Μια ματιά στα πρωτοσέλιδα την περασμένη εβδομάδα δεν άφηναν καμία αμφιβολία για την κλιμάκωση του πολέμου στη Μέση Ανατολή. Το βράδυ της Τρίτης, δύο μόνο κανάλια μετέδωσαν με έκτακτα δελτία την πυραυλική επίθεση του Ιράν κατά του Ισραήλ με 200 εξελιγμένους βαλλιστικούς πυραύλους. Παρότι ο πόλεμος δεν φαίνεται να ενδιαφέρει τον κόσμο, είναι γεγονός ότι ο μη εμπλεκόμενος κόσμος επηρεάζεται από τις εξελίξεις στα πολεμικά μέτωπα.
Ειδικά για τη Μέση Ανατολή οι εξελίξεις προοικονομούν αντιδράσεις (του Ισραήλ κατά της Τεχεράνης και, στη συνέχεια, της Τεχεράνης κατά του Ισραήλ κ.ο.κ.). Και αν υποθέσουμε ότι η επίθεση του Ιράν ήταν σφοδρότερη από τις προηγούμενες, η αντίδραση του Ισραήλ θα είναι ανάλογη. Και δεν είναι μόνον η στρατηγική εξόντωσης ηγετικών προσώπων, όπως του Ισμαήλ Χανίγια της Χαμάς στην Τεχεράνη, ή του Χασάν Νασράλα του ηγέτη της Χεσμπολάχ στη Βηρυτό, αλλά η σφοδρή πιθανότητα άλλων εξελίξεων: από τα σενάρια βομβαρδισμού πετρελαϊκών ή ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων και υποδομών, σενάρια εξόντωσης ηγετών (κατά το παράδειγμα Χανίγια), μέχρι απίθανα σενάρια άμεσης εμπλοκής ΗΠΑ-Ιράν.
Οσον αφορά την παγκόσμια ματιά, ο πόλεμος κινείται στη σφαίρα μιας τεράστιας σχετικοκρατίας ανάλογα με τη θέση των αναλυτών-παρατηρητών. Εάν βρίσκονται πλησίον του λεγόμενου «Αξονα της Αντίστασης» που δρα υπό την ομπρέλα του Ιράν (ισλαμιστικό κίνημα της Χαμάς, σιιτικό κίνημα Χεζμπολάχ στον Λίβανο, αντάρτες Χούθι της Υεμένης και διάφορες σιιτικές μιλίτσιες στο Ιράκ και τη Συρία κ.ά.), ο πόλεμος κατά του Ισραήλ (ή και κατά των ΗΠΑ) θα είναι διαρκής. Και θα είναι ενεργός, εφόσον το Ιράν στοιχίζεται στην ομάδα των αναδυόμενων BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα και Νότια Αφρική), δηλαδή μετέχει στον αντίπαλο πόλο του Δυτικού κόσμου. Εάν οι αναλυτές βρίσκονται κοντά στο πνεύμα κατά του «Αξονα του Κακού», τότε επίσης ο πόλεμος κατά της διεθνούς τρομοκρατίας θα πρέπει να συνεχιστεί εφόσον το Ισραήλ (και οι ΗΠΑ) θα έχει κάθε στρατηγικό λόγο στην αυτοάμυνα και τη στήριξη ζωτικών συμφερόντων ασφάλειας.
Μια ενδιαφέρουσα πτυχή των αναλύσεων για τον πόλεμο, μεταξύ άλλων, έχει οικονομικό υπόβαθρο. Λ.χ., πίσω από το εάν πράγματι εξελίσσεται ο Γ' Παγκόσμιος Πόλεμος ή όχι, κρύβεται το ερώτημα ποιους ευνοεί από οικονομική άποψη ο πόλεμος. Και μοιραία η ιδέα συνδέεται με παλιότερες ιδέες. Για παράδειγμα, συνδέεται με την πρόβλεψη που είχε διατυπώσει το 1909 ο οικονομολόγος Νόρμαν Εϊντζελ στο βιβλίο του «The Great Illusion» (Η μεγάλη χίμαιρα) όπου υποστήριζε, σχεδόν με προφητικό τρόπο, ότι κάθε σύγκρουση ήταν ανορθολογική γιατί θα έπληττε τα οικονομικά συμφέροντα των εμπλεκομένων. Βέβαια, λίγα χρόνια μετά ξέσπασε ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος, το 1933 ο Νόρμαν Εϊντζελ τιμήθηκε με το Νόμπελ Ειρήνης και… στη συνέχεια ξέσπασε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος με τις γνωστές παγκόσμιες συνέπειες. Ο Εϊντζελ, όμως, απλά είχε επεκτείνει τον ατελή βασικό προβληματισμό του Καντ γύρω από το αίτημα της «διαρκούς ειρήνης» που γεφύρωνε την πολιτική πράξη με τον ηθικό στοχασμό και τον καθημερινό βίο. Ηταν ρεαλιστική η ιδέα της ειρήνης μέσω συμφερόντων; Είναι ένα σύγχρονο ερώτημα που ζητά την απάντησή του.
Η άλλη ενδιαφέρουσα πτυχή του πολέμου είναι η στρατηγική των βραχυπρόθεσμων οφελών για όσους τον υποκινούν (λ.χ. της Χαμάς ή του Ισραήλ, ή του Πούτιν στη Ρωσία) χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τις μακροχρόνιες επιδράσεις (λ.χ. την εικόνα του κόσμου και των λαών τους έπειτα από 20 ή 30 χρόνια).
Και, κλείνοντας, από τα αξιοπρόσεκτα στοιχεία της σημερινής εικόνας είναι ο ρόλος του ΟΗΕ και η υποβάθμισή του (που θυμίζει την αναποτελεσματικότητα της Κοινωνίας των Εθνών στην αποτροπή του Β' Παγκοσμίου Πολέμου) αλλά και η στάση της Ενωμένης Ευρώπης απέναντι στις συγκρούσεις. Είναι πράγματι ενδιαφέρουσα η μετατόπιση της Ευρώπης από την υπεραισιοδοξία του Nord Stream 2 (του αγωγού φυσικού αερίου που ερχόταν από τη Ρωσία στη Γερμανία για ενεργειακή στήριξη των οικονομιών), στους επανεξοπλισμούς, αγνοώντας το ότι οι επανεξοπλισμοί δεν εμπόδισαν τους παγκοσμίους πολέμους και ότι, σήμερα, μάλλον επισπεύδουν τις αναφλέξεις στον 21ο αιώνα.
Ποιες είναι οι λύσεις; Ελάχιστες όσο και οι ελπίδες των λαών για ειρήνη. Αλλά, αυτό δεν σημαίνει άγνοια κινδύνου ή αδιαφορία. Σημαίνει αλλαγή πολιτικών. Οι λαοί της Ευρώπης σήμερα πλήττονται -άλλοι περισσότερο, άλλοι λιγότερο- από τη σύγκρουση Ρωσίας-Ουκρανίας. Το ίδιο πλήττονται και από τις εκτεινόμενες και απρόβλεπτες συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή. Το μέλλον θα εξαρτηθεί από τις πιέσεις που θα ασκηθούν στις κυβερνήσεις για θέματα πολέμου και ειρήνης. Και, βέβαια, από τον ρόλο που θα αναθέσει η παγκόσμια κοινότητα, μέσω των εθνικών κυβερνήσεων, στον ΟΗΕ για την εμπέδωση του διεθνούς δικαίου και τον τερματισμό των συγκρούσεων. Δύσκολα πράγματα, αλλά όχι αδύνατα. Ιδού πεδία για την αντιπολίτευση στην Ελλάδα.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας