Στις δυτικού τύπου φιλελεύθερες δημοκρατίες, σαν την ελληνική, οι Μιντιακές Λογικές έχουν υπερισχύσει των Πολιτικών Λογικών και αυτό έχει διαμορφώσει ένα «μεταδημοκρατικό» παράδοξο. Ενώ η δημοκρατία διαθέτει τα λειτουργικά της χαρακτηριστικά, όπως σταθερά κομματικά συστήματα, εναλλαγή κυβερνήσεων και πολιτικές ελευθερίες, μοιάζει ολοένα και πιο «καχεκτική». Αυτό το παράδοξο οδηγεί σε ένα επόμενο όπου ενώ η συμμετοχή των πολιτών στα κοινά είναι περισσότερο αναγκαία από ποτέ, η αποχή τους γιγαντώνεται.
Σε αυτές τις δημοκρατίες-«κουφάρια» του εαυτού τους, ακραίες και ταυτόχρονα θεαματικές φωνές, συμβατές με την επιδίωξη της προσοχής των ΜΜΕ (τηλεθέαση και clickbait), απολαμβάνουν όλο και μεγαλύτερη δημοφιλία και προβολή. Αυτοί που πριν από δυο δεκαετίες ήταν εξαίρεση τώρα γίνονται κανόνας. Οσοι και όσες φωνασκούν, προκαλούν και προβαίνουν σε απαξιωτικούς μονολόγους για τις υπόλοιπες απόψεις, στρογγυλοκάθονται στα τηλεοπτικά στούντιο, μεταφράζουν τη δημοφιλία σε εκλογική επιτυχία, εκλέγονται και υπουργοποιούνται.
Τρεις θεσμικές δικλίδες ασφαλείας μπορούν να ισορροπήσουν την παραδοξότητα αυτού του «ερημοποιητικού» πολιτικού κύκλου που οδηγεί σε αποξένωση και δυσφορία των πολιτών (κυρίως των νέων) έναντι της δημοκρατίας: πρώτη από όλες τα λειτουργικά μέσα ενημέρωσης και οι δημοσιογράφοι που ελέγχουν την κάθε εξουσία, δεύτερη η ανεξάρτητη δικαιοσύνη που απονέμεται έγκαιρα και ισότιμα έναντι των πολιτών και τέλος η δημόσια λογοδοσία όσων χειρίζονται δημόσιες υποθέσεις και κατέχουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο κάποια εξουσία πάνω στο σώμα, τη ζωή, την εργασία, την υγεία, την παιδεία, την ασφάλεια του κάθε ενός και της κάθε μιας από τους πολίτες.
Οι παραπάνω τρεις δικλίδες ασφαλείας ενεργοποιούνται από μια τέταρτη κρίσιμη και αναγκαία συνθήκη την οποία δημιουργούν οι αφυπνισμένοι πολίτες που συμμετέχουν στα κοινά όταν γνωρίζουν τη δύναμη και τις δυνατότητές τους. Πολίτες που ξέρουν πως η φωνή τους είναι δυνατό να ακουστεί όταν δραπετεύσει από τον clicκ ακτιβισμό του πληκτρολογίου και τη μέθη του καναπέ, πολιτών που γνωρίζουν πως η ενσώματη παρουσία τους στον δρόμο ή στην πλατεία είναι ένα «φυλαχτό» που μπορεί να σώσει τη δημόσια σφαίρα από τον κυνισμό και να της προσδώσει ξανά εκείνο τον «αφελή ιδεαλισμό» που κάνει τα πάντα εφικτά.
Την Κυριακή 26 Ιανουαρίου 2025 είχαμε ενεργούς πολίτες που με έναν σιωπηλό τρόπο δήλωσαν με σαφήνεια πως απαιτούν να αποδοθεί δικαιοσύνη και η αλήθεια να λάμψει. Ακολούθησε μια συνέντευξη από έναν καλά διαβασμένο δημοσιογράφο που μας θύμισε τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να λειτουργούν τα ΜΜΕ στη χώρα, έκανε επιτέλους το αυτονόητο, έθεσε ερωτήματα δυσάρεστα που έφεραν σε αμήχανη θέση τον πρωθυπουργό.
Είναι αλήθεια πως την τελευταία διετία, λόγω των δύο εκλογικών αναμετρήσεων που μεσολάβησαν από το δυστύχημα των Τεμπών, ο πρωθυπουργός βρέθηκε δεκάδες φορές απέναντι σε προβεβλημένους δημοσιογράφους, οι οποίοι έθεσαν εύλογα ερωτήματα σχετικά με τα Τέμπη αλλά με έναν τρόπο διαφορετικό που θα ονόμαζε κάποιος στρογγυλεμένο.
Χρειάστηκαν εκατοντάδες χιλιάδες διαβάτες των δρόμων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και ένας δημοσιογράφος που τιμά τον κώδικα δεοντολογίας ώστε τα μέλη της κυβέρνησης να διαπιστώσουν πόσο μοναχικός είναι ο δρόμος που διάλεξαν στους χειρισμούς τους για το δυστύχημα των Τεμπών, πόσο μακριά στάθηκαν από αυτούς και αυτές των οποίων τις τύχες ορίζουν, να συνειδητοποιήσουν πως το 41% δεν ήταν η απάντηση σε όλα τα ερωτήματα και σίγουρα δεν αφορούσε τα Τέμπη.
*Διδάκτορας Πολιτικών Επιστημών ΑΠΘ, δημοσιογράφος
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας