Ηδη από το 1621 είχαν εγκατασταθεί στην Ολλανδία όλοι οι θεσμοί του ολιγαρχικού κράτους. Διέθετε τους θεσμούς, τη συσσώρευση του κεφαλαίου καθώς και τη δυνατότητα να το διαχειρίζεται προς όφελος της Ολλανδικής Αυτοκρατορίας. Η έκταση αυτής της ολοκλήρωσης σου κόβει την ανάσα. Οι πρακτικές της τράπεζας, του χρηματιστηρίου και της Ολλανδικής Εταιρείας Ανατολικών Ινδιών είχαν ήδη εφαρμοστεί στη Βενετία, αλλά το μέγεθος και οι πολλές δυνατότητες των νέων χρηματιστηριακών, πολιτικών και στρατιωτικών δυνατοτήτων ήταν εντελώς πρωτοφανέρωτες. Οπως στη Βενετία και μετά στο Λονδίνο, ένα ολιγαρχικό σύστημα παράγει μια ολιγαρχική κουλτούρα. Η Ολλανδική Αυτοκρατορία βασιζόταν στην αρπαγή, το σπέκουλο και τη δουλεία - και αυτό δεν ήταν εξαίρεση. Ως το 1630 σχεδόν όλες οι πλούσιες τάξεις είχαν να κάνουν με το εμπόριο των Ανατολικών Ινδιών ή με το σπέκουλο στην οικονομία ή και τα δύο αυτά ταυτόχρονα - ενώ ώς το 1650 η Ολλανδία είχε μεταμορφωθεί σε μια οικονομία ραντιέρηδων.
Πολλά ασφαλώς είχαν γραφτεί για τον «δημοκρατικό» χαρακτήρα της Ολλανδικής Αυτοκρατορίας. Το πλήθος αυτών των ηλιθιοτήτων είναι αφιερωμένο σε δύο περιόδους της ιστορίας της Ολλανδίας, με τη διακυβέρνηση του Johan van Oldenbarnevelt από το 1587 ώς το 1618 και αυτήν του Johan de Witt από το 1653 ώς το 1672. Ο πρώτος ήταν πολιτικά παντοδύναμος για 30 χρόνια στην Ολλανδία και ήταν ιδρυτής της Ολλανδικής Ε.Α. Ινδιών, εισάγοντας το βενετσιάνικο σύστημα στο Αμστερνταμ. Ο ίδιος έβαλε στο πόστο του επιτηρητή των συντάξεων τον Hugo Grotius, το δεύτερο σημαντικό πόστο της Ολλανδικής Αυτοκρατορίας, υλοποιώντας τη συμμαχία με τη Βενετία, και έστειλε τον γιο του στο πόστο του πρώτου πρεσβευτή της Ολλανδίας στη Βενετία.
Τα προβλήματα άρχισαν με τα πρώτα χρόνια του 30ετούς πολέμου, καθώς έληγε και η 12ετής εκεχειρία με τη Βενετία. Ο Oldenbarnevelt ήθελε την επέκταση της εκεχειρίας, ενώ η Βενετία ήθελε έναν πανευρωπαϊκό πόλεμο. Οι Βενετσιάνοι προκάλεσαν μια διαμάχη ανάμεσα στον Oldenbarnevelt και στον Οίκο της Οράγγης, που κατέληξε σε πραξικόπημα από τον Maurice του Nassau, στη σύλληψη και εκτέλεση του Oldenbarnevelt και στη φυλάκιση του Hugo Grotius. Η πτώση του πιθανόν να οφείλεται στο ότι ήταν αντίπαλος των ριζοσπαστών Καλβινιστών, ωστόσο η Βενετία ήθελε στην εξουσία το πολεμοχαρές κόμμα της Οράγγης. Με την πτώση του, ο Maurice απέκτησε απόλυτη δύναμη, συνήψε μια στρατιωτική συμμαχία με τη Βενετία και ξανάρχισε τον πόλεμο με την Ισπανία.
Για τα επόμενα 32 χρόνια, η Ολλανδία κυβερνιόταν από τον Οίκο της Οράγγης, αλλά το 1650 ο πρίγκιπας William II πέθανε νέος, χωρίς να αφήσει διαδόχους. Ετσι, εγκαινιάστηκε μια περίοδος 21 ετών πολιτικής εξουσίας γνωστή ως «Αληθινή Ελευθερία», με εξουσιαστή τον Johan de Witt, οπότε η Ολλανδική Αυτοκρατορία φτάνει στο απόγειό της, ελέγχοντας το αφρικανικό δουλεμπόριο. Αυτή είναι η εποχή που αποτελεί το μοντέλο για το ολιγαρχικό κράτος, όπου κυριαρχούσε ο κύκλος του Mersenne και της διαρκούς επέκτασης των έργων του Καρτέσιου.
*Ομότιμος καθηγητής Τμήματος ΕΜΜΕ Πανεπιστημίου Αθηνών
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας