Ολυμπιακά λεξιλογικά

Ξεκίνησαν πριν από λίγες μέρες οι Ολυμπιακοί Αγώνες στο Παρίσι, αν και προς το παρόν η κοινή γνώμη περισσότερο στάθηκε στην εντυπωσιακή και εντελώς γαλλική τελετή έναρξης, που κατάφερε να ενοχλήσει πολλούς φανατικούς. Εμείς όμως λεξιλογούμε, οπότε θα συζητήσουμε σήμερα τα λεξιλογικά των Ολυμπιακών Αγώνων.

Ολυμπιακοί ονομάστηκαν οι αγώνες επειδή τελούνταν στην Ολυμπία, η οποία πήρε το όνομά της από το ιερό του Ολυμπίου Διός που βρισκόταν εκεί, άρα η αρχή της λέξης είναι ο Ολυμπος, το ιερό βουνό της Θεσσαλίας, η κατοικία των θεών· η λέξη Ολυμπος αποτελεί όρο του προελληνικού υποστρώματος και μάλλον σήμαινε απλώς «βουνό», σύμφωνα με τα ετυμολογικά λεξικά. Αλλωστε, πολλά άλλα βουνά ονομάζονται ή ονομάζονταν Ολυμπος, είτε στη Μικρασία είτε στη σημερινή Ελλάδα, όπως στη Μυτιλήνη ή στην Κάρπαθο, όπου και το ομώνυμο χωριό, η Ελυμπος στα καρπάθικα.

Τους Ολυμπιακούς Αγώνες τους λέμε και Ολυμπιάδες. Οι αρχαίοι ονόμαζαν «ολυμπιάδα» αφενός τους Ολυμπιακούς Αγώνες και αφετέρου την τετραετία μετά την παρέλευση της οποίας τελούνταν οι αγώνες, που έτσι χρησίμευε ως χρονολογικός προσδιορισμός των γεγονότων.

Οπως όλοι ξέρουμε, η πρώτη Ολυμπιάδα στη σύγχρονη εποχή έγινε το 1896 στην Αθήνα, μάλλον νωρίς, μήνα Απρίλιο, με συμμετοχή 241 αθλητών (τα δύο τρίτα ήταν Ελληνες) από 14 χώρες, αριθμοί πρωτοφανείς για αθλητικές διοργανώσεις τότε, αλλά που φυσικά ωχριούν μπροστά στους 10.700 αθλητές από 206 χώρες των Ολυμπιακών του Παρισιού. Η Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή διοργάνωσε και τους Μεσολυμπιακούς Αγώνες το 1906, αλλά ο θεσμός αυτός αποδείχτηκε θνησιγενής. Περί το 1978 ο Κων. Καραμανλής πρότεινε μόνιμη τέλεση των Ολυμπιακών Αγώνων στην Ελλάδα, εκχωρώντας μάλιστα και έδαφος στην Ηλεία, αλλά ούτε η χιμαιρική αυτή προσπάθεια τελεσφόρησε.

Από το ολυμπιακό ιδεώδες πήρε βέβαια το όνομά του και ένας από τους δημοφιλέστερους ελληνικούς αθλητικούς συλλόγους, ο Ολυμπιακός Σύνδεσμος Φιλάθλων Πειραιώς που ιδρύθηκε το 1925, με έμβλημα τον δαφνοστεφανωμένο έφηβο. Το επίσημο παρατσούκλι είναι Θρύλος, αλλά και οι οπαδοί του έχουν οικειοποιηθεί το αρχικά πειραχτικό «γαύρος», ιδίως από τότε που αντιλήφθηκαν ότι η λέξη δεν προσδιορίζει μόνο το γνωστό μικρό ψάρι της οικογένειας των Εγγραυλίδων αλλά σημαίνει, επίσης, στα αρχαία, «υπερήφανος, ασυγκράτητος».

Χάρη στην αίγλη του Ολυμπιακού Πειραιώς έχουν πάρει το όνομα «Ολυμπιακός» δεκάδες άλλοι αθλητικοί, κυρίως ποδοσφαιρικοί, σύλλογοι σε όλη τη χώρα, με γνωστότερους τον Ολυμπιακό Βόλου, τον Ολυμπιακό Χαλκίδας, τον Ολυμπιακό Λουτρακίου και, στην Κύπρο, τον Ολυμπιακό Λευκωσίας, την πρώτη κυπριακή ομάδα που έπαιξε στην Α' Εθνική, επί δικτατορίας. Αλλά και στη Γαλλία υπάρχουν ποδοσφαιρικές ομάδες με το όνομα Olympique (Ολιμπίκ): της Μασσαλίας, αλλά και στη Λιόν, τη Λιλ, τη Νιμ και αλλού. Στις αρχαίες Ολυμπιάδες σταματούσαν οι πόλεμοι· τώρα, στους Ολυμπιακούς του Παρισιού, η σφαγή στη Γάζα και ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζονται, όμως ο πρόεδρος Μακρόν βρήκε αφορμή τους Αγώνες για να μην ορίσει πρωθυπουργό από το Νέο Λαϊκό Μέτωπο. Εκσυγχρονιζόμεθα.