Ενα από τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν την εποχή μας είναι η συστηματική υποτίμηση του παρελθόντος. Πολλοί το αντιμετωπίζουν ως άχρηστη γνώση –ενίοτε και ως τραυματική– την οποία προσπερνούν για να φτάσουν πιο γρήγορα στο μέλλον. Κάποιοι που αναγνωρίζουν το βάρος του χθες, το αξιοποιούν ως πλαστελίνη που την πλάθουν με τέτοιο τρόπο ώστε να προσαρμόζεται στις δικές τους αλήθειες. Υπάρχουν και εκείνοι που παραδέχονται την αξία του αλλά δεν προλαβαίνουν να την αποτιμήσουν. Σε κάθε περίπτωση, στις μέρες μας το παρελθόν περνά δύσκολες ώρες, καθώς στο όνομα ενός καλύτερου μέλλοντος αγνοείται, κακοποιείται, παραμορφώνεται, ακρωτηριάζεται, βεβηλώνεται...
Δεν ξέρω αν οι σκέψεις αυτές είναι υπερβολικές ή άδικες, αλλά κάθε φορά που βλέπω στην τηλεοπτική οθόνη τους «διαμορφωτές της κοινής γνώμης» να εκφέρουν γνώμη για το «τώρα» και να περιγράφουν το «αύριο» αγνοώντας το «χθες», στο μυαλό έρχεται η φράση του Κόνραντ Αντενάουερ: «Ιστορία είναι το σύνολο των πραγμάτων που θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί».
Παρατηρώντας, καταγράφοντας, αξιολογώντας και ιεραρχώντας «το σύνολο των πραγμάτων» του «τώρα», κάθε λογικός άνθρωπος αισθάνεται φόβο και ανασφάλεια. Φόβο, επειδή όλα είναι τόσο θολά ώστε δεν μπορεί να διακρίνει αυτά που θα μπορούσαν να είχαν «αποφευχθεί». Ανασφάλεια, διότι αντιλαμβάνεται την αδυναμία –και ώς έναν βαθμό απροθυμία– των ηγετών του να διακρίνουν τη διαφορά ανάμεσα σε επιλογές που συνθέτουν ένα «περιστατικό» και πράξεις που αποτελούν συστατικά της «ιστορίας».
Στη σκέψη των περισσότερων ό,τι έχει συμβεί τους τελευταίους δύο μήνες στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης δεν είναι τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο από περιστατικά που συνθέτουν μια «ενδοοικογενειακή διαφορά», η οποία με τον ένα ή τον άλλο τρόπο θα… διευθετηθεί. Είναι έτσι όμως;
Στη γειτονιά μας σήμερα, συμβαίνουν ιστορικές ανακατατάξεις: ο πόλεμος στην Ουκρανία επηρεάζει ισορροπίες και αναδιανέμει σφαίρες επιρροής που είχαν επιβληθεί από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο πόλεμος στην Παλαιστίνη μπορεί να επηρεάσει τον χάρτη της ευρύτερης περιοχής που ξεκίνησε να χαράζεται στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και ολοκληρώθηκε λίγα χρόνια μετά τον επόμενο μεγάλο πόλεμο.
Στο Αιγαίο επικρατεί... φουσκοθαλασσιά. Στην Ανατολική Μεσόγειο το ίδιο. Δεν χρειάζεται να είσαι διεθνολόγος για να αντιληφθείς ότι η μηχανή των αλλαγών και των ανακατατάξεων έχει μπει πλέον σε κίνηση και ότι κυοφορούνται αλλαγές, που δεν θα αφορούν μόνο το γεωπολιτικό τοπίο αλλά και σε στρατηγικούς τομείς της παγκόσμιας οικονομίας, όπως για παράδειγμα τις αγορές ενέργειας, πρώτων υλών, μεταφορών κ.ά. Αν το καλοσκεφτεί κανείς, ο τόπος σήμερα μοιάζει με κλωστή, μάλλον λεπτή, σε ένα μπερδεμένο κουβάρι, στο οποίο είναι μπλεγμένες υπερδυνάμεις, τοπικές ισχυρές δυνάμεις, τοπικές μικρότερες δυνάμεις, τοπικές ανίσχυρες δυνάμεις, μαριονέτες που όλες μαζί προσπαθούν να εξασφαλίσουν θέση και ρόλο στα… επικείμενα.
Η ιστορία δείχνει ότι πριν από την τελική διευθέτηση θα γίνουν σκληρά παζάρια, στα οποία αυτό που μετρά είναι η δύναμη και η ισχύς. Σε αυτό το ιδιότυπο δούναι λαβείν, στο οποίο κρίνεται το μέλλον εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων, θα συμμετάσχει και η ελληνική πλευρά. Πώς; Με μία πανίσχυρη κυβέρνηση που διαθέτει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία για να επιβάλλει την άποψη της και με μία αναιμική αντιπολίτευση που η ισχνή της παρουσία το μόνο που της επιτρέπει είναι να… φωνάζει.
Πόσο πιο βολικά άραγε θα ήταν τα πράγματα για την κυβέρνηση, αν είχε την υποστήριξη –έστω και σιωπηρή– των μεγαλύτερων κομμάτων της αντιπολίτευσης, τα οποία απλώς θα «φώναζαν» για να δικαιολογήσουν τον θεσμικό τους ρόλο; Σε μια τέτοια περίπτωση, η συγκατάθεση ή απλώς η συγκατάβαση θα προσλάμβανε τα χαρακτηριστικά πλειοψηφικής αποδοχής. Ιστορίες επιστημονικής φαντασίας; Μπορεί. Σκεφτείτε όμως πώς θα εξελίσσονταν τα γεγονότα και ποιο μπορεί να είναι το αποτύπωμά τους στην καθημερινότητα. Σε ένα τέτοιο σενάριο, το μόνο που μπορεί να περιμένει ένας απλός άνθρωπος είναι να μη βρεθεί στην κατάσταση που περιέγραφε ο James Joyce, γράφοντας «Η Ιστορία είναι ένας εφιάλτης από τον οποίο προσπαθώ να ξυπνήσω».
Υπό αυτήν την οπτική, κάθε λέξη, κάθε στρατήγημα, κάθε επιλογή στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης παύει να έχει χαρακτηριστικά «περιστατικού», αφού τα «ναι» και τα «όχι» που θα αντιπαραθέσει θα επηρεάσουν την πορεία του τόπου. Και η αλήθεια είναι ότι αυτή τη στιγμή, πέραν της γενικόλογης αναφοράς περί «πατριωτικής Αριστεράς», δεν γνωρίζουμε το παραμικρό για το νόημα που δίνει στις λέξεις «πατριωτική» και «Αριστερά» η ηγεσία της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Δημοσιογράφος, συγγραφέας
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας