Την 1η Ιανουαρίου 2025, με την ευκαιρία της Πρωτοχρονιάς, ο Πατριάρχης Ιωάννης Ι’ Γιαζίζι εκφώνησε κήρυγμα στον Καθεδρικό Ναό της Παναγίας, στη Δαμασκό. Το κήρυγμα περιείχε ιστορικές και θρησκευτικές αναφορές που υπογράμμιζαν τις ρίζες του Ανατολικού Χριστιανισμού και τον ρόλο των Ορθοδόξων στη διαμόρφωση του εθνικού ιστού της περιοχής. Ο Πατριάρχης επαίνεσε την ιστορία της χριστιανικής παρουσίας και τη συμβολή της, από κοινού με τους Μουσουλμάνους, στην οικοδόμηση της ενιαίας πατρίδας, αναφερόμενος σε σημαντικές προσωπικότητες, όπως οι Πατριάρχες Γρηγόριος Δ’ και Ηλίας Μαουάντ, οι οποίοι έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο σε κρίσιμες στιγμές της Ιστορίας.
Ωστόσο, αυτό το κήρυγμα προκάλεσε έντονες αντιδράσεις στην χριστιανική κοινότητα, καθώς πολλοί το εξέλαβαν ως προσπάθεια εξωραϊσμού της εικόνας του Πατριάρχη, χωρίς ουσιαστική αντιμετώπιση των τρεχουσών κρίσεων που αντιμετωπίζει η Εκκλησία. Οι επικριτές πιστεύουν ότι ο Πατριάρχης Ιωάννης Ι’ έχει απομακρυνθεί από την εθνική κληρονομιά, υποστηρίζοντας πολιτικές επιλογές που αποδυναμώνουν τον ρόλο της Εκκλησίας.
Αντίθετα, Πατριάρχες όπως ο Γρηγόριος Δ’ Χαζίμ, που στήριξαν όλα τα στρώματα του λαού σε περιόδους μεγάλων εθνικών κρίσεων, ο σημερινός προσανατολισμός του Πατριάρχη θεωρείται ότι ευνοεί συγκεκριμένο πολιτικό φορέα. Αν και το κήρυγμα αναμενόταν να περιλαμβάνει ένα όραμα που θα αντιμετώπιζε τις προκλήσεις του παρόντος και θα φώτιζε το μέλλον των Χριστιανών της περιοχής, αρκετοί το θεώρησαν ως μια παραδοσιακή ρητορική. Ομως, αυτή δεν άγγιξε τις υπαρξιακές πιέσεις που αντιμετωπίζουν οι Χριστιανοί λόγω των συγκρούσεων και των πολέμων.
Ο Πατριάρχης επικρίθηκε για την αγνόηση των εξωτερικών επικρίσεων, γεγονός που μπορεί να εντείνει τις διαιρέσεις και να αποδυναμώσει τον ενωτικό ρόλο της Εκκλησίας.
Μεταξύ των πιο έντονων επικρίσεων ήταν εκείνη του δικηγόρου Εντουάρ Χάσουα, ο οποίος τόνισε την ανάγκη επιστροφής της Ορθόδοξης Εκκλησίας στον εθνικό της ρόλο, μακριά από πολιτικές συμμαχίες. Ο Χάσουα κατηγόρησε τον Πατριάρχη ότι απέτυχε να εκπροσωπήσει τα συμφέροντα των Χριστιανών, υπογραμμίζοντας ότι η Εκκλησία ήταν πάντα φωνή εθνικής συμφιλίωσης και όχι μέρος πολιτικών συγκρούσεων που θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την ιστορική της κληρονομιά.
Ο δρ Ουαντίντ Σαλμπούτ, σε μια δριμεία επιστολή, εξέφρασε την απογοήτευσή του για τον Πατριάρχη Ιωάννη Ι’ και τον χαρακτήρισε «ανάξιο» για τη θέση του, κατηγορώντας τον, ακόμη, για μεροληψία υπέρ του συριακού καθεστώτος, εις βάρος των εθνικών συμφερόντων. Εγραψε: «Αν ήσασταν ειλικρινής στην εκπροσώπηση των Χριστιανών, θα εξηγούσατε γιατί υποταχθήκατε στο καθεστώς, καθώς και το τίμημα που πληρώσατε για να γίνετε Πατριάρχης. Συμβάλατε στη διάσπαση του εθνικού ιστού και ευλογήσατε τους πυραύλους του καθεστώτος που σκότωσαν αθώους». Ο Σαλμπούτ, καταλήγοντας, κάλεσε τον Πατριάρχη μαζί με τους Μητροπολίτες του, τους οποίους χαρακτήρισε ως «ανάξιους», να παραιτηθούν και ζήτησε μια εκκλησιαστική ηγεσία που θα εκπροσωπεί με ειλικρίνεια τους Χριστιανούς.
Από την πλευρά του, ο Μπάσαμ Μααλούφ κάλεσε σε «επανάσταση» εντός της Εκκλησίας, ζητώντας την απομάκρυνση των κληρικών που συνδέθηκαν με το καθεστώς και την εκλογή νέων ιερέων με εθνική συνείδηση και αφοσίωση. Εγραψε: «Οπως οι μουσουλμάνοι αδελφοί μας απορρίπτουν τους υποκριτές υποστηρικτές του καθεστώτος, έτσι κι εμείς απορρίπτουμε τον κλήρο που υπηρέτησε την τυραννία. Ηρθε η ώρα για ριζική αλλαγή, που θα επαναφέρει την Εκκλησία στον πραγματικό της ρόλο».
Αυτές οι φωνές αντικατοπτρίζουν ένα σαφές αίτημα από την πλειοψηφία της χριστιανικής κοινότητας: την ανάγκη ανανέωσης της εκκλησιαστικής ηγεσίας, ώστε να ανταποκριθεί στις προκλήσεις της σύγχρονης εποχής. Οι Χριστιανοί σήμερα χρειάζονται ποιμένες με διαφάνεια και θάρρος, ικανούς να ενισχύσουν την εθνική ενότητα και να εκπροσωπήσουν τα ζητήματα της κοινωνίας με πνεύμα ευθύνης και γνήσιας πίστης, μακριά από πολιτικές εξαρτήσεις ή προσωπικά συμφέροντα.
*Συγγραφέας, υποψήφια διδάκτωρ Θεολογίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας