Οι πιστοί του Λαμπεντούζα

Από το «Γεια σας, με λένε Στέφανο και έχω κάτι να σας πω» πέρασε σχεδόν ένας χρόνος. Παρά το ότι η εντολή «Αλλαξέ τα όλα» ήταν μια θολή εντολή, από ακαθόριστους εντολείς, ας δεχτούμε ότι πράγματι εξέφραζε ένα γενικότερο κλίμα για αλλαγές που, όντως, είχε ανάγκη ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. από το 2019.

Το πρόβλημα, όπως είχε επισημανθεί, ήταν ότι ο κ. Κασσελάκης δεν ήταν ΣΥΡΙΖΑ· ότι δεν ανήκε στην Αριστερά· ότι δεν είχε σχέση με την πολιτική. Ετσι, ένας έπηλυς δεν μπορούσε να αλλάξει πολλά σε ένα τροχιοδρομημένο κόμμα. Η άλλη αλήθεια είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, όπως αποδείχτηκε, «δεν ήταν ένα κανονικό κόμμα». Πέρα από κάθε προσδοκία, η εικόνα του αντι-Μητσοτάκη δεν ήταν εγγύηση αλλαγών· ούτε εγγύηση δυνητικής κυβερνησιμότητας, γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορούσε να κάνει κάτι τέτοιο. Αντίθετα, ο επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ είπε όλα όσα είχε να πει και όλα όσα δεν έπρεπε. Αρκετά τα ανασκεύαζε στην πορεία γιατί υποτίθεται ότι ζήτησε και έλαβε «χρόνο μαθητείας». Επιπλέον, έκανε όλα όσα κάνει ένας ινφλουένσερ με ακόλουθους και οπαδούς. (Εχετε προσέξει ότι το «οπαδοί» και «ακόλουθοι» έχει ευρεία εφαρμογή σε πλείστες περιπτώσεις υποψήφιων αρχηγών, δελφίνων και δυνάμει Βρούτων, αντί του όρου «πολίτης»;) Τέλος, ο έπηλυς έβλεπε μόνο εχθρούς και υπονομευτές στο ίδιο του το κόμμα και, στο όνομα της Αριστεράς, μίλησε για «κουκούλες». Αλλά ακόμη και αν υποθέσουμε ότι, πράγματι, στο κόμμα υπήρχε «νομενκλατούρα» και «αδυσώπητη γραφειοκρατία», τότε η «νομενκλατούρα» και η «γραφειοκρατία» τον νίκησαν, προς το παρόν.

Από την άλλη, η κομματική «νομενκλατούρα», ύστερα από έναν χρόνο χαμαιλεόντειας αναμονής, επέδειξε σπουδή να ρίξει τον Κασσελάκη αφήνοντας στο απυρόβλητο τον Μητσοτάκη. Εφόσον ο Κασσελάκης με τους καμποτινισμούς και την πολιτική ρηχότητά του δεν απειλεί τον Μητσοτάκη, τότε αλλάζουμε τον Κασσελάκη για να ρίξουμε -οψέποτε- τον Μητσοτάκη. Πού βρίσκεται το αδύνατο σημείο του επιχειρήματος; Στον χρονισμό και στην νηπιακή άγνοια κινδύνου. Αντί να προταχθεί η ανάγκη φραγμού στην περιδίνηση της χώρας εξαιτίας της κυβέρνησης Μητσοτάκη -που όντως έχει αρχίσει να παραπαίει-, στον ΣΥΡΙΖΑ προτίμησαν να ξεφορτωθούν τον αρχηγό που οι ίδιοι είχαν εκλέξει και να εισέλθουν σε μια διαδικασία αυτοδιάλυσης.

Προφανώς, εδώ δεν βοηθάει ο Γκράμσι με «το παλιό που έχει πεθάνει και το νέο που ακόμη δεν έχει γεννηθεί», ούτε το θεωρητικό ότι «η μάχη του παλιού με το νέο είναι αναπόφευκτη». Είναι αναπόφευκτη; Ποιο είναι το παλιό και ποιο είναι το νέο; Ο κ. Μητσοτάκης λ.χ., το 2019, έλεγε ότι είναι το νέο ενάντια στο παλιό και αποδείχτηκε χειρότερος και από το παλιότερο παλιό. Και το νέο του κ. Κασσελάκη -κατά το επιχείρημά του- ήταν ότι «έδωσα αξιώματα και θέσεις σε όλες τις πλευρές», υπονοώντας ότι ο ίδιος στήριζε το παλιό και τη «νομενκλατούρα». Εάν σε κάτι έστω βοηθάει ο Γκράμσι, είναι στο τι γίνεται όταν «η Ιστορία διδάσκει αλλά δεν βρίσκει κανέναν μαθητή». Παθαίνει αυτό που έπαθε ο ΣΥΡΙΖΑ. Γίνεται ένα κόμμα χωρίς κοινωνική αναφορά, όμηρος τάσεων και συγκρουόμενων ομάδων.

Και κάπως έτσι φτάνουμε στο λεγόμενο δόγμα Λαμπεντούζα: «Να αλλάξουν όλα ώστε να μην αλλάξει τίποτα». Δεν υπήρξε ιδανικότερος εκφραστής της παρακμής και της πτώσης μιας ολόκληρης εποχής από τον Τομάσι ντι Λαμπεντούζα (και τον Λουκίνο Βισκόντι με την ομότιτλη αριστουργηματική ταινία του, με τους Μπαρτ Λάνκαστερ, Αλέν Ντελόν και Κλαούντια Καρντινάλε). Ο Λαμπεντούζα, απόγονος της σικελικής φεουδαρχίας, στο έργο του «Ο γατόπαρδος» περιέγραψε την παρακμή και το τέλος μιας ολόκληρης εποχής. Ενώ όμως ο ήρωάς του, ο αριστοκράτης Δον Φαμπρίτσιο ντι Σαλίνα, έβλεπε στωικά τις επερχόμενες αλλαγές, ο ανιψιός του, ο Τανκρέντι (οπαδός του Γκαριμπάλντι), έβλεπε τις αλλαγές ως ευκαιρία αναρρίχησης στη νέα τάξη πραγμάτων, με το επιχείρημα ότι θα πρέπει να αλλάξουν όλα, ώστε η αριστοκρατία να συνεχίσει να απολαμβάνει τα ίδια ακριβώς προνόμια.

Σήμερα, η ίδια περίπου συνθήκη δεν αφορά μόνον τον ΣΥΡΙΖΑ. Το δόγμα Λαμπεντούζα έχει παντού πιστούς οπαδούς. Μιλάμε για «αλλαγές» αλλά με κατοχύρωση προνομίων από τους εκφραστές των αλλαγών. Εάν όμως μερικοί έχουν την πολυτέλεια να περιμένουν ώστε να παραλάβουν ό,τι λειψό θα παραδώσει ο Μητσοτάκης, η χώρα δεν έχει την ίδια πολυτέλεια. Δεν μπορεί να γίνει πουκάμισο αδειανό, ούτε ένας «Γατόπαρδος» σ’ ένα οικόσημο δίχως καμία άλλη αξία.

Οπως πάει το πράγμα, σε λίγο η αντιπολίτευση θα αρχίσει να ψέγει τον Μητσοτάκη που δεν φροντίζει να έχει απέναντί του μια σοβαρή αντιπολίτευση. Αρχίζει να αναρωτιέται κανείς πού ταιριάζει περισσότερο το «πιο γελοίος πεθαίνεις». Αλλά πεθαίνεις σαν χώρα.