Η επίσημη επίσκεψη του Γερμανού προέδρου Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ στην Ελλάδα ύστερα από επίσημη πρόσκληση της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου δεν μας αιφνιδίασε. Τέτοιες εθιμοτυπικές επισκέψεις συνιστούν μέρος των καλών διπλωματικών σχέσεων. Ωστόσο, οι δηλώσεις του Γερμανού προέδρου σχετικά με τις γερμανικές αποζημιώσεις και το κατοχικό δάνειο («λήξαν το ζήτημα») μόνο αλαζονικές και προκλητικές μπορούν να θεωρηθούν. Σε πείσμα των πλήρως τεκμηριωμένων σχετικά επιχειρημάτων που έχουν θέσει τόσο η Διακομματική Κοινοβουλευτική Επιτροπή για τη Διεκδίκηση των Γερμανικών Οφειλών όσο και σειρά εμπειρογνωμόνων και ενώσεων θυμάτων, όπως το Δίκτυο Μαρτυρικών Δήμων, o Σταϊνμάιερ επανέλαβε με ακόμα πιο θρασύ τρόπο τη συνηθισμένη απάντηση όλων των γερμανικών κυβερνήσεων: «Nein, νομικά το ζήτημα είναι λήξαν».
Οπως διαπίστωσε και ο ίδιος κατά την επίσκεψή του στη μαρτυρική Κάνδανο, η μνήμη των γερμανικών θηριωδιών δεν είναι «λήξασα». Δεν έχουμε τίποτα να προσθέσουμε στις σωστές και τελείως δικαιολογημένες αντιδράσεις και καταγγελίες των αντιστασιακών οργανώσεων και των απογόνων των θυμάτων της ναζιστικής εγκληματικής βίας. Θα θέλαμε, ωστόσο, να επισημάνουμε κάτι άλλο που αφορά τη σημερινή ιστορική συγκυρία. Η συνεχής κατά το παρελθόν άρνηση της γερμανικής πλευράς να αναλάβει τις υλικές και ηθικές υποχρεώσεις της απέναντι στην ελληνική πολιτεία και κοινωνία εκφράζονταν κατά το παρελθόν κάτω από τελείως διαφορετικές συγκυρίες από τη σημερινή.
Παλιότερα, δέσποζε η εικόνα του «γερμανικού και δημοκρατικού θαύματος», με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε όλα τα επίπεδα. Αντίθετα, στις σημερινές συνθήκες εκείνο που επικρατεί αναμφισβήτητα είναι μία τελείως διαφορετική εικόνα: η εικόνα μιας Γερμανίας που εγκυμονεί στους κόλπους της την πιο απειλητική για την Ευρώπη φασιστοειδή Ακρα Δεξιά· η εικόνα μιας πολεμοχαρούς Γερμανίας που αυξάνει υπέρογκα τον πολεμικό εξοπλισμό της· η εικόνα μιας γερμανικής κυβέρνησης που ενισχύει την ακροδεξιά κυβέρνηση του Ισραήλ, καλύπτοντας απροκάλυπτα τα εγκλήματα πολέμου του ισραηλινού στρατού στη Γάζα και στα κατεχόμενα εδάφη της Παλαιστίνης· η εικόνα ενός γερμανικού κράτους που κοιτάει από μακριά, χωρίς ίχνος ενσυναίσθησης, την εν εξελίξει γενοκτονία των Παλαιστινίων στη Λωρίδα της Γάζας.
Κάτω από το πρίσμα της σημερινής συγκυρίας, η προκλητική δήλωση του Γερμανού προέδρου, σύμφωνα με την οποία οι ελληνικές διεκδικήσεις αποζημιώσεων είναι ένα θέμα «νομικά λήξαν» παίρνει κυριολεκτικά δυστοπικές διαστάσεις. Με μια δήλωση, περνάμε από το «οικονομικό και δημοκρατικό γερμανικό θαύμα», στις πιο πρόσφατες σκοτεινές, μαύρες μνήμες της Γερμανίας. Εάν οι μεταπολεμικές κοινωνίες έχουν καθήκον να μην ξεχνάνε τα ναζιστικά εγκλήματα του παρελθόντος, αυτή η μνήμη δεν έχει κανένα νόημα εάν δεν οδηγεί σε εγρήγορση και επαγρύπνηση για τα ναζιστικά τέρατα που ανασηκώνουν το κεφάλι τους παντού.
*Καθηγήτριας Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
**Καθηγητής Πολιτικής Κοινωνιολογίας, Βέλγιο
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας