και στην κοινωνία, την ηγεμονία της Ακροδεξιάς στη Δύση, με τα οποία καταπιάνεται ο συγγραφέας είναι καίρια και πολυσήμαντα.
Το γεγονός πως ο Τραχανάς θίγει την άνοδο του μεταμοντέρνου ρεύματος σκέψης και την ηγεμονία του στον ευρωπαϊκό χώρο και στην Αμερική, είναι δεσπόζον πολιτικό, φιλοσοφικό και επιστημονικό ζήτημα για τη Δημοκρατία, πολύ περισσότερο διότι δεν υπάρχει μέτωπο εναντίον του από την κοιμώμενη Αριστερά. Ο Τραχανάς έχει συλλάβει με μοναδικό τρόπο τον κίνδυνο κατάλυσης της δημοκρατίας και των πολιτικών ελευθεριών καθώς και τη διογκούμενη άνοδο των ανορθολογικών, θεολογικών ρευμάτων σκέψης στη θέση της ορθολογικής επιστήμης και θέτει το εύλογο ερώτημα πως συμβαίνει αυτό στην εποχή της επιστημονικότητας και των μεγάλων επιτευγμάτων της. Δεν φταίει βέβαια γι’ αυτό η φιλοσοφία, ο Χάιντεγκερ αποτελεί φριχτή εξαίρεση. Αντίθετα, η φιλοσοφία ως κριτική σκέψη υπερασπίζει τη δημοκρατία. Ο συγγραφέας οχυρώνεται πίσω από το επιστημονικό ρεύμα του λογικού εμπειρισμού που χρησιμοποίησαν οι μεγάλοι επιστήμονες του Κύκλου της Βιέννης στον Μεσοπόλεμο, ως μορφή αντίστασης ενάντια στον ανορθολογισμό των ρευμάτων σκέψης της Βαϊμάρης.
Σήμερα το κυρίαρχο ρεύμα σκέψης από τον 19ο αιώνα, στον χώρο των θετικών επιστημών είναι το επιστημονικό ρεύμα του Αύγουστου Κοντ, ο λογικός θετικισμός, με τα διάφορα παρακλάδια του, ο οποίος λογικός θετικισμός έχει διασυνδεθεί με το ρεύμα του μεταμοντέρνου. Ο λογικός θετικισμός είναι κατά της κριτικής σκέψης και συμπυκνώνει μια μορφή επιστημονικής θεολογίας. Ο ιδιοφυής μαθηματικός και κοινωνιολόγος, Αύγουστος Κοντ, συγκλονισμένος αρνητικά από τον Διαφωτισμό και τη Γαλλική Επανάσταση προσπάθησε και το πέτυχε να δημιουργήσει μια επιστημονική θρησκεία που δεν θα χωρούσε καμία κριτική γνωσιακή αμφισβήτηση στο επιστημονικό ιερατείο με μπόλικο μυστικισμό. «Ο Comte καθορίζει σχολαστικά την οργάνωση του Ιερατείου: ο Μέγας Ιερέας κατευθύνει 2.000 ιερατικά μέλη στη Δύση. Υπολογίζει ότι χρειάζεται έναν ιερέα για κάθε 6.000 κατοίκους και ορίζει ότι όλοι οι ιερείς επί της γης θα είναι 100.000. Αλλά η κατήχηση προβλέπει επίσης ότι η εγκόσμια κυβέρνηση θα ασκείται από τους τρεις κυριότερους τραπεζίτες υπό την υψηλή επιστασία της πνευματικής εξουσίας» («Η θετική φιλοσοφία», του René Verdenal, σ.131, από το συνολικό έργο «Η φιλοσοφία», τόμος Γ΄: «Από τον Καντ ώς τον Χούσσερλ», επιμ. Φρανσουά Σατελέ, μτφρ. Κωστής Παπαγιώργης, εκδ. Γνώση).
Μπορεί να μη φτιάχτηκαν ναοί και να μη χειροτονήθηκαν ιερείς του λογικού θετικισμού στην Ευρώπη, η επιστημονική θεολογία ριζώνει όμως μέσα στον πυρήνα των θετικών επιστημών και αυτό είναι μέγα πρόβλημα σήμερα για την ελευθερία και τη δημοκρατία στη συμπόρευσή του με το μεταμοντέρνο. «Κατά τρόπο εκπληκτικό, ο Comte προοιωνίζει την εξέλιξη του καθολικισμού προς μια ιεραρχημένη κοινωνία που αναγνωρίζει το αλάθητο στον Πάπα» (στο ίδιο, σ. 142). Ο Τραχανάς άνοιξε ένα παράθυρο διαλόγου που ήταν ερμητικά κλειστό.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας