Και στη διεθνή βιβλιογραφία (στα ερευνητικά εργαστήρια κοινωνικών ερευνών), αλλά προ πάντων στην πολιτική και κοινωνική ζωή των ανθρώπων δύο «μεταβάσεις» παίζουν πρωταγωνιστικό και καθοριστικό ρόλο για να διαμορφώσουμε επιτέλους το αριστοτελικό «ευ ζην». Δηλαδή να ζήσουμε ως άνθρωποι σ’ αυτόν τον πλανήτη μια ανθρώπινη ζωή.
Ποιες είναι αυτές οι περιώνυμες «μεταβάσεις»; Μολονότι τον όρο «μετάβαση» δεν τον κατανοώ ως κοινωνικός επιστήμων και στοχαστής, ας τον χρησιμοποιήσουμε στην επιχειρηματολογική διάταξη των απόψεών μου. Οι «δύο μεταβάσεις» είναι η ψηφιακή και η πράσινη. Στην ψηφιακή περίπτωση μιλάμε για τη χρήση τεχνολογικών μέσων για να βελτιώσουμε τη ζωή μας. Το ίδιο εξυπακούεται ότι έχουμε να κάνουμε και στην πράσινη περίπτωση. Επινοούμε νέες πηγές ενέργειας για να βελτιώσουμε τη ζωή μας.
Στο σύντομο αυτό άρθρο μου δεν πρόκειται να γράψω ούτε πραγματεία ούτε έστω και δοκίμιο για τους σχετικούς προβληματισμούς. Θα περιοριστώ σε μια επιγραμματική απάντηση στην ερώτηση του τίτλου.
Ξεκινώντας από τις αρχές του 19ου αιώνα, την εποχή δηλαδή κατά την οποία ο Διαφωτισμός ως σύστημα ιδεών αρχίζει σταδιακά να εφαρμόζεται μέσω πολιτικών συστημάτων και προγραμμάτων, μέχρι σήμερα (αρχές του 21ου αιώνα) η ανθρωπότητα αναζήτησε τρόπους και μορφές ζωής που ανταποκρίνονται σ’ αυτό που η ίδια η λέξη ορίζει: να ζει ο άνθρωπος μια ανθρώπινη ζωή. Στο πραγματολογικό αυτό πλαίσιο της προόδου κατά την ιδεολογία των διαφωτιστών η ανθρωπότητα (ή τουλάχιστον οι «άνθρωποι του πλανήτη» στην Ευρώπη) επινόησε το τεχνολογικό σύμπαν της εποχής της. Μια περιπτωσιολογία της τεχνολογίας του Διαφωτισμού (19ος και 20ός αιώνας) περιλαμβάνει συστήματα μεταφοράς ανθρώπων και αγαθών, τα οποία ως κοινωνικές υποδομές θεμελιώθηκαν σε ενεργειακές πηγές που μας έχουν οδηγήσει στο χείλος του γκρεμού.
Δεν είμαι ειδικός επιστήμων για τις ενεργειακές πηγές και τις αντίστοιχες μεθόδους εκμετάλλευσης στο πλαίσιο της καπιταλιστικής λογικής. Εκείνο που με ενδιαφέρει είναι το εξής: το ενεργειακό σύμπαν των δύο τελευταίων αιώνων (19ος και 20ός) στράφηκε εναντίον και του ίδιου του ανθρώπου, αλλά προ πάντων μας οδήγησε ως ανθρωπότητα στην «έκλειψη της φύσης». Η φύση ως πολιτισμική και ιστορική στιγμή στην εξέλιξη της ανθρωπότητας δεν υπάρχει. Εχει καταστραφεί.
Οι Max Horkheimer και Theodor W. Adorno έγραψαν το βιβλίο τους «Διαλεκτική του Διαφωτισμού». Αυτό το βιβλίο εκδόθηκε τελικά (μετά από μεγάλες θεωρητικές και εκδοτικές περιπέτειες) το έτος 1947. Οι στοχαστές αυτοί επινόησαν το ερμηνευτικό σχήμα σύμφωνα με το οποίο κάθε πρόοδος διαμορφώνει και συνθήκες καταστροφής. Η περιώνυμη «κλιματική αλλαγή», για την οποία μιλάμε όλοι μας (χωρίς να γνωρίζουμε για ποιο πράγμα μιλάμε), είναι δημιούργημα της «διαλεκτικής του Διαφωτισμού».
Η παγκόσμια κοινωνία (και από κοντά οι επιμέρους εθνικές κοινωνίες και οικονομίες) επεξεργάζεται τα συστήματα «πράσινης μετάβασης»: να εφαρμοστούν τελικά ανθρώπινες μέθοδοι σεβασμού και συμφιλίωσης με τη φύση.
Μετά την ιστορική εμπειρία της ανθρώπινης προόδου κατά τους δύο τελευταίους αιώνες και μετά την επινόηση του ερμηνευτικού σχήματος της «διαλεκτικής του Διαφωτισμού», η ανθρωπότητα δεν μπορεί να κάνει άλλα ιστορικά λάθη! Η «πράσινη μετάβαση» δεν θα μας οδηγήσει στο «ανθρώπινο ξέφωτο». Είναι οικονομικός μηχανισμός των ελίτ σε παγκόσμιο επίπεδο για να ελέγχουν ολόκληρους πληθυσμούς στον πλανήτη. Η «πράσινη μετάβαση» είναι μηχανισμός επιβίωσης της καπιταλιστικής λογικής σε συνθήκες παγκόσμιας πολιτικής αβεβαιότητας.
*Πολιτικός φιλόσοφος
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας