Τα περιστατικά διακοπής κυκλοφορίας, αποκλεισμού οδηγών και ταλαιπωρίας μετά από δυστυχήματα κυρίως μεγάλων οχημάτων ή/και φυσικών καταστροφών σε αυτοκινητόδρομους και εθνικές οδούς δεν είναι σπάνια. Το κραυγαλέο περιστατικό αποκλεισμού και αδυναμίας άμεσης παρέμβασης στην Αττική Οδό μετά από χιονόπτωση τον Ιανουάριο του 2022 μας επιβάλει επαναξιολόγηση σχεδιασμού. Από Αύγουστο χειμώνα κι από Μάρτη καλοκαίρι…
Υπαρχουν και χειρότερα. Ας σκεφτούμε ένα δυσμενέστερο σενάριο για την Αττική Οδό: αποκλεισμός του κέντρου διαχείρισης της οδού από τρομοκράτες και εμπρησμός φορτηγού μεταφέροντος πλαστικά στο ύψος της εξόδου προς Υμηττό ένα μεσημέρι καλοκαιρινής εξόδου από το άστυ προς τις παραλίες του Ευβοϊκού. Πυκνός καπνός δημιουργεί προβλήματα ορατότητας και αναπνοής. Ο αυτοκινητόδρομος και οι προσαγωγοί προς αεροδρόμιο, αδιάβατοι. Ακραίο, κινηματογραφικό σενάριο, μα η πραγματικότητα συχνά ξεπερνά τη φαντασία.
Χαρακτηριστικά οδού. Η Αττική Οδός σε μεγάλο τμήμα της εντός του αστικού ιστού είναι βαθύ όρυγμα, με απότομα ή/ και κατακόρυφα πρανή, περιφραγμένη με συρματόπλεγμα ή/και ηχοπετάσματα. Αντιστοίχως περιφραγμένη είναι και η διαδρομή σε ανάχωμα για παρεμπόδιση εισόδου πεζών και ζώων. Η βοήθεια σε περίπτωση ανάγκης αναμένεται οδικώς με χρήση και της Λωρίδας Εκτακτης Ανάγκης (ΛΕΑ). Παράδρομοι υφίστανται κατά θέσεις, συχνά με προβλήματα στάθμευσης, σήμανσης, σύνδεσης. Παντού διαχωρισμένοι και απροσπέλαστοι για μη αρτιμελείς, υγιείς και εκπαιδευμένους. Οι υφιστάμενες οδικοί έξοδοι και είσοδοι ενδέχεται να είναι μακριά για τον επιβάτη και οδηγό που εγκαταλείπει το όχημά του.
Θεώρηση ως σήραγγα/διώρυγα. Στις σύγχρονες σήραγγες των αυτοκινητόδρομων προβλέπονται πυράντοχες θύρες εξόδου και άλλα μέτρα σε τακτά διαστήματα. Αν προσομοιάσουμε την ανοιχτή προς τα πάνω στο μεγαλύτερο μήκος της Αττική Οδό, αλλά αποκλεισμένη πλευρικά, με «σήραγγα» εντός του αστικού και προαστιακού ιστού, τότε πρέπει να σκεφτούμε τις δυνατότητες πυκνότερης πλευρικής διαφυγής πεζών αλλά και πλευρικής πρόσβασης για βοήθεια από τον οικιστικό ιστό ή/και τις αγροτικές και βιομηχανικές περιοχές, από εποχούμενους ή/και πεζούς διασώστες.
Προσέγγιση λύσης μετά το plan b. Χρειάζονται κλίμακες και κατάλληλα πεζοδρόμια/μονοπάτια, ειδικές δίοδοι που δεν θα επιτρέπουν είσοδο ανεπιθύμητων για την καθημερινή ασφαλή λειτουργία του δρόμου, σήμανση και φωτισμό; Ειδικός εξοπλισμός π.χ. γερανοφόρων/καλαθοφόρων που θα μπορούν από το χείλος του πρανούς να προσεγγίσουν ασφαλώς το οδόστρωμα; Εκπαιδευμένοι σε αναρρίχηση και καταρρίχηση διασώστες; Αυτά τα ερωτήματα μπορούν να απαντηθούν με μελέτη και έγκαιρη προετοιμασία. Μπορούν τα μέσα σταθερής τροχιάς (Προαστιακός, Μετρό) που κινούνται στο μέσο της οδού να μεταφέρουν βοήθεια και να συμβάλουν στην ασφαλή εκκένωση της θέσης δυστυχήματος; Υπάρχει σχετική δυνατότητα, πρόνοια, εκπαίδευση, εξοπλισμός; Το κρίσιμο είναι να αποφασίσουμε αν θα διερευνήσουμε την αδυναμία παρέμβασης που μαρτυρούν τα γεγονότα αποκλεισμού λόγω χιονόπτωσης, δίχως να περιοριζόμαστε μόνο στην καταγραμμένη κατάσταση.
Σχεδιασμός γύρω περιοχών. Παρατηρώντας τον οδικό χάρτη των γύρω δήμων από Φυλή- Ανω Λιόσια έως Παλλήνη παρατηρούμε παράλληλες οδούς, κατά θέσεις ασύνδετες ή/και με αντίθετη φορά. Συχνά για τον εγγύς παράπλευρο δρόμο δεν υπάρχει παράλληλο/εναλλακτικό δίκτυο στο «βάθος» προς το κέντρο του κάθε δήμου/περιοχής, συνεπώς μια παρέμβαση θα καταστεί πολύ δύσκολη στη διαχείρισή της. Εξ όσων έχουν δημοσιευτεί γνωρίζουμε πως η σύμβαση της Αττικής Οδού περιλαμβάνει όρο να μην υπάρξει ανταγωνιστική χάραξη. Αυτό δεν εμποδίζει την ενιαία θεώρηση των επιμέρους πολεοδομικών σχεδίων, ώστε να αντιμετωπιστούν ανάγκες ασφάλειας κινούμενων στον κλειστό αστικό αυτοκινητόδρομο, τις γειτνιάζουσες περιοχές και τους κατοίκους αυτών.
Λοιπό δίκτυο αυτοκινητοδρόμων. Εκτός της Αττικής Οδού, η προσέγγιση των κλειστών αυτοκινητόδρομων ως οδών περιορισμένης διαφυγής θα βοηθήσει την επανεξέταση και τη βελτίωση συνθηκών και σχεδίων στους υπεραστικούς αυτοκινητόδρομους. Παρά την ύπαρξη πλευρικών οδών (side roads, SR) που θεωρητικά θα διευκολύνουν την πρόσβαση συνεργείων εκεί που θα απαιτηθεί, αλλά και για εκτροπή κυκλοφορίας, η σημερινή κατάσταση οδοστρωμάτων συχνά είναι προβληματική, η σήμανση ελλιπέστατη και σαφώς δεν βοηθά στην αποφυγή πανικού. Οποιος επιχειρήσει έξοδο και από τον αυτοκινητόδρομο και κίνηση π.χ. στην ΠΑΘΕ στη Φθιώτιδα ή αναζητήσει πινακίδα από Δίον προς Θεσσαλονίκη θα θυμηθεί τα παραπάνω.
Η συντήρηση των παράπλευρων δικτύων κυκλοφορίας είναι αναπόσπαστο μέρος της ποιότητας του εθνικού δικτύου. Περισσότερες συνδέσεις, έστω προετοιμασμένες για έκτακτη ανάγκη, θα αυξήσουν τις επιλογές των αρχών στις κρίσιμες περιστάσεις. Η πιο πάνω προσέγγιση θα συμβάλει στην ασφαλέστερη λειτουργία υφιστάμενων αλλά και νέων αστικών αυτοκινητόδρομων με ανάλογα χαρακτηριστικά.
*Γεωλόγος
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας