Η σύγχρονη επικαιρότητα της 3ης του Σεπτέμβρη 1974

Η 3η του Σεπτέμβρη γίνεται επίκαιρη, γιατί και σήμερα, με το διαχρονικό πλαίσιό της, διεκδικεί από τις δυνάμεις της Αριστεράς, της Οικολογίας και του δημοκρατικού σοσιαλισμού να γίνει ευδιάκριτος ο δρόμος που αγωνίζεται όχι απλά για τη διαμόρφωση ενός προοδευτικού μετώπου, αλλά προοδευτικής διακυβέρνησης που έχουν πλέον ανάγκη η χώρα, η πραγματική οικονομία και οι πολίτες

Του ΧΑΡΗ ΤΣΙΟΚΑ*

Οι εξελίξεις της κυβερνητικής περιόδου επιβεβαιώνουν πόσο ατελέσφορη και αδιέξοδη είναι η «συνταγή» των νεοφιλελεύθερων πολιτικών για τη χώρα, τους πολίτες, την οικονομία! Οχι μόνο στα εθνικά θέματα, με τη στρατηγική του δεδομένου και άνευ όρων πειθαρχημένου μεγέθους που ακολουθεί η Ν.Δ. και ο Κ. Μητσοτάκης, αλλά και στην οικονομία που στο όνομα των «δημοσιονομικών» υποχρεώσεων διαμορφώνονται πλαίσια αχαλίνωτης ολιγοπωλιακής κερδοσκοπίας.

Δυστυχώς σ’ αυτό το συγκεκριμένο περιβάλλον ο προοδευτικός χώρος δείχνει στην καλύτερη εκδοχή ρευστοποιημένος και αδύναμος να εκφράσει μια προοδευτική πλειοψηφία με προγραμματική ενότητα διακυβέρνησης. Οι διεργασίες των ηγετικών ομάδων προτάσσουν τον ρόλο των προσώπων και όχι τη συμβολή στη διαμόρφωση πλειοψηφίας με την κοινωνία ενεργό. Η κοινωνία στις πρόσφατες εκλογές έδειξε ότι: Απαιτείται σχέδιο προοδευτικό, που θα σχετίζεται με την παραγωγική και κοινωνική ανασυγκρότηση, με συνοχή, που θα δίνει πρόσβαση σε όλους στα κοινωνικά αγαθά και δημοκρατία.

Είναι η ώρα των διακριτών προοδευτικών πολιτικών, σε αντιπαράθεση με την Ευρώπη των πολλαπλών ταχυτήτων που προωθεί ο νεοφιλελευθερισμός σε συνέργεια με τη δεξιά Σοσιαλδημοκρατία και με τους εγχώριους συμμάχους του. Γεγονός που έγκαιρα –με την ιδρυτική διακήρυξη– ο Ανδρέας Παπανδρέου διέβλεπε, προωθώντας με το σοσιαλιστικό κίνημα πρωτοβουλίες συναντήσεων με ηγέτες που επιδίωκαν μια προοδευτική πολιτική ανάπτυξης.

Το κοινωνικό αίτημα λοιπόν παραμένει αναλλοίωτο και αφορά την ανάγκη εξειδίκευσης οδικού χάρτη με ευδιάκριτες κοινωνικές και πολιτικές συμμαχίες προκειμένου η έξοδος από τα αδιέξοδα «νεοφιλελεύθερα μνημόνια» να σχετίζεται τόσο με εφαρμοσμένες πολιτικές, που θα αφορούν την παραγωγική ανασυγκρότηση με δίκαιη συμμετοχή των συντελεστών στους κινδύνους και τις ευκαιρίες, όσο και την κοινωνική συνοχή με αλληλεγγύη και τη δημοκρατία...

Σήμερα, όπως καταγράφουν όλα τα δεδομένα, κανένα προοδευτικό κόμμα δεν μπορεί μόνο του. Η 3η του Σεπτέμβρη γίνεται επίκαιρη γιατί και σήμερα, με το διαχρονικό πλαίσιό της, διεκδικεί από τις δυνάμεις της Αριστεράς, της Οικολογίας και του δημοκρατικού σοσιαλισμού να γίνει ευδιάκριτος ο δρόμος που αγωνίζεται όχι απλά για τη διαμόρφωση ενός προοδευτικού μετώπου, αλλά προοδευτικής διακυβέρνησης που έχουν πλέον ανάγκη η χώρα, η πραγματική οικονομία και οι πολίτες.

Με αφορμή τόσο τη νέα πολιτική περίοδο όσο και την επέτειο της Διακήρυξης της 3ης του Σεπτέμβρη θέλω να υπογραμμίσω το εξής:

Η ανασύνθεση και η ανασύνταξη της μεγάλης παράταξης του αριστερού, προοδευτικού, σοσιαλιστικού και ριζοσπαστικού χώρου προϋποθέτουν πολιτικό προοδευτικό σχέδιο σε προγραμματική βάση και ευδιάκριτη την κοινωνική συμμαχία που θα έχει λόγους να το στηρίξει.

Και ταυτόχρονα πρέπει να έχει ένα και μόνο ένα μέτωπο αντιπαράθεσης, που θα αφορά τον διχαστικό κοινωνικά και αναπτυξιακά νεοφιλελευθερισμό και όσους ευθέως ή παράπλευρα τον εκφράζουν.

Αυτή είναι η παρακαταθήκη του Ανδρέα και ο πυρήνας της ιδρυτικής διακήρυξης της 3ης του Σεπτέμβρη.

Το κοινωνικό και σήμερα αίτημα –όπως ακριβώς και την 3η Σεπτέμβρη του ’74 με τον Ανδρέα– μεταφράζεται και πάλι στην ανάγκη ο προοδευτικός χώρος να διασυνδεθεί πολύπλευρα με την κοινωνία και τις διεργασίες της για να μετασχηματίζει τις ανάγκες σε πολιτικό πρόγραμμα διακυβέρνησης.

Το αίτημα λοιπόν δεν είναι η μετάλλαξη σε δεξιά Σοσιαλδημοκρατία-συστημικό συμπλήρωμα, ούτε περιχαράκωση σε μια Αριστερά της διαμαρτυρίας, άλλοθι στον νεοφιλελευθερισμό. Πολύ περισσότερο δεν πρέπει να βρει έδαφος αποδοχής ο βεντετισμός με αντιπαραθέσεις προσώπων και όχι πολιτικών.

Οι μεταλλάξεις κομματικών σχηματισμών σε θολά, ως προς την ταυτότητα και το όνομα, θνησιγενή και ερμαφρόδιτα κόμματα και η «άθροιση αξιωματούχων» σε σχήματα «απολιτίκ» με ολίγον Κέντρο, ολίγη Αριστερά και Κεντροδεξιά, δεν πρόκειται να βρουν κοινωνική αποδοχή, δεν μπορούν να γίνουν καν βιώσιμα, γιατί θα απουσιάζει το… με «ποιους και για ποιους»! Γι’ αυτόν άλλωστε τον λόγο ο Ανδρέας Παπανδρέου απέρριπτε ως επικίνδυνους τους «διμέτωπους»!

Επαναφέρω λοιπόν τη συζήτηση στο θέμα. Η διακήρυξη προσανατόλιζε σε ένα μόνο μέτωπο αντιπαράθεσης, τον νεοφιλελευθερισμό. Θυμίζω ότι η κριτική τότε του σοσιαλιστικού χώρου στις δυνάμεις ή τα πρόσωπα που αυτοπροσδιορίζονταν στον πόλο της «άλλης Αριστεράς» δεν ήταν ποτέ αντίπαλη αλλά σχετιζόταν με τις λάθος επιλογές τους να υπηρετήσουν αυτόν τον στόχο. Παράλληλα θυμίζω πως οι πρωτοβουλίες των τότε στελεχών στους κοινωνικούς και πολιτικούς χώρους έδειχναν ότι είναι προτεραιότητα η επιδίωξη προοδευτικών συμμαχιών για την προώθηση των αλλαγών υπέρ της κοινωνίας, της ανάπτυξης και της δημοκρατίας.

Η 3η Σεπτέμβρη ’74 έχει δημιουργήσει παρακαταθήκη και ρίζες στην κοινωνία και αυτό θυμίζει πως:

Τα κόμματα πρέπει να έχουν και ρίζες και μνήμες!

Ακριβώς λοιπόν γι’ αυτόν τον λόγο πρέπει να απορρίπτουμε συμπεριφορές θυμικού που θολώνουν την αντίθεση ανάμεσα στην πρόοδο και τη συντήρηση.

Η παρακαταθήκη του Ανδρέα Παπανδρέου με την 3η του Σεπτέμβρη είχε, έχει και θα έχει τη σύγχρονη επικαιρότητα...

Τα μηνύματά της έχουν σύγχρονες αναγωγές και μπορούν να αποτελέσουν τη βάση μιας νέας συνάντησης όλων των ρευμάτων με καθοριστική τη συμβολή συγκρότησης κυβερνώσας παράταξης με προγραμματική ενότητα διακυβέρνησης. Είναι πολιτική αυτοχειρία η εκχώρηση της διακυβέρνησης για τα επόμενα χρόνια σ’ ένα κόμμα, τη Ν.Δ., και τα παρακολουθήματά της γιατί ο προοδευτικός χώρος αδυνατεί να ανταποκριθεί στο καθαρό αίτημα της υπαρκτής πλέον κοινωνικής αντιπολίτευσης.

* Πρώην βουλευτής - μέλος Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία