Οι Μούσες τραγουδούν για το Χάος, τον Έρωτα και τη Γαία Μητέρα

65Ο Ησίοδος  ( 8ος αι. π.Χ.) ήταν αρχαίος Έλληνας ποιητής. Έδρασε λίγο μετά τον Όμηρο. Γεννήθηκε στην Άσκρη Βοιωτίας και είχε την αγροτική περιουσία του και το ποίμνιο του στο ιερό βουνό Ελικώνα, όπου σύμφωνα με τον μύθο κατοικούσαν οι Μούσες που όπως αναφέρει ο Ησίοδος στον πρώτο στίχο της Θεογονίας τις αποκαλούσαν Ελικωνιάδες Μούσες (Μουσάων Ἑλικωνιάδων ἀρχώμεθ᾽ ἀείδειν) αφού κατοικούσαν στο πανέμορφο, καταπράσινο, ιερό όρος του Ελικώνος. Ο ποιητής αναφέρει ότι χρωστά στις Μούσες το θείο δώρο της ποιητικής τέχνης. Στο έργο του υπάρχουν οι θεοί, οι μύθοι αλλά και ο άνθρωπος, οι εργασίες του, τα προβλήματα του. Τα γνωστά έργα του είναι η Θεογονία με 1022 στίχους και Έργα και Ημέραι με 828 στίχους.

Ησίοδος, Θεογονία.

Μουσάων Ἑλικωνιάδων ἀρχώμεθ᾽ ἀείδειν

Από τις Μούσες τις Ελικωνιάδες ν` αρχίσουμε το τραγούδι,

Που έχουν σπίτι τους το μεγάλο και θεϊκό βουνό του Ελικώνα.

Με πόδια αέρινα οι κοπελιές χορεύουν γύρω από την βιολετιά κρήνη

και το βωμό του μεγαλοδύναμου Κρονίδη Δία.

Πλένουν το σώμα στην κρήνη του Περμησσού ή του Ίππου

ή του ιερού Ολμειού και ξαναστήνουν ποθητούς χορούς στην κορυφή του Ελικώνα.

Τα πόδια τους κινούνται ζωηρά και όλο πιο γρήγορα. Χάνονται στο σύθαμπο τυλιγμένες με καλλικέλαδες φωνές να μπουν μέσα στη νύχτα υμνώντας τον αιγιδοφόρο Δία και την πότνια Αργεία Ήρα με τα χρυσά πέδιλα. Δοξολογούν ακόμα με ύμνους την Κόρη του Δία την γλαυκομάτα Αθηνά, τον Φοίβο Απόλλωνα, την τοξοβόλο Άρτεμη, τον Ποσειδώνα τον γεωσείστη που περικλείει όλη τη Γη, την τρυφερή και ευλαβική, σεβάσμια Θέτιδα, την Αφροδίτη με τις γυριστές βλεφαρίδες που ομορφαίνουν το πανέμορφο ελκυστικό βλέμμα της, την Ήβη με το χρυσό στεφάνι, την ωραία Διώνη, την Λητώ, τον Ιαπετό, τον πανούργο και ύπουλο Κρόνο, την πορφυρή Ηώ ( Αυγή), τον μέγα Ήλιο και τη λαμπρή, πάμφωτη Σελήνη, τη Γη, τον μέγα Ωκεανό και τη μαυρομέλανη νύχτα. Ακόμα υμνούν, δοξάζουν και χορεύουν για το αθάνατο ιερό γένος όλων των θεοτήτων.

Οι Μούσες αυτές, δίδαξαν εμένα, τον Ησίοδο τα λόγια και τη μουσική καθώς έβοσκα τ` αρνιά μου στους πρόποδες του ιερού βουνού Ελικώνα. Απ` αυτές, τις Ολύμπιες κόρες του αιγιδοφόρου Δία, πρωτάκουσα τα λόγια αυτά που γράφω τώρα. Τις άκουσα να λένε: « Βοσκοί της Γης ακούστε μας. Οι Μούσες σας μιλάνε. Δεν είναι η ζήση σας φαί, κρασί και ψέματα μεγάλα. Μπορείτε αν το θελήσετε λόγια καλά να πείτε και να τα τραγουδήσετε σε όλους να αρέσουν.».

Αυτά τα λόγια είπανε οι κοπελιές του Δία κι αμέσως σκήπτρο μου `δωσαν από βλαστάρι δάφνης. Με γνώση με γεμίσανε για όσα έχουν γίνει κι όσα ακόμα θα γενούν στο μέλλον των ανθρώπων. Μου δώσανε θεία φωνή αυτά να τραγουδάω. Όλες με παρακίνησαν ύμνους να λέω πάντα για όλους τους αθάνατους μακάριους θεούς μας, για την αθάνατη γενιά όλων των Ολυμπίων.

Για δρύες και για μάρμαρα δε θα μιλήσω τώρα μα για τις Μούσες τις θεές που τραγουδούν τον Δία και κτίζουν σκέψεις όμορφες στ` Ολύμπιο μυαλό του. Μιλάνε για το παρελθόν, μιλάνε για το τώρα, μιλάνε για τα μέλλοντα με μια φωνή οι Μούσες, αυτές οι όμορφες θεές του Δία ο θυγατέρες. Ρέουν σαν κελαϊδισμοί οι όμορφες φωνές τους, γεμίζουν τα ανάκτορα του βροντητή του Δία με μελωδίες όμορφες, γλυκοτραγουδισμένες που σαν το παρθενόκρινου σκορπούν τη μυρουδιά τους. Υμνούν με το τραγούδι τους τον Ουρανό, τη Γαία και τους θεούς που γέννησαν αυτοί οι δύο πρώτοι. Και πάλι επανέρχονται με όμορφα τραγούδια τον Δία τον πατέρα τους με ύμνους να πληρώσουν. Είναι ο πρώτος των θεών με δύναμη μεγίστη κι οι Μούσες καμαρώνουνε για τον καλό πατέρα.

50. Υμνούνε έπειτα μαζί οι θεϊκές οι Μούσας το γένος το ανθρώπινο. Υμνούν και το αθάνατο το γένος των Γιγάντων και τέρπεται ο κύρης τους ο Δίας να ακούει τις κόρες του να σέβονται τα γένη που ορίζει, αυτός ο πρώτος των θεών και άρχων των ανθρώπων.

Οι Ολύμπιες Μούσες, οι πάνσεπτες. Κόρες του αιγιδοφόρου Δία και της Μνημοσύνης.

Η μητέρα των Μουσών Μνημοσύνη κυβερνά τους λόφους του Ελευθήρα.

Ο Κρονίδης Δίας και η Μνημοσύνη ενώθηκαν ερωτικά κι αμέσως έπαψαν στον κόσμο οι στενοχώριες και οι έγνοιες.

Εννιά νύχτες, μακριά από τους άλλους θεούς, ο πάνσοφος Δίας ξάπλωνε με την Μνημοσύνη στην ιερή κλίνη της.

Ο χρόνος πέρασε, οι μήνες κυλούσαν, οι μέρες πλήθυναν, οι ώρες έτρεχαν. Συμπληρώθηκε η κύηση και η θεά Μνημοσύνη γέννησε εννιά κόρες με το ίδιο υψηλό φρόνημα, την ίδια θεϊκή νοημοσύνη. Έχουν στην καρδιά και στην ξέγνοιαστη ψυχή τους τη μουσική, τον χορό και το τραγούδι. Εκεί κοντά στις πανύψηλες, χιονισμένες κορυφές του Ολύμπου.

Έχουν παλάτια όμορφα και χώρους να χορεύουν. Να τραγουδάνε θέλουνε και συνεχώς ορχούνται. Εκεί κοντά τους διαβιούν ο Ίμερος κι οι Χάρες μέσα στην καλοπέραση και μες στα πανηγύρια.

Μελωδίες ψάλλουνε με θεϊκά τραγούδια. Τους νόμους και τις πρακτικές υμνούν των αθανάτων. Στον Όλυμπο ανέβηκαν με μύριες μελωδίες και με τραγούδια αθάνατα για των θεών τη χάρη. Αντιλαλούσε ολόγυρα το ιερό το όρος καθώς τα ρυθμικά χορευτικά τους βήματα ακουμπούσαν τη μελανή Γαία. Πήγαιναν οι πανέμορφες κόρες με χορούς και τραγούδια να βρουν τον πατέρα τους Δία, τον άρχοντα του ουρανού που έχει στην κατοχή του τον φλογερό κεραυνό και την τρομερή βροντή. Μ` αυτά τα όπλα, ο Ζευς, νίκησε τον πατέρα του Κρόνο. Έγινε εκείνος αρχηγός του κόσμου και όρισε νέους νόμους και δικαιώματα για θνητούς και αθανάτους.

Τραγουδούσαν τα κατορθώματα του πατέρα τους οι εννέα κόρες του, οι εννέα αθάνατες Μούσες: Κλειώ, Ευτέρπη, Θάλεια, Μελπομένη, Τερψιχόρη, Ερατώ, Πολύμνια, Ουρανία, Καλλιόπη που είναι η εξοχότερη απ` όλες, γιατί αυτή συντροφεύει για πάντα τους αξιοσέβαστους βασιλείς. Όποιον από τους θνητούς βασιλείς οι Μούσες τιμήσουν με την προσοχή και την αγάπη τους του δίνουν μόλις γεννηθεί το χάρισμα του λόγου. Γλυκά, δροσερά κελαρυστά λόγια του βάζουν στο στόμα και στη γλώσσα. Ο κόσμος τους προσέχει, τους αγαπά και τους εμπιστεύεται να τον κρίνουν δίκαια στις διαφορές που έχει με άλλους. Εκείνος αγορεύει χωρίς λάθη, γρήγορα και υπεύθυνα και προλαβαίνει τις ολέθριες φιλονικίες. Αυτοί οι εχέφρονες και προικισμένοι βασιλείς από τις Μούσες, προσφέρουν δικαιοσύνη στους αδικημένους πολίτες στην αγορά. Προσφέρουν στους αδικημένους λόγια θεϊκά, σοφά. Σαν φτάνει στην συγκέντρωση τον υποδέχονται σαν θεό και αμέσως εντυπωσιάζει με όλα όσα λέει. Αυτό το θείο δώρο το προσφέρουν οι Μούσες στους ανθρώπους. Άλλο ιερό, πολύτιμο δώρο που χαρίζουν οι Μούσες και ο τοξευτής Απόλλων, είναι η μουσική, το τραγούδι, η δεξιοτεχνία στην κιθάρα. Τους βασιλείς τους προικίζει ο Δίας και οι κόρες του οι Μούσες. Ευτυχής και μακάριος αυτός που αγαπούν οι Μούσες. Η φωνή του είναι φιλική και γλυκιά και ακόμα και τους πενθούντες παρηγορεί με το τραγούδι του.

100. Μόλις ο αοιδός, ο θεράπων των Μουσών, αρχίζει με το τραγούδι του να εξυμνεί τις δόξες και τα κατορθώματα των παλιών αλλά και των Ολύμπιων θεών, όλοι οι άνθρωποι που ακούνε μαγεύονται και ηρεμούν ξεχνώντας τα πάθη και τις στενοχώριες τους. Η επίδραση των θεϊκών Μουσών στους ανθρώπους είναι άμεση και θεραπευτική. Αλλάζει προς το καλύτερο τους θνητούς. Δόξα στις Μούσες, τις κόρες του Δία, που χαρίζουν στους ανθρώπους το γλυκό τους τραγούδι. Δόξα στις Μούσες που υμνούν όλους τους αθανάτους που γεννηθήκαν απ` τη Γή και τον Ουράνιο θόλο που λάμπει με μύρια αστέρια φωτισμένος. Δόξα σ` όλους που φτάσανε μέσα στη μαύρη νύχτα και σ` όλους που εξέθρεψε ο αλμυρός Πόντος.

Πείτε μας Μούσες μας καλές πως έγινε ο κόσμος, πως γεννηθήκαν οι θεοί, η Γαία και τ` αστέρια, ο Ουρανός, οι ποταμοί και ο γαλάζιος Πόντος. Πως οι θεοί μοιράσανε τα αξιώματα τους, πως διάλεξαν τον Όλυμπο να κτίσουν τα παλάτια, το ιερό αυτό βουνό με τα πολλά φαράγγια.

Πείτε μου Μούσες θεϊκές που ζείτε στα παλάτια, στα δώματα τα Ολύμπια. Πείτε μου για να μάθω τι έγινε στην πρωταρχή; Ποιο εγεννήθη πρώτο εκεί επάνω στην κορφή του χιονισμένου Ολύμπου.

-Στην πρωταρχή της πρωταρχής γεννήθηκε το Χάος κι έπειτα η ευρύστερνος η Γαία η μητέρα που κατοικούν θεοί, θνητοί κι όλα της γης τα όντα.

Και τα θαμπά τα Τάρταρα, μαυροσκοτεινιασμένα μέσα σε μια σκισμή της γης με τους μεγάλους δρόμους.

Ο Έρως έγινε μετά που είναι ο πιο ωραίος απ` όλους τους Ολύμπιους θεούς, τους αθανάτους. Ο Έρωτας σαν έρχεται όλους μας κυριεύει θνητούς μα και αθάνατους μας παραλύει όλους και κυβερνά στα στήθη μας την άμοιρη καρδιά μας. Τη φρόνιμη μας θέληση ο Έρως κυριεύει.

Από το Χάος έγινε το Έρεβος κι η Νύχτα, μαύρη και κατασκότεινη, μαυρομελανιασμένη.

Η Νύχτα με το Έρεβος σμίξανε με αγάπη και γέννησαν δύο παιδιά: Τη Μέρα και Αιθέρα.

Η Γαία, η μεγάλη Γη, τον Ουρανό γεννάει που είναι ίσος με αυτήν κι είναι γεμάτος άστρα. Ο Ουρανός φιλοξενεί όλους τους αθανάτους με μέγιστη ασφάλεια μέσα στα νέφαλα του.

Τα όρη, τα ψηλά βουνά με τις πολλές πτυχώσεις η Γαία η πλατύστερνος μετά στον κόσμο φέρνει, οι Νύμφες για να κατοικούν στην ομορφιά της φύσης μέσα σε δροσερούς δρυμούς και άπατα φαράγγια.

Γέννησε έπειτα η Γη το πέλαγος το μέγα, τ` ατρύγητο, το όμορφο με το ψηλό το κύμα. Τον Πόντο εγκαθίδρυσε χωρίς να τον γεννήσει.

Πλάγιασε με τον Ουρανό πολύ ερωτευμένη και γέννησε πολλούς θεούς, μακάριους, σπουδαίους. Γέννησε τον Ωκεανό με τις βαθιές τις δίνες, Κοίο και Υπεριονα, Ιαπετό και Κρείο, Θεία, Ρέα, Θέμιδα, Τηθύ και Μνημοσύνη, την Φοίβη την πανέμορφη με το χρυσό στεφάνι. Τελευταίος γεννήθηκε ο Κρόνος πιο ισχυρός από τ` αδέλφια του αλλά και δολοπλόκος, σκευωρός, ραδιούργος και μηχανορράφος. Με το που γεννήθηκε σκέφτηκε πώς να επικρατήσει του πατέρα του Ουρανού.

Ακολούθως το ζευγάρι Γαία και Ουρανός γέννησαν τους Κύκλωπες με την αδάμαστη καρδιά. Τον Βρόντη, τον Στερόπη και τον Άργη τον ισχυρογνώμονα. Οι Κύκλωπες πρόσφεραν στο Δία τα ανίκητα όπλα του, τον κεραυνό και τη βροντή. Ήταν όπως οι άλλοι θεοί αλλά είχαν ένα μόνο μάτι στο κέντρο του προσώπου ολοστρόγγυλο, σαν κύκλο, και έτσι τους είπαν Κύκλωπες. Ήταν ισχυροί, βίαιοι και κάτεχαν πολλά τεχνάσματα.

Ακόμα η Γαία και ο Ουρανός έφεραν στον κόσμο τρεις γιους, τον Κόττο, τον Βριάρεω και τον Γύγη . Ήταν τεράστιοι. Πανίσχυροι, ψωροπερήφανοι και αλαζόνες τόσο που οι άνθρωποι φοβόταν να πουν τα ονόματα τους.

150. Τους λέγανε Εκατόγχειρες γιατί από τους ώμους τους φύτρωναν εκατό χέρια και είχαν πενήντα κεφάλια ο κάθε ένας. Είχαν γιγάντιο ανάστημα και ήταν πανίσχυροι. Κανείς δεν τους πλησίαζε.

Όσα παιδιά γεννήθηκαν απ` την μεγάλη Γαία κι απ` τον γαλάζιο Ουρανό ήταν σκληρά, φοβερά, πανούργα αλλά και πανέξυπνα. Ο πατέρας τους Ουρανός τα μίσησε γιατί φοβήθηκε μην του πάρουν τον θρόνο του Κόσμου. Έτσι μόλις γεννούσε η Γαία ένα παιδί ο Ουρανός το εξαφάνιζε βαθιά στης Γης τα σπλάχνα και φως δεν έβλεπε ποτέ. Ήταν πολύ ικανοποιημένος μ` αυτό το αποτρόπαιο έργο του. Η μητέρα γη αναστέναζε συνεχώς στενοχωρημένη για την κακή τύχη των τέκνων της. Σκέφτηκε ένα τέχνασμα φριχτό για τον κακό πατέρα. Γέννησε στη στιγμή τη γενιά του λευκού αστραφτερού διαμαντιού και μ` αυτό ακόνισε τεράστιο δρεπάνι να το έχουν όπλο τα τέκνα της. Τους είπε:

« Παιδιά μου είστε άτυχα μ` αυτόν τον μαύρο κύρη γι` αυτό ακούστε με καλά και πράξτε όσα λέω. Πρέπει να τιμωρήσουμε την Ύβρη του πατέρα που θέλησε τόσο πολύ εσάς να αδικήσει.». Όλα τα τέκνα σκιάχτηκαν εκτός τον μέγα Κρόνο που είπε στη μητέρα του την Γαία τη σπουδαία:

170. «Μάνα σε μένα ανάθεσε τον κύρη να κτυπήσω. Μάθε, δεν θα τον λυπηθώ, και θα τον εξοντώσω που τόσο αυτός αδίκησε τα ίδια τα παιδιά του.». Η Γη χάρηκε που άκουσε αυτά τα λόγια από τον Κρόνο. Τον έβαλε σε κατάλληλη θέση ενέδρας και τον όπλισε με το κοφτερό δρεπάνι. Του δίδαξε το δόλιο της σχέδιο για την τιμωρία του πατέρα Ουρανού.

Κατέφθασε ο Ουρανός τη Νύχτα για να φέρει. Απλώθηκε ερωτικά σ` όλα της Γης τα μέρη, για να χορτάσει έρωτα το κάθε κύτταρο του. Τη Γαία την πλατύστερνη αγκάλιασε αμέσως. Ο Κρόνος παραφύλαγε στην τρομερή ενέδρα κι αμέσως με τ` αριστερό τον πιάνει από τους όρχεις και σύριζα τους έκοψε με το διαμαντοκόφτη που είχε στο δρεπάνι του εις το δεξί του χέρι.

180. Τα πέταξε πολύ μακριά μα έσταζε το αίμα και οι σταγόνες έπεφταν στη μάνα Γη απάνω. Απ` τις σταλαγματιές αυτές με αίμα και με σπέρμα η Γη γκαστρώθηκε ξανά και γέννησε κοπέλια. Τις Ερινύες γέννησε που δεν υποχωρούνε, γέννησε και τους Γίγαντες μ` αστραφτερά κοντάρια. Και τις Μελίες γέννησε τις ξακουσμένες Νύμφες. Οι όρχεις καταλήξανε στον Πόντο τον μεγάλο και στον αφρό στα κύματα πλανιόντουσαν επάνω. Χρόνο πολύ επέπλεαν μέχρι που ήρθε η ώρα και μέσα εκεί σαρκώθηκε η πιο ωραία κόρη η πολυσέβαστη θεά που λέγεται Αφροδίτη. Στα Κύθηρα πλησίασε και έπειτα στην Κύπρο. Κι όταν στη Γαία πάτησε ανθίσανε λουλούδια και πρασινάδες κύκλωσαν τα θεϊκά της πόδια. Μες στον αφρό γεννήθηκε γι αυτό και Αφροδίτη. Κυθέρεια την είπανε γιατί σ` αυτήν την νήσο που είναι ιερότατη έφτασε ο αφρός της. Την είπαν Κυπρογέννητη γιατί οι θεοί θελήσαν να περπατήσει και να βγει στα άγια χώματα της.

200. Φιλομειδή την είπανε για το μειδίαμα της καθώς η αφρογέννητη πετάχτηκε σαν κρίνο απ` τα αιδοία του πατρός του Ουρανού του θείου. Αμέσως την συνόδευαν ο Ίμερος κι ο Έρως και έτσι αυτή εντάχθηκε εις των θεών το γένος.

Για τον κόσμο που όριζε η Αφροδίτη η Μοίρα μοίρασε μερίδια στους ανθρώπους και στους θεούς: αγκαλιές, χαμόγελα, αγάπη, τέρψη, στοργή, αβρότητα αλλά και πονηριές, ξεγελάσματα και απάτες.

Ο μέγας Ουρανός κακολογώντας τα παιδιά που έφερε στον κόσμο, Τιτάνες τα ονόμασε.

Τιτάνες ονόμασε τα παιδιά που έφερε στον κόσμο γιατί με ασέβεια έτειναν τα χέρια τους μόλις γεννήθηκαν για να πράξουν άνομες πράξεις για τις οποίες θα τιμωρηθούν σκληρά στο μέλλον. Η Νύχτα γέννησε τον αποτροπιαστικό, αηδιαστικό, στυγερό Μόρο και τη κατάμαυρη Κήρα. Ακόμα η Νύχτα γέννησε τον Θάνατο, τον Ύπνο και την αδάμαστη γενιά των φοβερών ονείρων. Η Νύχτα ακόμα γέννησε τον Μώμο τον γελοίο, θεό της χλεύης και του σκώμματος, της μαύρης ειρωνείας. Η Νύχτα τον εγέννησε μόνη της, δίχως άντρα.

215. Τις Εσπερίδες γέννησε ακόμα η μαύρη Νύχτα που τάχτηκαν για να φυλούν στ` Ωκεανού την άκρη τα δέντρα με χρυσούς καρπούς. Καρπούς των Εσπερίδων. Τις Κήρες γέννησε μετά και έπειτα τις Μοίρες που είναι πάντα ανίκητες σε όλες τους τις μάχες. Κλωθώ, Λάχεση, Άτροπος ήταν τα ονόματα τους και γράφανε το ριζικό, τη μοίρα και το μέλλον του κάθε άνθρωπου στη γη ορίζανε την τύχη για το καλό και το κακό αυτές αποφασίζαν.

220. Ακόμα και για τους θεούς αυτές δίνανε κρίση και δεν μπορούσε πια κανείς να τις αναχαιτίσει πριν επιβάλουν τρομερή, μεγάλη τιμωρία για όλους όσους έσφαλλαν και αδικοπραγούσαν.

1*. Αρχιτέκτων. Ιστορικός Αρχιτεκτονικής. Ιστορικός Τέχνης.

2*. Στην αγαπημένη μου Ιωάννα – Μαρίνα που έχει γενέθλια σήμερα.