Το 2024 καταγράφηκε ως το πιο ζεστό έτος στην Ιστορία, ξεπερνώντας το ρεκόρ του 2023, με τη θερμοκρασία να αυξάνεται για πρώτη φορά πάνω από 1,5°C σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα. Αυτό αποτελεί ένα κρίσιμο σημείο καμπής, καθώς τα ακραία καιρικά φαινόμενα εντείνονται και οι επιπτώσεις τους γίνονται όλο και πιο καταστροφικές για την ανθρωπότητα, τη φύση και την οικονομία.
Αν και η επιστημονική κοινότητα προειδοποιεί εδώ και δεκαετίες για τους κινδύνους της κλιματικής αλλαγής, οι πολιτικές ηγεσίες εξακολουθούν να υστερούν στη λήψη επαρκών και αποφασιστικών μέτρων. Η κλιματική κρίση, ωστόσο, δεν είναι μόνο ζήτημα επιστημονικό, αλλά και βαθιά πολιτικό και οικονομικό. Η φύση της παραγωγικής διαδικασίας, που βασίζεται στην υπερσυγκέντρωση ενέργειας και την αλόγιστη κατανάλωση, είναι από τα βασικά αίτια που οξύνουν το πρόβλημα.
Η διαφορά μεταξύ περιορισμού και προσαρμογής. Για να αντιμετωπίσουμε την κλιματική κρίση, πρέπει να διαχωρίσουμε δύο κρίσιμες στρατηγικές:
1. Περιορισμός: Επικεντρώνεται στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, τη μετάβαση σε αυτοπαραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και τη σταδιακή εξάλειψη των ορυκτών καυσίμων.
2. Προσαρμογή: Αφορά την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των κοινωνιών μας στις ήδη αναπόφευκτες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, όπως οι πυρκαγιές, οι πλημμύρες και οι καύσωνες.
Η ισορροπία μεταξύ αυτών των δύο στρατηγικών είναι κρίσιμη, καθώς η κλιματική κρίση είναι πλέον πραγματικότητα. Η πολιτική μας δράση πρέπει να εστιάζει τόσο στη μείωση της έντασης του φαινομένου όσο και στην προστασία των ανθρώπων και των οικοσυστημάτων που πλήττονται από αυτό.
Οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις. Η κλιματική κρίση δεν είναι μόνο περιβαλλοντικό ζήτημα, όπως προαναφέραμε. Οι οικονομικές της επιπτώσεις είναι ήδη εμφανείς:
● Καταστροφές και κόστος αποκατάστασης: Η αύξηση των ακραίων καιρικών φαινομένων οδηγεί σε τεράστιες ζημιές. Το 2024, οι πλημμύρες και οι πυρκαγιές προκάλεσαν απώλειες δισεκατομμυρίων ευρώ σε καλλιέργειες, υποδομές και περιουσίες.
● Πτώση αγροτικής παραγωγής: Οι ξηρασίες και οι υψηλές θερμοκρασίες μειώνουν δραματικά την παραγωγή βασικών προϊόντων, με άμεσο αντίκτυπο στις τιμές των τροφίμων.
● Ενεργειακή κρίση: Η αυξανόμενη ζήτηση για ψύξη σε περιόδους καύσωνα υπερφορτώνει τα δίκτυα ενέργειας, αυξάνοντας τα κόστη και την εξάρτηση από ορυκτά καύσιμα.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι το πρόβλημα δεν είναι το μέγεθος του ανθρώπινου πληθυσμού, όπως προτείνουν μαλθουσιανικές προσεγγίσεις. Το ζήτημα αφορά τη φύση της παραγωγικής διαδικασίας και την καπιταλιστική λογική της υπερκατανάλωσης και της εκμετάλλευσης φυσικών πόρων.
Η πράσινη μετάβαση: Η λύση για μια δίκαιη και βιώσιμη κοινωνία. Η πράσινη μετάβαση δεν αποτελεί μόνο επιτακτική ανάγκη για την αποτροπή της κλιματικής καταστροφής. Είναι μια μοναδική ευκαιρία για την οικοδόμηση μιας πιο δίκαιης και βιώσιμης κοινωνίας.
● Ενέργεια για όλους: Η μετάβαση στην αυτοπαραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, όπως η ηλιακή και η αιολική, προσφέρει φθηνότερη ενέργεια, απαλλάσσοντας τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις από την εξάρτηση από καρτέλ ενέργειας.
● Βιώσιμες πόλεις: Η αναδιάρθρωση των πόλεων σε πρότυπα που επιτρέπουν στους πολίτες να ζουν και να εργάζονται εντός 15 λεπτών από την κατοικία τους μειώνει τη ρύπανση, το άγχος και βελτιώνει τη συνολική ποιότητα ζωής.
● Κοινωνική δικαιοσύνη: Η πράσινη μετάβαση μπορεί να μειώσει τις ανισότητες, εάν σχεδιαστεί σωστά. Δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, πρόσβαση σε καθαρή ενέργεια και βελτιωμένη ποιότητα εκπαίδευσης είναι εφικτά οφέλη για τις ευάλωτες ομάδες.
Ενέργεια και δημόσιος έλεγχος. Η ενεργειακή κρίση του 2024 ανέδειξε τα προβλήματα του χρηματιστηρίου ενέργειας, όπου οι τιμές καθορίζονται από την υψηλότερη τιμή παραγωγής. Η ανεξέλεγκτη εμπορευματοποίηση της ενέργειας δεν εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον. Προτείνουμε, λοιπόν, τον δημόσιο έλεγχο της ενέργειας και την προώθηση αποκεντρωμένων ενεργειακών κοινοτήτων, ώστε να διασφαλιστεί η πρόσβαση όλων σε φθηνή και καθαρή ενέργεια.
Ενα κάλεσμα για δράση. Η κλιματική κρίση μάς φέρνει μπροστά σε ένα ιστορικό σταυροδρόμι. Η απραξία δεν αποτελεί επιλογή. Η μετάβαση σε μια βιώσιμη οικονομία δεν είναι μόνο ζήτημα επιβίωσης, αλλά και ευκαιρία για έναν νέο τρόπο ζωής που θα προσφέρει καλύτερες συνθήκες για όλους.
Η αλλαγή είναι στα χέρια μας. Τώρα είναι η στιγμή να δράσουμε, με θάρρος, αποφασιστικότητα και όραμα, για να οικοδομήσουμε έναν βιώσιμο πλανήτη τόσο για τη δική μας, όσο και για τις επόμενες γενιές.
* Οικονομολόγος (M.B.A.) και συμπρόεδρος των Οικολόγων ΠΡΑΣΙΝΩΝ
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας