Το μέρος που καταλάμβανε προηγουμένως η λογική, η συνειδησιακή επάρκεια να κρίνουμε και να κρινόμαστε για κάθε πράξη μας, σήμερα καταλαμβάνεται από το κινητό μας τηλέφωνο και τις κρυφές του τεχνολογικές «αναβαθμίσεις». Είναι η συνείδησή μας. Ξέρει τα πάντα για σένα και θα είναι ο πληροφοριοδότης που θα καταθέσει εναντίον σου αν μια μέρα πέσεις στα χέρια της Δικαιοσύνης, άδικα ή δίκαια. Δεν θέτω θέμα αμφισβήτησης της ανάπτυξης της ψηφιακής τεχνολογίας. Απλά εκτιμώ ότι η καπιταλιστική κυριαρχία αξιοποιεί στρεβλά και στο έπακρο σε βάρος της ανθρωπότητας το νέο της «όπλο».
Εχουμε φτάσει στο σημείο της τραγωδίας της ανθρώπινης ταυτότητας και της αυτογνωσίας να συμβουλευόμαστε συνεχώς τη «συσκευή» για να ξέρουμε αν υπάρχουμε. Δεν γνωρίζουμε καν αυτήν την πραγματικότητα, τις γνωστές αλλά και αθέατες πλευρές της. Την ψηφιακή εποχή την προσπερνάμε σαν μια φυσική εξέλιξη της κοινωνίας. Ποιος ελέγχει και χειραγωγεί ποιον;
Κάποιος έχει μεταφέρει τον εγκέφαλό μας στο τηλέφωνο και ως εκ τούτου είναι δυνατό να κουβαλάμε το κεφάλι μας στην τσέπη μας. Γι’ αυτό, το να χάσεις το κινητό σου σήμερα ισοδυναμεί με το να χάσεις το μυαλό σου. Να εξαφανιστείς από τον κόσμο. Να βρίσκεσαι στον απόλυτο πανικό. Ο καπιταλισμός της εποχής τώρα βρίσκεται στην καθημερινή εγκεφαλική σου δραστηριότητα. Ο Ελον Μασκ το έχει πάει λίγο παρακάτω. Για να συνδέεστε στο διαδίκτυο εγκεφαλικά, με τοποθέτηση μικροτσίπ στον εγκέφαλο, σε κάνω ανώτερο από τον διπλανό σου, όχι πλέον οικονομικά, αλλά και διανοητικά.
Τι πρέπει να ψωνίσεις (εάν μπορείς, εάν όχι, φαντασιώνεσαι να αγοράζεις) πότε, πού, πώς. Οι συνομιλίες με φίλους είναι δακτυλικής εφαρμογής με μηχανικές κινήσεις χωρίς οπτική επαφή, χωρίς χαμόγελα ή και έντονες διαφωνίες ακόμα. Οι σχέσεις εξατομικεύονται καθοδηγούμενες από την τεχνητή νοημοσύνη που υπηρετεί τους νέους τρισεκατομμυριούχους, οι οποίοι μετριούνται στα δάχτυλα και ελέγχουν τον παγκόσμιο ιστό της ενημέρωσης, της σκέψης και των πράξεών μας. Μια άλλη εκδοχή του αόρατου καπιταλισμού σήμερα είναι ακόμα πιο επικίνδυνη, γιατί η ταξική ισότητα «καταργείται» από φαντασιακές ψηφιακές λειτουργίες όλων χωρίς δήθεν ταξικούς φραγμούς.
Ο πυρήνας της νεωτερικότητας βρίσκεται σε αυτήν την ψηφιακή εξάρτηση από το να βλέπεις τον εαυτό σε μια σέλφι με κάποιον «ισχυρό» Χολιγουντιανό αστέρα, τον Ελον Μασκ ή κάποιον φιλόδοξο πολιτικό που σου χαρίζει ένα φωτογραφικό χαμόγελο για την πίστη σου σε αυτόν, την παρουσία σου σε μια συγκέντρωσή του ή ακόμα και την ψήφο σου που κάθε τέσσερα χρόνια τη θεωρούμε δημοκρατική κατάκτηση... Η καθημερινή σου συμμετοχή στη σύγχρονη «δημοκρατία» έχει μεγαλύτερη αξία όταν κάνεις βόλτες στα mall ή όταν γίνεσαι τηλεπερσόνα στο Survivor... Ενα ψηφιακό κοσμικό κοτέτσι, χτισμένο πάνω σε έναν κόσμο που σε ένα σημείο του, στην Παλαιστίνη, πραγματοποιείται μια τηλεοπτική, μεθοδική, ολοκληρωτική γενοκτονία. Ενα μέρος του πλανήτη εξεγείρεται, αντιδρά, διαδηλώνει, ένα άλλο με απάθεια παρακολουθεί τα δελτία ειδήσεων με τις πιο σκληρές εγκληματικές δολοφονίες παιδιών και γυναικών σαν να πρόκειται για ένα δελτίο καιρού. Είναι ακόμα μια μειοψηφία, ευτυχώς.
Η τραγωδία της κοινωνικής χειραγώγησης φτάνει σε τέτοιο επίπεδο παροξυσμού που οι ειδικοί αναλυτές των πρωινάδικων λένε ότι αν δεν σε ξεφτιλίζουν στα κοινωνικά δίκτυα δεν είσαι κανένας.
Ομως ο κόσμος έχει αλλάξει. Εχει γυρίσει ανάποδα. Τώρα καταλαβαίνουμε πώς ο Τραμπ κέρδισε τις εκλογές, όχι για τις φρικαλεότητες που είπε, αλλά χάρη σε αυτές. (Οχι ότι και ο Μπάιντεν βρισκόταν στην αντίπερα όχθη). Με μια απαξιωτική ορολογία, με ύβρεις και κενά συνθήματα, διακοσμημένα με κακή μουσική και ατάλαντες χορευτικές κινήσεις. Μια πολιτική πραγματικότητα που έχει έρθει ήδη στην Ελλάδα. Μια πολιτική «σκηνή» που δικαιώνει την προσβολή των πιο ευάλωτων, αδύναμων και ταξικά καταδυναστευμένων ως άσκηση ελεύθερου λόγου και ελευθερίας, χρησιμοποιώντας λέξεις και επιχειρήματα που δεν είχαν ακουστεί από την εποχή του φασισμού, συνοδευόμενου από τον μέγιστο λογοκριτή των κοινωνικών δικτύων, τον Ελον Μασκ, και από εκατομμύρια ψήφους απελπισμένων που βλέπουν ακόμα τη σωτηρία τους από το μίσος που μπορούν να έχουν για ό,τι διαφορετικό δίπλα τους, κυρίως κατατρεγμένους μετανάστες από πολέμους, την κλιματική μεταβολή της μάνας γης και κυρίως από την ακραία φτώχεια.
Η φιλοσοφία, μια ολοκληρωμένη κοινωνική επιστήμη με αμέτρητες μεταβλητές, συνδεδεμένη με κάθε ανθρωποκεντρική δραστηριότητα που στη συνολικότερη ανάπτυξή της συνέβαλε ο Καρλ Μαρξ τον 19ο αιώνα, έδωσε απαντήσεις κυρίως για την ταξική διάρθρωση του πλανήτη. Εδωσε ελπίδα στην ανθρωπότητα να αποτινάξει την άγρια, αδυσώπητη εκμετάλλευση του καπιταλιστή. Δεν είναι τυχαίο ότι στην εποχή μας η όποια νέα ή ο όποιος νέος επιλέγει φιλοσοφικές επιστήμες (που όλο και συρρικνώνονται στην τριτοβάθμια εκπαίδευση) θεωρείται προδιαγεγραμμένος στη μακροχρόνια ανεργία. Στον σύγχρονο καπιταλισμό όποιος ή όποια δεν επιλέγει την άγρια, αδυσώπητη ΑΓΟΡΑ ως εφαλτήριο για την «επιτυχία», δεν μπορεί να ζήσει το αμερικανικό όνειρο. Οπως το λέει ένας Ελληνο-Αμερικανός πολιτικός ηγέτης στην Ελλάδα... «ελληνικό όνειρο»!
Η σημερινή κυρίαρχη εξέλιξη είναι αυτό που ήθελαν και θέλουν οι καπιταλιστές και ολιγάρχες, οι λίγοι που ελέγχουν την ενημέρωση, το τραπεζικό σύστημα, την ενέργεια, τη διατροφική κουλτούρα, τις ανθρώπινες σχέσεις, αντικαθιστώντας τα με έναν «νέο θαυμαστό κόσμο», όπως πετυχημένα είχε περιγράψει ο Aldous Huxley 93 χρόνια πριν από τη λεγόμενη κοινωνία της τεχνητής νοημοσύνης. Αυτοί που συνειδητά οδηγούν την κούρσα στον μεταμοντέρνο, αόρατο, πολλές φορές, νεοφασισμό με τις παραλλαγές του στον 21ο αιώνα, μια κοινωνία των ατόμων, της απόλυτης κοινωνικής και οικονομικής αποδιάρθρωσης, έχουν ονοματεπώνυμο και ξέρουμε τους περισσότερους.
«Η ματαιοδοξία πρέπει να αφεθεί σε αυτούς που δεν έχουν τίποτα άλλο να επιδείξουν», έλεγε ο Μπαλζάκ. Εμείς οι πολλοί, τα αμέτρητα θύματα των ταξικών πολέμων και των γενοκτονιών της εποχής μας μπορούμε να ξαναφέρουμε τα πάνω κάτω. Ιστορικά το έχουμε ξανακάνει, με λάθη, με υστεροβουλίες αλλά πάντα με καθαρό βλέμμα στο αύριο. Πάντα με μάτια που κοιτούν τον αντίπαλο και δεν σκύβουν. Τόσες και τόσοι χιλιάδες έπραξαν τα αυτονόητα σε στιγμές μεγάλων ιδεολογικών αντιπαραθέσεων. Εδωσαν τη ζωή τους για να φυτέψουν ελπίδες που ακόμα είναι ζωντανές. Επιλέγω μόνο έναν, τον Ερνέστο, που έμεινε στην Ιστορία ως ο πιο ανθρώπινος ανιδιοτελής επαναστάτης και, με την καλώς εννοούμενη υπερβολή των ταπεινών του κόσμου, «αγιοποιήθηκε».
Υπάρχουν αμέτρητες στιγμές που τους τρομάζουν, όπως όταν εγκλημάτησαν στα Τέμπη και οι νέοι και νέες γέμισαν τις πλατείες στη χώρα μας ή όταν τα πανεπιστήμια σε κάθε γωνιά του κόσμου γέμισαν και γεμίζουν με παλαιστινιακές μαντίλες. Μπορούν τα οράματά μας, με τους αγώνες μας, να πάψουν να ερμηνεύουν τον κόσμο, αλλά επιτέλους να τον αλλάξουν. Μας τα εξήγησε ο Κάρολος, τα γραπτά μένουν και τα λόγια του ακόμα ηχούν πιο δυνατά στην εποχή μας.
*Mέλος της Π.Γ. της Λαϊκής Ενότητας-Ανυπότακτη Αριστερά
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας