Debate στο ΠΑΣΟΚ: Έχουμε νικητή;

Μια τηλεμαχία συνήθως αναδεικνύει νικητές και ηττημένους. Πολλές φορές η κατάταξη των συμμετεχόντων σε αυτή, είναι αντικείμενο αναλυτών, επικοινωνιολόγων και δημοσιογράφων. Ενέχει δηλαδή το υποκειμενικό στοιχείο. 

Υπάρχει αντικειμενικός τρόπος όμως να ανακηρύξουμε νικητή;

Δυστυχώς όχι, παρόλα αυτά θα επιχειρήσω με τη βοήθεια της τεχνολογίας και των εργαλείων που διαθέτουμε από την έρευνα αγοράς να κάνω μια προσπάθεια επισημαίνοντας τα όρια της μεθοδολογίας. 

Το Debate διήρκησε 3 ώρες. Σε αυτό το χρονικό διάστημα πολλοί πολίτες που το παρακολούθησαν εξέφρασαν δημοσίως τις απόψεις τους στα social media. Όλες αυτές οι αναφορές μπορούν να αλιευτούν και να αναλυθούν με τη μέθοδο της Ανάλυσης Συναισθήματος καθώς τώρα η Τεχνητή Νοημοσύνη έχει αυξήσει την ακρίβεια στις εκτιμήσεις κατά πολύ. 

Για τις ανάγκες του παρόντος άρθρου αναλύθηκαν όλες οι αναφορές που έγιναν για την τηλεμαχία που αφορούσαν τους τέσσερις επικρατέστερους υποψήφιους για την Προεδρία του ΠΑΣΟΚ, τον Νίκο Ανδρουλάκη, τον Παύλο Γερουλάνο, την Άννα Διαμαντοπούλου και τον Χάρη Δούκα. 

Για λόγους χρόνου επιλέχθηκαν οι τέσσερις υποψήφιοι, όπως και για λόγους χρόνου επιλέχθηκε μόνο το X ως πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης. 

Όπως παρατηρούμε η πρώτη αναφορά αλιεύθηκε 9μμ και η τελευταία 00:15πμ. Το χρονικό διάστημα περιορίστηκε μόνο κατά τη διάρκεια της τηλεμαχίας έτσι ώστε οι πολίτες να είναι όσο το δυνατόν λιγότερο επηρεασμένοι από εξωτερικούς παράγοντες. 

Από τα 2715 κείμενα, το 34,51% αφορούν τον κ. Δούκα, το 22,47% τον κ. Ανδρουλάκη, το 22,06% την κυρία Διαμαντοπούλου και το 20,96% τον κ. Γερουλάνο.

Ενδεχομένως παρουσιάστηκε περισσότερο ενδιαφέρον για τον Χάρη Δούκα λόγω της σχετικά πρόσφατης εισόδου του στην πολιτική ζωή του τόπου. 

Το ερώτημα είναι όμως τι είδους αναφορές είναι αυτές.

Οι αναφορές κατηγοριοποιήθηκαν αρχικά σε τρεις ομάδες (θετικές, αρνητικές και ουδέτερες) στα πλαίσια της μεθόδου του Sentiment Analysis. Παρατηρούμε ότι τις περισσότερες αρνητικές αναφορές κατά αναλογία τις έχει ο Χάρης Δούκας και τις περισσότερες θετικές ο Παύλος Γερουλάνος.

Όμως οι αναφορές που ανήκουν στην ίδια κατηγορία δεν είναι ούτε ίδιες σε ένταση, ούτε ίδιες σε βαρύτητα. Είναι προφανές ότι ένα αρνητικό σχόλιο από ένα άλλο έχει διαφορετική ισχύ. Συνεπώς κάθε σχόλιο έχει τη δική του «τιμή», που κυμαίνεται από -1 έως 1, όπου το -1 είναι πολύ αρνητικό και το 1 πολύ θετικό. Από το παραπάνω γράφημα ήδη μπορούμε να εξάγουμε ένα πρώτο συμπέρασμα, αλλά για να μπορούμε να εξάγουμε περισσότερα πρέπει να αναλύσουμε τα κείμενα που αναφέρονται σε κάθε υποψήφιο. 

Η προσπάθεια κατανόησης των προφίλ των υποψηφίων περνά μέσα από τα αρνητικά και τα θετικά που τους προσάπτει η «κοινωνία». Έτσι παρατίθενται οι αρνητικότερες και θετικότερες αναφορές για κάθε υποψήφιο και υποψήφια. 

Ο Ανδρουλάκης παρουσιάζεται από μια μερίδα του κοινού «λίγος», αδιάβαστος, βαρετός και ενίοτε διχαστικός και χωρίς όραμα. Ενώ από μια άλλη μερίδα, σοβαρός, «γνώστης», με δομημένο λόγο και «άνθρωπος της παράταξης. 

Ο Γερουλάνος από τους επικριτές του παρουσιάζεται «απόμακρος», κάποιος που δεν παίρνει στα σοβαρά την υπόθεση της πολιτικής, συνδέεται με τη διακυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρέου ενώ στα θετικά του πιστώνεται ως σοβαρός πολιτικός, με ήθος, ουσιαστικός και έτοιμος να ηγηθεί. 

Την κυρία Διαμαντοπούλου τη συνοδεύει η θητεία της στο Υπουργείο Παιδείας που κρίνεται από μια μερίδα πολιτών αρνητική, επίσης ότι έχει απομακρυνθεί από τις αξίες και της αρχές του κόμματος, ενώ υπάρχει και άμεση σύνδεση με τη διακυβέρνηση του Κώστα Σημίτη, γεγονός που εκλαμβάνεται από ένα κομμάτι του πληθυσμού ως αρνητικό. 

Στα θετικά της, η εμπειρία, ο μεστός λόγος, άνετη και σοβαρή.

Ο κύριος Δούκας εκλήφθηκε από ένα μέρος του πληθυσμού ως «άσχετος», λαϊκιστής, χωρίς ουσιαστική γνώση των θεμάτων, από άλλους «επικίνδυνος», ανενημέρωτος και μη ικανό να αναλάβει τις τύχες της χώρας. 

Από την άλλη θεωρείται ο άνθρωπος που είναι πιο κοντά στον πυρήνα των ιδεών του ΠΑΣΟΚ, σοσιαλιστής με όραμα και με ικανότητα να ανατάξει το κόμμα.

Είναι προφανές ότι κάθε αναφορά, κάθε post, κάθε σχόλιο δεν έχει την ίδια βαρύτητα στο διαδίκτυο. Αυτό συμβαίνει διότι κάθε λογαριασμός σε ένα μέσο κοινωνικό δικτύωσης δεν έχει την ίδια ορατότητα, ούτε την ίδια επιδραστικότητα. Συνεπώς, χρησιμοποιήθηκε ένας αλγόριθμος με βάση τους followers (ακόλουθους) και το πόσοι είδαν τη συγκεκριμένη ανάρτηση (views) για να δημιουργηθεί μια βαρύτητα σε κάθε κείμενο. 

Με αυτόν τον τρόπο ένα κείμενο που αναρτάται, κατηγοριοποιείται σε θετικό, αρνητικό ή ουδέτερο, μετέπειτα παρατηρούμε την «ένταση» του κειμένου, δηλαδή πόσο αρνητικό ή θετικό είναι και τέλος την επίδραση που έχει στο γενικό πληθυσμό. 

Όλη αυτή η διαδικασία μας δίνει πλέον τη νέα τιμή του κειμένου που εμπεριέχει όλες αυτές τις πληροφορίες που χρειαζόμαστε για να το αξιοποιήσουμε. Εάν τα κείμενα ταξινομηθούν με χρονική σειρά, έχουμε τη δυνατότητα αθροίζοντας τις τιμές τους για κάθε υποψήφιο να δούμε την τάση  των υποψηφίων. Πόσο χαμένοι και πόσο κερδισμένοι ήταν. 

Έτσι δημιουργείται ένα γράφημα με την τάση των υποψήφιων κατά τη διάρκεια του Debate.  

Έχοντας πλέον τα ποσοτικοποιημένα στοιχεία, εξάγουμε το συμπέρασμα ότι ο μεγάλος νικητής της τηλεμαχίας των υποψηφίων ήταν ο Παύλος Γερουλάνος, που ήταν και ο μόνος που κατέληξε με θετικό πρόσημο, ενώ ο μεγάλος χαμένος ήταν ο Χάρης Δούκας. 

Πρέπει να τονιστεί ότι το συμπέρασμα εξάγεται από αναφορές από τον γενικό πληθυσμό και όχι από ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ, επίσης από τους χρήστες του twitter. Η ανάλυση έγινε για τις ανάγκες του παρόντος άρθρου και προφανώς δεν αποτελεί κάποιου είδους πρόθεσης ψήφου. Επαναλαμβάνω ότι για λόγους χρόνου δεν συλλέχθηκαν κείμενα από άλλα social media για να γίνει επαρκώς το social listening και δεν επεκτάθηκα και σε άλλες τεχνικές που θα μπορούσαν να μας δώσουν περισσότερα στοιχεία όπως emotion classification (κατηγοριοποίηση του συναισθήματος όπως οργή, αηδία, χαρά ελπίδα). 

Οι επικοινωνιολόγοι ισχυρίζονται ότι από μια τηλεμαχία έχεις περισσότερα να χάσεις παρά να κερδίσεις. Αυτό είναι ευδιάκριτο στην προκειμένη περίπτωση και για τους τρεις υποψήφιους πλην του κυρίου Γερουλάνου. Για την περίπτωση του Χάρη Δούκα μένει να αποδεχθεί τις επόμενες μέρες στις πολιτικές έρευνες που θα δημοσιοποιηθούν αν ήταν όντως τόσο μεγάλο το πλήγμα που δέχθηκε ή αν το περιβάλλον αυτής της κοινωνικής πλατφόρμας (X) έχει απόσταση από την κοινωνία και δεν είναι αντιπροσωπευτικό. 

Η προσπάθεια εύρεσης νικητή με αντικειμενικά κριτήρια είναι δύσκολη υπόθεση, ιδιαιτέρως σε ένα εσωκομματικό κοινό και ακόμα πιο δύσκολη όταν αυτό το κόμμα έχει τόσο μικρή εκλογική απήχηση. Καταλήγοντας, η πολιτική επικοινωνία είναι διυποκειμενική υπόθεση, επιδέχεται πολλές ερμηνείες και δεν είναι πάντα ξεκάθαρη η απεύθυνση.

Η χρήση ενός εργαλείου από την έρευνα αγοράς, η τεχνητή νοημοσύνη και η τεχνολογία όμως μπορεί να φωτίσει λίγο περισσότερο την κατάσταση, αφαιρώντας τον υποκειμενισμό και την προβολή των επιθυμιών μας ως πραγματικότητα.  

*Senior Research Executive σε εταιρία Έρευνας Αγοράς