Η πολιτική αλαζονεία και απληστία της ολιγαρχίας όταν αυτή κατορθώνει να γίνεται καθεστώς το οποίο από τη φύση του βρίσκεται σε πάγια σύγκρουση με τη μεγάλη πλειοψηφία των μη προνομιούχων, αντί να στρέψει τις μάζες στην αντίσταση με σκοπό την ανεξαρτησία από αυτήν και την αυτοτέλειά τους, συνήθως τις οδηγεί στην ακούσια υποστήριξη και αποδοχή κάποιας μορφής τυραννίας. Αυτό είναι ένα από τα διδάγματα της Ιστορίας και τα παραδείγματα είναι πολλά.
Πάντα παρέπειθαν τον λαό αυτοί που συγκρούστηκαν, σκόπιμα και υστερόβουλα, δήθεν για λογαριασμό του με τις ολιγαρχίες. Από τον Ιούλιο Καίσαρα μέχρι τον Ιβάν τον Τρομερό και τον Ναπολέοντα. Στην υβριδική πρώτη περίοδο της εμφάνισής τους μέχρι και ο Μουσολίνι, ακόμα και ο Χίτλερ στηρίχτηκαν από τις μάζες. Ο Χίτλερ βέβαια στηρίχτηκε ακόμα και μέχρι τη στιγμή που ο Κόκκινος Στρατός κατελάμβανε το Ράιχσταγκ, όμως αυτό δεν έχει να κάνει με την έννοια «λαός» αλλά με την έννοια γερμανικό «Volk».
Ακόμα ουσιαστικότερο δίδαγμα όμως είναι ότι οι μεγάλες ανατροπές στις ταξικές ισορροπίες και στη διαμόρφωση των πολιτικών εξελίξεων δεν έγιναν εξ ορισμού μέσα από όσες επαναστάσεις ιστορικά υπήρξαν, αλλά κυρίως από τους καταχραστές των αυθόρμητων ή σκόπιμα δημιουργηθεισών αυτών εξεγέρσεων. Οι επαναστάσεις όσο μαζικές και αυθόρμητες και αν είναι, όσο και αν οι θεωρητικοί τους είναι φιλολαϊκοί, τόσο εύκολα καταλήγουν στο γνωστό παιχνίδι κατίσχυσης μεταξύ των κάθε μορφής τάσεων στο εσωτερικό τους και μάλιστα σε επίπεδο προσώπων και όχι πολιτικών θέσεων, ώστε μετά το πέρας της μακιαβελικής αυτής διαδικασίας να επικρατεί στο τέλος μόνον ένας. Τα παραδείγματα πολλά, ξεκινώντας από τη Γαλλική Επανάσταση που οδήγησε στον Ναπολέοντα και καταλήγοντας στη Ρωσική ή την Κινεζική που οδήγησαν στους Λένιν-Στάλιν και Μάο αντίστοιχα, όπου η λαϊκή επιθυμία και βούληση για ανατροπές, τελικά δεν ήταν τίποτε άλλο παρά το εργαλείο για τη μόχλευση των ηγεμονικών επιδιώξεων των προσώπων που τελικά επικράτησαν.
Και επειδή η μάθηση της Ιστορίας είναι το βασικό εργαλείο για την ανάγνωση και κατανόηση των γεγονότων όπως αυτά διαμορφώνονται σήμερα, ας θυμηθούμε σε αντίστιξη προς τον Τραμπ την ιδιαίτερη περίπτωση του Πεισίστρατου στην Αθήνα του 6ου π.Χ. αιώνα. Ο Πεισίστρατος ήταν ένας εξουσιομανής πολίτης μετά την περίοδο των μεταρρυθμίσεων του Σόλωνα, που απέτρεψαν μεν τον εμφύλιο πόλεμο μεταξύ των Αριστοκρατικών που καταδυνάστευαν την πόλη και των Διάκριων και απόκληρων Θητών, δεν επούλωσαν όμως όλες τις πληγές του βάναυσου καθεστώτος των μεγαλογαιοκτημόνων. Και τότε εμφανίστηκε αυτός ο περίεργος πάμπλουτος άνθρωπος ο οποίος με τεχνάσματα –τη μία αυτοτραυματιζόταν και έλεγε ότι έκαναν απόπειρα εναντίον του οι ολιγαρχικοί, την άλλη έβαζε μια ψηλή χωριατοπούλα να παριστάνει τη θεά Αθηνά και να τον οδηγεί για να αναλάβει τις τύχες της πόλης– κατόρθωσε να πάρει την εξουσία (χωρίς όμως να καταλύσει τους θεσμούς) και να κυβερνήσει επί πολλά χρόνια την Αθήνα.
Η πιο φιλολαϊκή πράξη του ήταν να δημεύσει την περιουσία των σκληρών ολιγαρχικών, τους οποίους μάλιστα εξόρισε, και να τη μοιράσει στους ακτήμονες. Ευνόησε τα γράμματα και τις τέχνες, έκανε βιβλιοθήκες, σπουδαία δημόσια έργα, προστάτεψε την εγχώρια παραγωγή και το εμπόριο, σε όλη δε την περίοδο της τυραννίας του η Αθήνα δεν ενεπλάκη σε κανέναν πόλεμο. Αποτέλεσμα δε και φυσική συνέχεια της πολιτικής του ήταν η Αθήνα του Κλεισθένη, του Εφιάλτη και του Περικλή∙ η Αθήνα της άμεσης και ακηδεμόνευτης Δημοκρατίας του 5ου π.Χ. αιώνα.
Κάπως έτσι και ο Τραμπ κατόρθωσε να κερδίσει με διαφορά τη λαϊκή ψήφο και να γίνει απόλυτος «άρχων» του αμερικανικού λαού. Ο λόγος είναι ότι τον παρέπεισε πως είναι διατεθειμένος να παλέψει (μην ξεχνάμε το «επικό» fight, fight, fight) για τα –όπως οι Αμερικανοί τα αντιλαμβάνονται– δίκαιά του. Με δήθεν αντισυστημισμό, με τεχνάσματα, ενδεχομένως με αυτοτραυματισμούς, με προστατευτισμό της εγχώριας παραγωγής, με ξενοφοβία, μπόρεσε να δώσει στα «σκουπίδια» ξανά έναν ρόλο, ίσως σπουδαιότερο από αυτόν που οι άριστοι του Χάρβαρντ έπαιξαν τόσο μα τόσο άσχημα. Μένει να δούμε τη συνέχεια κρατώντας όμως πολύ μικρό καλάθι.
Ο Ντόναλντ Τραμπ παρουσιάστηκε ως η «Νέμεσις» της αλλοτριωμένης από την ευμάρειά της ελίτ των ΗΠΑ που κρυμμένη πίσω από το Δημοκρατικό Κόμμα και τις ψευδεπίγραφες «αξίες» του, χρησιμοποίησε τους νόμους, τη δικαιοσύνη, το ΝΑΤΟ, τους δορυφόρους της και το δίκαιο της πυγμής για να αναστατώσει τον μισό πλανήτη και να τον κρατάει όμηρο με την απειλή του πυρηνικού ολέθρου σ’ ένα γεωπολιτικό «Γκουαντάναμο». Και προτού χαρακτηρίσουμε μόνο τον Τραμπ τύραννο, ας θυμηθούμε τα λόγια του θεμελιωτή της σύγχρονης δημοκρατίας Μοντεσκιέ ότι «η πιο απάνθρωπη τυραννία είναι αυτή που λέει ότι ασκείται πίσω από την ασπίδα των νόμων και με τη σημαία της δικαιοσύνης» (ακόμα και αν αυτή παρουσιάζεται ως δημοκρατική).
*Νομικός, συγγραφέας
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας