Λονδίνο 2012. Τελετή έναρξης 30ής Ολυμπιάδας. Ο Τζέιμς Μποντ (Ντάνιελ Κρεγκ) υποκλίνεται στη βασίλισσα Ελισάβετ B' η οποία, πετώντας πάνω από τα ιστορικά κτίρια του Λονδίνου, προσγειώνεται θεαματικά στο Ολυμπιακό Στάδιο. Η παράσταση αρχίζει. Μυστικές υπηρεσίες εν δράσει, η βασιλική μπάντα σε διάταξη παιανίζει, η παγκόσμια κοινότητα επικροτεί την κινηματογραφική έμπνευση. Ουδείς ασχολείται με το αποικιοκρατικό παρελθόν της Βρετανίας. Η δυναστεία, άλλωστε, τροφοδοτεί το συλλογικό φαντασιακό ακόμα και σήμερα που είναι λιγότερο happy and glorious από όσο στο παρελθόν.
Παρίσι 2024. 33η Ολυμπιάδα και η καρικατούρα μιας αλλοτινής βασίλισσας προβάλλει κατακόκκινη στο ιστορικό κτίριο της Κονσιερζερί με το κομμένο κεφάλι της στα χέρια. Φαίνεται πως οι Γάλλοι δεν συμπαθούν τις βασίλισσες και εδώ χύθηκε αίμα για να απαλλαγούν από αυτές. Η γαλλική σημαία δεν είναι παρά ένα φαντασμαγορικό σύννεφο πάνω από τον Σηκουάνα. Φωτιές ξεπηδούν από παντού, ένας μυστήριος κουκουλοφόρος σκαρφαλώνει σε στέγες και η προεδρική μπάντα «σπάει» το πρωτόκολλο συνοδεύοντας το είδωλο της ποπ μουσικής Αya Nakamoura σε μια μοντέρνα χορογραφία τύπου Γιουροβίζιον. All that jazz α λα γαλλικά.
Εχει περάσει ακριβώς ένας αιώνας από την τελευταία Ολυμπιάδα στο Παρίσι (1924). Συμπτωματικά την ίδια χρονιά κυκλοφορούσε το «Μανιφέστο του Σουρεαλισμού» του Αντρέ Μπρετόν προκαλώντας αντιδράσεις, αφού το νέο κοινωνικο-καλλιτεχνικό κίνημα διακήρυττε την ποιητική απελευθέρωση της φαντασίας και του έρωτα στη ζωή και την τέχνη.
Αυτό αναφέρει ο συν-δημιουργός της παρισινής Ολυμπιάδας Πατρίκ Μπουσερόν, καθηγητής Μεσαιωνικής Ιστορίας στο Κολέγιο της Γαλλίας, «στρατευμένος» της Αριστεράς. Στις 21 Ιουνίου, ο Μπουσερόν δηλώνει σε τηλεοπτική συζήτηση πως ο Μακρόν θα καταλάβει την πιο «κακόφημη» θέση στην Ιστορία, αφού έκανε τα πάντα για να αναδείξει την Ακροδεξιά. Γίνεται στόχος του ακροδεξιού Ερίκ Ζεμούρ και πολλών άλλων.
Σε μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη στην Επιθεώρηση Le Grand Continent (30/7/2024) ο Μπουσερόν δεν μασάει τα λόγια του. Εκτιμά ότι η επίθεση, με αφορμή μια σκηνή που κρίθηκε προσβλητική για τη χριστιανοσύνη, ήταν συντονισμένη. Δεν έχει σημασία αν πηγή έμπνευσης ήταν ο «Μυστικός Δείπνος» του Ντα Βίντσι ή κάποιος άλλος πίνακας. Κάποιοι αποφάσισαν πως αυτός ήταν και η Διεθνής της Ακροδεξιάς ξεσπάθωσε. Τραμπ, Μελόνι, Σαλβίνι και Ορμπαν φωνάζουν «αίσχος», επίσημες εκκλησιαστικές αρχές ανά τον κόσμο διαμαρτύρονται, αμερικανικές επιχειρήσεις αποσύρουν χορηγίες, ο Ελον Μασκ προαναγγέλλει αντι-woke κίνημα και η ανιψιά της Λεπέν κατακεραυνώνει την αριστερή προβοκατόρικη μειοψηφία που δεν έχει ιερό και όσιο. Σίγουρα όλοι αυτοί θα προτιμούσαν επί σκηνής έναν ηρωικό Προμηθέα από έναν παιχνιδιάρη Διόνυσο.
Στα ελληνικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης θυμηθήκαμε το «αρχαίο πνεύμα αθάνατο» και αυτοπροσδιοριστήκαμε ως οι αυθεντικότεροι θεματοφύλακες του Ολυμπιακού ιδεώδους. Περασμένα μεγαλεία… αλλά κάθε λαός έχει το δικό του φαντασιακό, τις δικές του κυρίαρχες κοινωνικές αναπαραστάσεις, ιδιαίτερα χρήσιμες σε εποχές χρεοκοπίας. Υπάρχει άλλωστε σήμερα πιο συνεκτικό αφήγημα από το εθνοκεντρικό και τις παραφυάδες αυτού;
Είναι πασίδηλο ότι οι τελετές των Ολυμπιακών Αγώνων είναι καταναλωτικά προϊόντα της υπερσύγχρονης βιομηχανίας του θεάματος. Γνωστό είναι και το ιστορικό πλαίσιο του θεάματος: οικονομικές και πολιτικές κρίσεις παντού, πανδημίες, πόλεμοι χωρίς εκεχειρίες, ανισότητες και ανασφάλειες, κύμα ρατσιστικών, μισαλλόδοξων και ομοφοβικών επιθέσεων σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Σε ταραγμένους καιρούς τίποτα δεν είναι αυτό που φαίνεται και η απομάγευση του κόσμου έχει επέλθει εδώ και καιρό. Η μυστηριώδης μασκοφόρος με το μηχανικό άλογο που διασχίζει σαν αχτίδα φωτός τον σκοτεινό Σηκουάνα χάνει τη λάμψη της. Δεν έχει σημασία αν είναι η Ζαν Ντ’ Αρκ, επισημαίνει ο Μπουσερόν. «Θα μπορούσε να είναι ο Θάνατος και αρχικά είχαμε σκεφτεί για τη σεκάνς τον τίτλο “Αγωνία”, αλλά καταλήξαμε στη “Σκοτεινότητα”, προσθέτει. «Είχαμε, επίσης, σκεφτεί μια πολύχρωμη διαδήλωση που καταλήγει μπροστά στους επίσημους για να παραδώσει την ολυμπιακή σημαία, καθώς γράφαμε το επεισόδιο όταν χιλιάδες άνθρωποι διαδήλωναν για το συνταξιοδοτικό. Για ποικίλους λόγους η σκηνή δεν πραγματοποιήθηκε».
Ο βασιλιάς Μακρόν είναι γυμνός, αλλά ελπίζει να καρπωθεί κάποια οφέλη από την αναταραχή. Η Ακροδεξιά με το ιδεολογικό της οπλοστάσιο σε πλήρη ανάπτυξη ξέρει πότε και πώς να επιτίθεται. Η Αριστερά στριμώχνεται. Η δυστοπία είναι εδώ, είναι παντού.
Ομως οι εικόνες ταξιδεύουν ακόμα ελεύθερες. Οπως και τα βιβλία που δεν καίγονται. Κάποιοι επιμένουν πως η μάχη είναι και ιδεολογική και πολιτιστική. Ερμηνείες, παρερμηνείες, πολεμικές και κριτικές κάτι σημαίνουν. Οπως κάτι σημασιοδοτούν τα ζωντανά σώματα κάθε φυλής, φύλου και τύπου που πεισματικά χορεύουν κάτω από τη βροχή, αγκαλιάζονται, σμίγουν ελεύθερα και αυθάδικα, απολαμβάνουν μαζί τη ζωή σαν γιορτή. Αραγε, çaira; Κανείς δεν ξέρει. Οι αγώνες συνεχίζονται εντός και εκτός θεατρικής δραματουργίας. Οι εκτός είναι αναμφίβολα οι πλέον δραματικοί.
*Ομ. καθηγήτρια Κοινωνιολογίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας