Από το 2020 και έπειτα, οι μεταρρυθμίσεις που πραγματοποιούνται στο εθνικό, ασφαλιστικό σύστημα βασίζονται στην ενίσχυση του κεφαλαιοποιητικού χαρακτήρα του ασφαλιστικού συστήματος. Ο σκοπός αυτός είναι διττός. Από τη μία περιορίζεται η εξάρτηση των μελλοντικών παροχών από το δημογραφικό, επιτυγχάνοντας μεγαλύτερη διαφοροποίηση του ασφαλιστικού κινδύνου, ενώ ταυτόχρονα ενισχύεται η εθνική οικονομία μέσω των εγχώριων επενδύσεων που θα προκύψουν από τις αποταμιεύσεις.
Το πρώτο βήμα στην Ελλάδα για την άμβλυνση των επιπτώσεων του δημογραφικού στο ασφαλιστικό σύστημα έγινε στον 1ο πυλώνα της υποχρεωτικής κοινωνικής ασφάλισης με την ίδρυση του ΤΕΚΑ που αφορά τους νέους εργαζομένους κάτω των 35 ετών.
Υπάρχει όμως και ο 2ος ασφαλιστικός πυλώνας της συλλογικής προαιρετικής ασφάλισης, βασικός θεσμός του οποίου είναι τα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ). Τα ΤΕΑ αποτελούν ανεξάρτητους ασφαλιστικούς φορείς, προαιρετικού και κεφαλαιοποιητικού χαρακτήρα, οι οποίοι παρέχουν συνταξιοδοτικές παροχές (σύνταξη ή εφάπαξ), ανάλογα με τις εισφορές του ασφαλισμένου.
Στην Ελλάδα ο θεσμός υπάρχει από το 2002, αλλά δεν έχει αναπτυχθεί πλήρως, με αποτέλεσμα η χώρα μας να βρίσκεται σε μία από τις χαμηλότερες θέσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης, με περίπου 50.000 ασφαλισμένους και 300 εκατ. ευρώ κεφάλαια διαχείρισης.
Σήμερα, 20 χρόνια μετά την εισαγωγή του θεσμού, λειτουργούν 28 Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης, που έχουν συσταθεί κατά κύριο λόγο από εργοδότες-μεγάλες επιχειρήσεις.
Ακόμα κι αν συμπεριλάβουμε και τους εργαζόμενους που καλύπτονται από ομαδικά ασφαλιστήρια συνταξιοδοτικά συμβόλαια, το σύνολο των εργαζομένων που συμμετέχουν στον δεύτερο πυλώνα ασφάλισης δεν ξεπερνά το 3% των εργαζομένων στη χώρα μας. Ας δούμε τι περιλαμβάνει το νομοσχέδιο:
● εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου λειτουργίας των ΤΕΑ,
● απλοποίηση της ίδρυσης ΤΕΑ με την καθιέρωση πρότυπου καταστατικού,
● επιτάχυνση στις διαδικασίες έγκρισης,
● βελτίωση της εποπτείας των ταμείων που μεταφέρεται στον πιο ισχυρό εποπτικό θεσμό της χώρας που είναι η Τράπεζα της Ελλάδος,
● διεύρυνση της βάσης των συμμετεχόντων στα επαγγελματικά ταμεία προωθώντας την ίδρυση πολυεργοδοτικών ταμείων.
Εφεξής, επιχειρήσεις και εργαζόμενοι διαφορετικών κλάδων θα μπορούν να συμπληρώνουν το απαιτούμενο όριο των 100 μελών που απαιτείται για την ίδρυση ενός ΤΕΑ. Η νέα ρύθμιση ανταποκρίνεται καλύτερα στα χαρακτηριστικά της ελληνικής οικονομίας, όπου 9 στις 10 επιχειρήσεις απασχολούν λιγότερα από 10 άτομα.
Ο αναπτυξιακός χαρακτήρας του νέου θεσμικού πλαισίου των Επαγγελματικών Ταμείων επισκιάστηκε από την πρωτοβουλία του νομοθέτη να αντιμετωπίσει ομοιόμορφα φορολογικά τις παροχές ΤΕΑ και Ομαδικών Ασφαλιστηρίων Συνταξιοδοτικών Συμβολαίων.
Σε όλες τις χώρες του κόσμου οι εισφορές στα ταμεία επαγγελματικής ασφάλισης φορολογούνται είτε στην είσοδο είτε στην έξοδο ως παροχή, όπως άλλωστε συμβαίνει και στα λοιπά εισοδήματα. Επίσης, κατά γενικό κανόνα, η φορολόγηση των ταμείων επαγγελματικής ασφάλισης και των ομαδικών συνταξιοδοτικών συμβολαίων είναι όμοια, αφού αμφότερα θεωρείται ότι εντάσσονται στον θεσμό της επαγγελματικής ασφάλισης. Μέχρι σήμερα ο φόρος στην παροχή στα ΤΕΑ ήταν μηδέν (0!) και στα ΟΣ κλιμακωτός ανάλογα με τα ποσά εισφοράς.
Η κλιμακωτή φορολόγηση των παροχών των ΤΕΑ και σε ΟΣ που θα ισχύσει εφεξής προβλέπει ότι όσο περισσότερος χρόνος παραμένει ο ασφαλισμένος σε ΤΕΑ και ΟΣ τόσο μικρότερος είναι ο συντελεστής φορολόγησης. Οι ιδιαίτερα ευνοϊκοί φορολογικοί συντελεστές που προβλέπονται παρέχουν λελογισμένα κίνητρα για αποταμίευση:
Για 0-5 έτη ασφάλισης προβλέπεται 20% φορολόγηση για τα εφάπαξ και 10% για τη σύνταξη. Για 5-10 έτη ασφάλισης προβλέπεται 15% και 7,5% αντίστοιχα, για 10-20 έτη ασφάλισης 10% και 5% και, τέλος, για 20 έτη και πάνω, 5% και 2,5% αντίστοιχα. Απώτερος στόχος είναι η μακροπρόθεσμη αποταμίευση, η δημιουργία κεφαλαίου για τη χρηματοδότηση της συμπληρωματικής παροχής και το κλείσιμο του παραθύρου της νόμιμης φοροαποφυγής που υπήρχε.
Παράλληλα, οι εισφορές που καταβάλλονται σε ΤΕΑ εξαιρούνται στο σύνολό τους από τη φορολογία εισοδήματος και μπορούν να φτάσουν μέχρι το 20% των αποδοχών του εργαζομένου για τους μισθωτούς και μέχρι το ποσό των 20.000 για τους αυτοαπασχολούμενους. Το όριο είναι τέτοιου ύψος που αφενός παρέχει ισχυρό φορολογικό κίνητρο αποταμίευσης και είναι ικανό να οδηγήσει στη λήψη υψηλών συμπληρωματικών παροχών και αφετέρου διασφαλίζει ότι η αποταμίευση δεν διενεργείται σε βάρος των λοιπών φορολογουμένων, δεδομένου ότι οι εν λόγω εισφορές και τα ασφάλιστρα εκπίπτουν πλήρως από το φορολογητέο εισόδημα των εργαζομένων. Η φορολόγηση των ΤΕΑ όχι μόνο υπηρετεί την εναρμόνιση με τις διεθνείς πρακτικές, αλλά αποτελεί και ένα ζήτημα φορολογικής δικαιοσύνης, μακρόπνοου σχεδιασμού και υπεύθυνης πολιτικής.
Συνολικά, το νομοσχέδιο έχει αμιγώς μεταρρυθμιστικά χαρακτηριστικά αφού φιλοδοξεί να χτίσει έναν θεσμό που βελτιώνει την επάρκεια των συνταξιοδοτικών παροχών, ενισχύει τη συμπληρωματικότητα μεταξύ των πυλώνων ασφάλισης και διασφαλίζει την οργανωτική και λειτουργική επάρκεια. Κι αυτό θα επιτευχθεί μέσω της βελτίωσης του καθεστώτος αδειοδότησης και εποπτείας των ΤΕΑ και την εδραίωση επαρκών και δίκαιων κινήτρων για την ανάπτυξη της επαγγελματικής ασφάλισης.
*Γενικός γραμματέας Κοινωνικών Ασφαλίσεων
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας