Ιλιάς, ραψωδία Ρ` 250 – 499

Ελάτε εδώ του Πάτροκλου να σώσουμε το σώμα, μην καταλήξει στα σκυλιά και τ` άγρια τα όρνια».

Ο πρώτος που τον άκουσε ήταν ο άλλος Αίας, ο γοργοπόδαρος ο γιος του ξακουστού Οιλέα. Κατέφθασαν κι οι κρητικοί Ιδομενεύς, Μηριόνης ανίκητοι πολεμιστές ισάξιοι του Άρη.

Εφτάσανε κι άλλοι πολλοί στης μάχης την αντάρα και όρμησαν ακάθεκτοι στου Έκτορα τους λόχους. Αλλά κι ο Έκτωρ άφοβα κτυπούσε τους Αργείους, και θύμιζε ορμητικό ποτάμι που σαρώνει στο πέρασμα του όσα βρει εμπόδια μεγάλα. Όπως βρυχάται η θάλασσα και κύματα μεγάλα πέφτουν, κτυπάνε τη στεριά κι ο θόρυβος θεριεύει έτσι κι οι Τρώες οι τρανοί ορμούσαν στους Αργείους με ιαχές και με κραυγές σαν λύκοι πεινασμένοι.

Οι Αχαιοί στον Πάτροκλο τριγύρα μαζεμένοι με τις ασπίδες τις χαλκές καλά προφυλαγμένοι, δεχότανε τα κύματα των Τρώων των γενναίων.

Οι Αργείοι μπροστά στους ασυγκράτητους Τρώες έκαναν πίσω αφήνοντας με πόνο ψυχής το άψυχο σώμα του Πατρόκλου. Οι Τρώες δεν κατάφεραν να σκοτώσουν κανένα Έλληνα. Πάλι το σώμα του άμοιρου Πάτροκλου άλλαξε χέρια. Όμως ο Αίας με φτερωμένα λόγια εμψύχωσε τους Αχαιούς και ξαναμπήκαν στη μάχη. Ο ίδιος με μεγάλη ταχύτητα, σαν κάπρος που φέρνει τρόμο σε βοσκούς και τσομπανόσκυλα όρμησε μόνος εναντίον όλων.

Ο Ιππόθοος ο γιος του Λήθου έσερνε το κουφάρι του Πάτροκλου και τότε τον κτύπησε ο Αίας με το κοντάρι του. Του τσάκισε το κεφάλι με δυνατό κονταροκτύπημα. Η περικεφαλαία του έγινε κομμάτια, το ίδιο και η ζωή του. Έπεσε άψυχος δίπλα στο σώμα που έσερνε.

Ρ`, 301.Ο Έκτωρ σημαδεύει τον Αίαντα με το κοντάρι αλλά εκείνος το απέφυγε στο τσακ. Η αιχμή του δόρατος πέτυχε τον Σχεδίο το γιο του Ίφιτου και τον διαπέρασε. Σωριάστηκε νεκρός και τα όπλα του βρόντηξαν στη γη.

Ο Αίας σκότωσε τον Φόρκυ το γιο του Φαίνοπα.

Ο Έκτωρ έκανε λίγο πίσω και όλοι ακολούθησαν μήπως και γλυτώσουν τις βολές του Αίαντα.

Ο Απόλλων με τη μορφή του Περίφα ξεσήκωσε τον Αινεία και του είπε:

«Αινεία η Τροία δεν θα σωθεί αν δεν το θελήσουν οι Θεοί. Ο Δίας σας βοηθά, αλλά εσείς δειλιάζετε και πισωγυρίζετε. Έτσι δεν θα `ρθει η νίκη».

Ο Αινείας κατάλαβε την παρουσία του θεού Απόλλωνα από τα μάτια του. Μίλησε στον Έκτορα:

«Ντροπή θα είναι Έκτορα στην πόλη να κλειστούμε. Πριν λίγο ο Απόλλωνας μου μίλησε στα ίσια και είπε πως στον πόλεμο εμείς θα ηττηθούμε αν σπεύσουμε στα τείχη μας να μπούμε να κλειστούμε. Ο Δίας ο τρισμέγιστος εμάς υποστηρίζει αλλά εάν δειλιάσουμε θα χάσουμε τα πάντα. Να μην το επιτρέψουμε να πάρουν οι Αργείοι το σώμα αυτό το άψυχο του ήρωα Πατρόκλου».

Ο Αινείας πήδηξε από το άρμα του και στάθηκε μπροστά – μπροστά στη μάχη κοντά με τους αντίπαλους. Χτύπησε με το δόρυ του τον Λειώκριτο, το τέκνο του Αρίσβα, που ήταν και ηνίοχος του μέγα Λυκομήδη.

Κι ο Λυκομήδης στη στιγμή κτυπάει και σκοτώνει τον μέγα Απισάονα τον κούρο του Ιππάσου.

Ρ`, 350. Ο Αστεροπαίος. συγκλονισμένος από τον θάνατο του συντρόφου και συντοπίτη του Απισάονα όρμησε ακάθεκτος εναντίον των Δαναών. Όμως αυτοί είχαν σχηματίσει ένα απόρθητο τείχος με τις ασπίδες τους γύρω από το άψυχο σώμα του Πατρόκλου. Από το τείχος των ασπίδων μόνο τα δόρατα τους πρόβαλαν έτοιμα για θανατικές βολές. Σ` αυτήν τη στρατηγική διάταξη εντολές έδινε ο πελώριος Αίας.

Τον θάνατο του Πάτροκλου δεν είχαν μάθει μόνο δύο από το ελληνικό στράτευμα: Ο Θρασυμήδης και ο Αντίλοχος που νόμιζαν ότι μάχεται ακόμα τους Τρώες και τους σπρώχνει προς τα τείχη τους. Όμως το νεκρό σώμα του Πάτροκλου οι μεν Αχαιοί ήθελαν να το προφυλάξουν στα καράβια οι δε Τρώες να το πάρουν λάφυρο νίκης στην πόλη τους. Αυτό έκανε τους αντιμαχόμενους να πολεμούν με λύσσα γύρω από το άψυχο κορμί του Μενοιτιάδη.

Ο Άρης, που στήριζε τους Τρώες, ήταν ευχαριστημένος μ` αυτές τις αιματηρές συμπλοκές αλλά και η Αθηνά, που στήριζε τους Αχαιούς, ήταν ευχαριστημένοι που οι Έλληνες κρατούσαν το πτώμα του Πάτροκλου μακριά από το εκδικητικό μένος των Τρώων.

Ρ`, 400. Μεγάλες μάχες έγιναν, με τη βουλή του Δία, δίπλα εκεί στου Πάτροκλου το άψυχο το σώμα.

Ακόμα ο μέγας Αχιλλεύς δε γνώριζε το νέο.

Το νέο το ολέθριο πως έχασε τον φίλο.

Τον φίλο τον αδελφικό το γιο του Μενοιτίου, τον άφοβο, το νικητή, τον Πάτροκλο τον μέγα.

Η Θέτις, η καλή θεά, μητέρα τ` Αχιλλέα, πολλές φορές του έλεγε τι πρόκειται να γίνει όμως τον θάνατο αυτόν κρυφό είχε κρατήσει.

Οι Αργείοι ενθάρρυναν ο ένας τον άλλο με φτερωμένα λόγια:

«Σύντροφοι θα είναι για μας μεγάλη ντροπή να επιστρέψουμε στα πλοία μας και ν` αφήσουμε τον Έκτορα να μας εξευτελίσει δίνοντας το σώμα του Πάτροκλου στα άγρια ζώα και βορά των όρνιων».

Οι Τρώες πάλι έλεγαν κουβέντες μεταξύ τους:

«Ντροπή θα είναι σύντροφοι να πάμε να κρυφτούμε στο κάστρο μας το ισχυρό για να προφυλαχτούμε. Καλύτερα όλοι εδώ να πέσουμε στις μάχες δείχνοντας την παλληκαριά που έχει ο λαός μας».

Σιδερένιος ορυμαγδός ( σιδήρειος δ' ὀρυμαγδὸς χάλκεον οὐρανὸν ἷκε δι' αἰθέρος ἀτρυγέτοιο) έφτανε στα χάλκινα ουράνια διασχίζοντας τον κενό αιθέρα.
Ρ 425

Τα άλογα τα θεϊκά του μέγα Αχιλλέα κατάλαβαν και ένοιωσαν το θάνατο που ήλθε με το κοντάρι του Έκτορα που θέρισε τη νιότη του ατρομήτου Πάτροκλου. Σταμάτησαν παράμερα και έσυραν τον θρήνο σαν άνθρωποι ακουγότανε που κλαίνε συγγενή τους. Ο Αυτομέδων τα διωχνε να φύγουν παραπέρα πότε με χάδια τα σπρωχνε και πότε με φοβέρες. Αυτά μέναν ακούνητα μέσα σε μέγα θρήνο κι ούτε στα πλοία πήγαιναν ούτε στη μάχη μέσα. Όρθια σαν τον κίονα που στέκει σε μνημείο. Σαν άνθρωποι θρηνούσανε σαν κίονες στεκόταν.

Τα όμορφα κεφάλια τους στη γη κατεβασμένα κι από τα μάτια έτρεχαν καυτά τα δάκρυα τους. Θρηνούσανε τον Πάτροκλο κι οι θαλερές τους χαίτες δεξά – ζερβά επέφτανε απ` του ζυγού τις ζεύγλες.

Ο Δίας συγκλονίστηκε. Κουνώντας το κεφάλι του μίλησε στην καρδιά του:

«Εγώ καλά μου άλογα σας χάρισα στο γάμο του ξακουσμένου βασιλιά Πηλέα του γενναίου. Όμως εσείς αθάνατα είστε καλά μου άτια αλλά οι αναβάτες σας είναι θνητοί ανθρώποι που έχουν βάσανα πολλά γιατί σ` αυτόν τον κόσμο πλάσμα από τον άνθρωπο πιο δυστυχές δεν έχει. Καλά μου ωραία άλογα ποτέ μου δεν θ` αφήσω τον Πριαμίδη Έκτορα δικά τους να σας κάνει, να σας ιππεύσει ή να μπεί στο όμορφο σας άρμα.

Ρ`, 450

Φτάνει που έχει ο Έκτορας τ` άρματα του Πατρόκλου όμως εσάς Βαλίε μου και Ξάνθε δεν εγκρίνω, ποτέ ο Έκτωρ ο τρανός, δικά του να σας κάμει. Σας δίνω κι άλλη δύναμη και στην καρδιά κουράγιο στα πλοία ο Αυτομέδοντας να πάει να σας κρύψει.

Ας προχωρήσει ο Έκτορας μέχρι να πέσει η νύκτα τη φονική επέλαση προς το ακροθαλάσσι».

Αυτά είπε ο μέγας Ζευς κι ο Ξάνθος κι ο Βαλίος γεμίσανε με δύναμη και θεϊκό κουράγιο. Τινάξανε τις χαίτες τους τα χώματα να φύγουν και όρμησαν ανάμεσα σε Αχαιούς και Τρώες τραβώντας το αμάξι τους προς τα σκαριά τα μαύρα. Ήταν σαν να πετούσανε στο χαλασμό της μάχης. Ο Αυτομέδων οδηγός των θεϊκών αλόγων θύμιζε τον χρυσαετό που εφορμά σε χήνες. Όμως δεν ήταν μπορετό να οδηγεί το άρμα και να πετά το δόρυ του στους Τρώες που περνούσε.

Ο Αλκιμέδων ο γιος του Λαέρκη και εγγονός του Αίμονα φώναξε με δύναμη:

« Μόνος σου Αυτομέδοντα παλεύεις να νικήσεις; Χάθηκε πια οριστικά ο Πάτροκλος ο μέγας που πολεμούσατε μαζί στο ίδιο άρμα μέσα. Ο Έκτορας τώρα φορά τα θεϊκά του ρούχα και έχει και τα όπλα του που ήττα δεν γνωρίζουν».

Ο Αυτομέδων στη στιγμή απάντηση του δίνει:

« Γενναίε Αλκιμέδοντα και γητευτή αλόγων, μόνο εσύ μπορείς αυτά τ` άλογα να μερώσεις διότι είναι θεϊκά κι έχουνε άλλα χούγια. Σαν τους ανθρώπους σκέφτονται και σαν πουλιά πετάνε. Πάρε τα χαλινάρια τους και μίλησε μαζί τους, στα ασφαλή καράβια μας αμέσως να τα κρύψεις. Ο Έκτορας τ` αναζητά δικά του να τα κάνει. Θ` αφήσω εγώ το άρμα μου πεζός να πολεμήσω».

Ο Έκτωρ αντιλήφθηκε την απομάκρυνση και είπε στον Αινεία:

«Αινεία σύντροφε καλέ, σοφέ πολεμιστή μου, τα άλογα τα θεϊκά του μέγα Αχιλλέα αλλάξανε ηνίοχο. Έφυγε ο Αυτομέδοντας που κάτεχε τα άτια και τώρα πια αδύναμα χέρια τα κυβερνάνε. Νομίζω είν` η ώρα τους δικά μας να γενούνε. Να πέσουμε σαν αετοί γενναίε μου Αινεία τα` άλογα να αρπάξουμε του θεϊκού Πηλείδη».

Όρμησαν καλύπτοντας το σώμα τους με τις τεράστιες ασπίδες.

Μαζί τους πήγαν οι Άρητος και Χρομίος.

Ο Αυτομέδων κατάλαβε τι γίνεται και προσευχήθηκε στον Κρονίδη Δία να του δώσει δύναμη και κουράγιο.

1*. Αρχιτέκτων. Ιστορικός Αρχιτεκτονικής. Ιστορικός Τέχνης