Η μία δεξαμενή σκέψης είναι το ΕΛΙΑΜΕΠ. Καμία πρωτοτυπία. Αντιγράφει και αναπαράγει αμερικανικές δεξαμενές. Η άλλη δεξαμενή σκέψης είναι ο εσμός των «εθνικά» σκεπτόμενων αναλυτών και σχολιαστών, που δεν σηκώνουν μύγα (τουρκική) στο σπαθί τους. Διότι αυτοί, πράγματι, κρατούν σπαθί. (Βέβαια, αν κηρυχθεί πραγματικός πόλεμος, δηλαδή εκτός τηλεοράσεως και διαδικτύου, το σπαθί θα το βάλουν στο θηκάρι. Οπως στην Κύπρο, το 1974.) Για τον εσμό αυτόν, λοιπόν, το παρόν σημείωμα. Λένε ψέματα ή μισές αλήθειες και, πάντα, για τη «σωτηρία της πατρίδας».
1. Είναι άραγε σκόπιμη ή εν αγνοία η σύγχυσή τους γύρω από τις έννοιες της εθνικής κυριαρχίας και του κυριαρχικού δικαιώματος; Σύμφωνα με το ισχύον διεθνές δίκαιο της θάλασσας, οι δύο έννοιες είναι διαφορετικές. Η πρώτη είναι απόλυτη ενώ η δεύτερη σχετική και εξαρτώμενη από τη συμφωνία που θα κάνει μια χώρα με την απέναντί της χώρα. Χωρίς μια τέτοια συμφωνία δεν έχει νομικώς καμία διεθνή ισχύ η οποιαδήποτε μονομερής διακήρυξη δικαιώματος επί ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας. Μόλις χθες, λοιπόν, άκουσα έναν τέτοιο αναλυτή, με το μόνιμο ύφος του αδικημένου από τις καταστάσεις, να μιλάει πάλι για μονομερώς ασκούμενα κυριαρχικά δικαιώματα. Η άσκηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων, όμως, προϋποθέτει τη σύμφωνη γνώμη του απέναντι – άρα δεν είναι μονομερής μέχρι τη στιγμή της διμερούς συμφωνίας. Το ίδιο βεβαίως ισχύει και για τον απέναντι. Εν προκειμένω, για την Τουρκία και τη «γαλάζια πατρίδα» της.
2. Ακούμε, από τους ίδιους πλειοδοτούντες σε «πατριωτισμό», την προτροπή να επεκτείνουμε την αιγιαλίτιδα ζώνη στα 12 μίλια για να ορίσουμε από εκεί και πέρα την αποκλειστική οικονομική μας ζώνη. Βεβαίως. Να την επεκτείνουμε την αιγιαλίτιδα ζώνη για να ακυρώσουμε και εν τοις πράγμασι το απαράδεκτο τουρκικό casus belli. Ομως, το ένα δεν εξαρτάται από το άλλο, αφού και οι δύο ζώνες υπολογίζονται μετρούμενες εξ ίσου από την ακτή. Μπορείς δηλαδή να μοιράσεις, πρώτα, τις αποκλειστικές οικονομικές ζώνες χωρίς να έχεις, προηγουμένως, επεκτείνει την αιγιαλίτιδα ζώνη σου. Η σύγχυση και εδώ μπορεί να αποδοθεί είτε σε σκοπιμότητα είτε σε άγνοια. Επικίνδυνα και τα δύο.
3. Η επιφάνεια της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης δεν είναι αποκλειστικώς «της χώρας», αλλά πρακτικώς είναι διεθνή ύδατα ελευθέρως προσφερόμενα στη διεθνή ναυσιπλοΐα. Οι χάρτες των «γαλάζιων πατρίδων» Καρυώτη και Γκουρντενίζ, Ελλάδας και Τουρκίας, 450.000 τ.χ. εκάστη (αλληλοεπικαλυπτόμενες κατά το ήμισυ!), είναι παραπειστικοί. Οι επιφάνειες πρακτικώς είναι διεθνείς. Ως δε προς τον ενδεχόμενο υποθαλάσσιο πλούτο, αυτός –για να μην κοροϊδευόμαστε!– ανήκει κατά μείζονα λόγο στις εταιρείες. Παραμένουν επομένως προς λύση ή πόλεμο τα αλιευτικά. Αλλά, ευτυχώς, ποτέ μέχρι σήμερα δεν έχει κηρυχθεί πόλεμος για τη συναγρίδα και τη σαρδέλα.
4. Τα νησιά, εφ’ όσον έχουν οικονομική ζωή, δικαιούνται αιγιαλίτιδας ζώνης, μονομερώς κηρυσσόμενης, και αυτό είναι πέραν πάσης νομικής αμφισβητήσεως από τον απέναντι γείτονα. Ως, όμως, προς την πέραν της αιγιαλίτιδας ζώνης αποκλειστική οικονομική ζώνη (ΑΟΖ), δηλαδή τη ζώνη των κυριαρχικών δικαιωμάτων, καθώς και την πλήρη ή τη μερική επήρεια ως προς την έκταση αυτών των δικαιωμάτων, ισχύουν, κατά τη διεθνή νομολογία, διαφορετικά κάθε φορά κριτήρια. Ενδεικτικές για την τελική επήρεια είναι οι διαφορετικές αποφάσεις των διεθνών δικαστηρίων για τις διαφορές Κατάρ-Μπαχρέιν και Γαλλίας-Καναδά για νησάκια που ανήκουν στη μία χώρα και γειτνιάζουν στην άλλη. (Η πρώτη σχετική απόφαση ευνοεί την Τουρκία, η δεύτερη την Ελλάδα.) Μετά τις συγκεκριμένες καλές ή κακές αποφάσεις, δεν σημειώθηκε κανένας πόλεμος μεταξύ των διαδίκων χωρών. Οι διάδικοι αποδέχθηκαν τις αποφάσεις χωρίς να χαλάσουν τις μεταξύ τους σχέσεις.
5. «Το Δίκαιο της Θάλασσας έχει ως κύριο μέλημα τις θαλάσσιες ζώνες εθνικής κυριαρχίας και κυριαρχικών δικαιωμάτων.» Λάθος. Από τα 320 άρθρα της UNCLOS, ελάχιστα, και μάλιστα με πολλή δημιουργική ασάφεια, ασχολούνται με τις θαλάσσιες ζώνες – εξ ου και ο καθοριστικός εδώ ρόλος της νομολογίας των διεθνών δικαστηρίων. Το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) έχει ως κύριο μέλημα την ελεύθερη διεθνή ναυσιπλοΐα και την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Το πρώτο, η ελεύθερη ναυσιπλοΐα, είναι μάλλον προς όφελος της χώρας του μεγαλύτερου εμπορικού στόλου στον κόσμο, δηλαδή της χώρας μας. Ως προς το δεύτερο δε, το περιβάλλον, αυτό είναι προς όφελος όλων των χωρών του κόσμου ανεξαιρέτως.
ΥΓ.1: Ως προς τις πλωτές πλατφόρμες επί της επιφανείας της ΑΟΖ, πρέπει σαφώς να διασφαλίζεται ότι αυτές δεν παρεμποδίζουν τη διεθνή ναυσιπλοΐα – που είναι, όπως είπαμε, το πρώτο ζητούμενο της UNCLOS.
ΥΓ.2: Αυτό το σημείωμα θα μπορούσε να περιλάβει και άλλα ολισθήματα των «αναλυτών» μας. Ενας εξ αυτών, π.χ., έχει πρόσφατα προτείνει το «πρώτο πλήγμα» έναντι της Τουρκίας, ώστε να αιφνιδιαστεί ο αντίπαλος! Πού ακριβώς το πλήγμα; Και είναι η Τουρκία του 2024 η Αίγυπτος του 1967; Θου, Κύριε!
*Οικονομολόγος, διεθνολόγος (PhD)
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας