Κατά τη συζήτηση της μελέτης του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τον Τουρισμό (ΕΧΠ-Τ)1 στο Περιφερειακό Συμβούλιο2 η Περιφερειακή Αρχή ως υπέρμαχος των μεγάλων τουριστικών επενδύσεων αποδέχτηκε αναγκαστικά μεν τη μελέτη, αλλά πρότεινε μια σειρά αλλαγές και προσθήκες. Αφαιρείται οτιδήποτε μπορούσε δυνητικά να δυσχεράνει τις επενδύσεις ή να χρησιμοποιηθεί σε πιθανή προσφυγή στο ΣτΕ ενάντιά τους και προστίθεται οτιδήποτε μπορεί να νομιμοποιήσει μεγάλες επενδύσεις που ξεπερνούν τη νησιωτική κλίμακα.
Εκτιμάται ότι επιχειρείται να προσδοθεί στο Χωροταξικό η απαιτούμενη ευελιξία, ώστε να καλύψει νομικά τα χαρακτηριστικά των μεγάλων επενδύσεων που βρίσκονται σε εξέλιξη ή σε σχεδιασμό στο Νότιο Αιγαίο. Είναι πρωτοφανές ότι η εισήγηση δεν γίνεται από αρμόδιους υπαλλήλους της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, ούτε από αντιπεριφερειάρχη Περιβάλλοντος, αλλά από νομική εταιρεία που, όπως καταγγέλλει το «SaveIos», εργάζεται παράλληλα για τους επενδυτές της Ιου, που μπορούν να ωφεληθούν άμεσα από ρυθμίσεις του Χωροταξικού. Το «SaveIos» αναφέρει: «Θα ήταν λογικό κάποιος να περιμένει ότι η Περιφέρεια θα έπρεπε να ζητήσει τη γνώμη ειδικών που να μην έχουν άμεση οικονομική εμπλοκή με το θέμα. Δυστυχώς αυτά φαίνεται δεν συμβαίνουν στην Ελλάδα, τουλάχιστον όχι στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου».
Είναι χαρακτηριστικό ότι οι εισηγητές ζήτησαν:
● Την αναδιατύπωση του όρου «κλίμακα του τοπίου» ως ασαφή έννοια.
● Την αφαίρεση της «προσβολής τοπίου» ως ανύπαρκτη νομικά έννοια.
● Την αναδιατύπωση των περιοχών «ήπιας ανάπτυξης» με μεγαλύτερους συντελεστές δόμησης.
● Να προχωρήσουν άμεσα οι επενδύσεις στις περιοχές NATURA χωρίς την έγκριση των σχεδίων διαχείρισης, αφού αρκούν τα δημοσιοποιημένα στοιχεία ή μελέτες Οικολογικής Αξιολόγησης.
● Να αντικατασταθεί η «Τουριστική Φέρουσα Ικανότητα» με τη γενική Φέρουσα Ικανότητα ενός τόπου, ώστε να προκύπτει χώρος για επιπλέον τουριστικές επενδύσεις.
● Να διασυνδεθεί η επενδυτική πρωτοβουλία με την προστασία και τη βιώσιμη διαχείριση οικοσυστημάτων, την ενεργειακή αποδοτικότητα, την πρασίνωση κτιρίων, την κλιματική θωράκιση, τη συμμόρφωση με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, τον Εθνικό Κλιματικό Νόμο, το πακέτο Fit for 55 της Ε.Ε., τον κανονισμό περί αποκατάστασης της φύσης.
Αυτά όμως είναι επίπλαστα χαρακτηριστικά, που μπορούν να αποκτηθούν και να χαρακτηρίσουν μόνο τις μεγάλες επενδύσεις.
Παρ’ όλο που η μελέτη δεν προστατεύει την παράκτια ζώνη από τον τουρισμό, αλλά τον τουρισμό από τις άλλες χρήσεις εκεί, στη συζήτηση διά παν ενδεχόμενο αναπτύχθηκε επιχειρηματολογία κατά της Σύμβασης της Βαρκελώνης.
Βραχονησίδες ή μπετονησίδες
Τέλος, προτείνεται να μην ισχύσει ο περιορισμός των 300 στρεμμάτων στην ήδη απαράδεκτη πρόταση της μελέτης για τη δόμηση στις ακατοίκητες νησίδες, αλλά να επιτρέπονται πλήρως οι επενδύσεις σε όλες τις βραχονησίδες και μάλιστα να επιδοτούνται για εθνικούς λόγους. Προφανώς προβάλλεται το επιχείρημα ότι με το όριο των 300 στρεμμάτων απεμπολούνται κυριαρχικά δικαιώματα στις βραχονησίδες3.
Βέβαια, επειδή στην πραγματικότητα είναι γνωστό ότι πρακτικά είναι αδύνατον να αξιοποιηθούν επενδυτικά οι βραχονησίδες, το θέμα προτάθηκε υποκριτικά ως εθνικός μανδύας για να καλύψει τις επενδύσεις εκτός κλίμακας σε άλλα μικρά νησιά. Δεν είναι τυχαίο ότι κατά την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου ταυτίζονται οι βραχονησίδες με τις νησίδες.
Οι βραχονησίδες-νησίδες δεν προσφέρονται για επενδυτική εθνοκαπηλία. Στις βραχονησίδες του Αιγαίου4 προστατεύεται η παγκόσμια μοναδικότητά τους να παραμείνουν χώροι ιδιαίτερης βιοποικιλότητας και εργαστήρια εξέλιξης, αντίστοιχα με τα νησιά Γκαλαπάγκος, με δεκάδες ενδημικά είδη, καταφύγια απειλούμενων θαλάσσιων θηλαστικών και βασικός σταθμός μεταναστευτικών πουλιών και φωλιάσματος αποικιακών ειδών.
Με πιθανή την αποδοχή από το ΥΠΕΝ της υποκριτικής απόφασης για δόμηση στις νησίδες-βραχονησίδες ασκείται επικίνδυνη πολιτική όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά περισσότερο επικίνδυνη για την οικολογική ισορροπία του πλανήτη.
Επίλογος - συμπεράσματα
Στις εισηγήσεις και στην απόφαση της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου δεν γίνεται καμία αναφορά πως στον χώρο που αναπτύσσεται ο τουρισμός ζουν και άνθρωποι, μόνιμοι κάτοικοι του Αιγαίου, εργαζόμενοι στον τουρισμό και σε άλλες παραδοσιακές ή νέες παραγωγικές δραστηριότητες, υπάρχουν κοινωνίες αιώνων που έχουν δημιουργήσει πολιτισμούς ζωντανούς, άυλους ή αποτυπωμένους σε εκατοντάδες μνημεία, υπάρχει φυσικό περιβάλλον με εύθραυστα οικοσυστήματα, που όλα αυτά βρίσκονται κάτω από την αφόρητη πίεσή του.
Οι προτάσεις της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου απέχουν μακράν από τα φλέγοντα ζητήματα που έχει δημιουργήσει ή εντείνει ο τουρισμός στα νησιά. Τη λειψυδρία, την κακή διαχείριση των υδατικών πόρων, απορριμμάτων και υγρών αποβλήτων, την εκτός σχεδίου δόμηση, την ανάλωση της αγροτικής γης, την καταστροφή των παράκτιων οικοσυστημάτων, την αλλοίωση τοπίων - γεωτόπων, την αρχιτεκτονική κληρονομιά, την ισοπέδωση τοπικών πολιτιστικών ταυτοτήτων, την έλλειψη στέγης και τη δημιουργία ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων.
Με τις μονομερείς προτάσεις της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου το ΕΧΠ-Τουρισμού μετατοπίζεται ακόμα περισσότερο στην πλευρά της διευκόλυνσης των μεγάλων, εκτός νησιωτικής κλίμακας, επενδύσεων, απομακρύνεται από το πρότυπο του βιώσιμου τουρισμού που έχει ανάγκη το Νότιο Αιγαίο προς όφελος των σημερινών κατοίκων και των επόμενων γενεών.
*Διδάκτωρ μηχανικός ΕΜΠ, περιφερειακός σύμβουλος Νοτίου Αιγαίου, «Ανοιχτοί Ορίζοντες στο Νότιο Αιγαίο»
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας