Πώς εξηγούνται οι καταιγιστικές εξελίξεις που κατακλύζουν τον πλανήτη στις πρώτες δεκαετίες του 21ου αιώνα; Οποια και αν είναι η ερώτηση, όποιον τομέα και αν αφορά, η απάντηση είναι πάντα μία: για όλα ευθύνεται η παγκοσμιοποίηση. Σε αντίθεση με την τρέχουσα λογική του βολικού άλλοθι, αρχικά θα πρέπει να οριστεί ο πολύπαθος αυτός όρος.
Η παγκοσμιοποίηση, θεωρούμε, έχει δύο φύσεις. Κατ’ αρχας, είναι το αποτέλεσμα της ραγδαίας ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων. Οι τεχνολογικές καινοτομίες έχουν επιτρέψει τη «συρρίκνωση» του πλανήτη μέσω της πληροφόρησης, της επικοινωνίας, των μεταφορών. Η πρώτη αυτή «φύση» της παγκοσμιοποίησης μόνο ως θετική μπορεί να εκληφθεί. Η γνώση στην υπηρεσία του ανθρώπου. Ομως, υπάρχει και η «σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού». Η δεύτερη «φύση» της, προσδιορίζεται από την επιβολή του νεοφιλελεύθερου μοντέλου σε πλανητικό επίπεδο. Την αναγωγή δηλαδή του κέρδους ως αυτοσκοπού σε βάρος των εργασιακών σχέσεων, των κοινωνικών αναγκών, της περιβαλλοντικής ισορροπίας, της πολιτισμικής ανάπτυξης.
Η παγκοσμιοποίηση διέπεται συνεπώς από δύο διαστάσεις: η πρώτη αρνητική ενώ η άλλη είναι θετική:
1. Το κεφάλαιο ως κυρίαρχη, πλέον, δύναμη προωθεί με κάθε μέσο (της βίας μη εξαιρουμένης) τις εμπορευματικές σχέσεις. Με βάση αυτή την αρχή ανατρέπονται κοινωνικές και οικονομικές βεβαιότητες που είχαν κατακτηθεί με αίμα ενώ, παράλληλα, δημιουργείται και ο «νέος» (αλλοτριωμένος) άνθρωπος (αφού και ο ίδιος καθίσταται εμπόρευμα). Υπό αυτή την οπτική θα πρέπει να ερμηνευθούν οι καταιγιστικές / ανησυχητικές εξελίξεις στην παγκόσμια σκακιέρα.
2. Ο/η πολίτης είναι πολύ πιο δυνατός/ή από όσο νομίζει καθώς δεν αποτελεί μια «μονάδα» απομονωμένη σε κάποιο μέρος του πλανήτη αλλά, αντίθετα, μια μοναδική προσωπικότητα εντός μιας κοινωνικής συλλογικότητας με διακριτά πολιτισμικά χαρακτηριστικά, που μάλιστα διαθέτει και τα τεχνολογικά μέσα επαφής και συνεργασίας σε κάθε πλευρά του πλανήτη. Είναι δηλαδή δυνατόν, ο/η πολίτης να επαναπροσδιορίσει τον ρόλο του/της στην κοινωνία, αλλά και τη θέση του/της στην Ιστορία, με βάση τα νέα δεδομένα.
Η προσέγγιση είναι αρκετά απλοποιημένη αλλά αρκούντως παραστατική. Ο/η πολίτης οργανώνεται σε συλλογικότητες έχοντας ως πεδίο αναφοράς την πόλη του/της. Αυτή η τελευταία, όντας ο πυρήνας του κράτους-έθνους, μπορεί να εμφανιστεί ως το πεδίο αντίστασης ενάντια στην αγοραία λαίλαπα του εμπορευματικού ολοκληρωτισμού, ως τόπος λαϊκών συνελεύσεων, διαβουλεύσεων και διεκδικήσεων, ως το «εργαστήρι» προώθησης αυτοδιοικητικής δράσης και, εντέλει, ως το κέντρο επαφής και επικοινωνίας με άλλες πόλεις ανά τον κόσμο ως πομπός και δέκτης της πολιτισμικής δημιουργίας, καθώς και ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών στον κοινωνικό και οικονομικό τομέα.
Το παράδειγμα του Βύρωνα
Ενας δήμος που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον είναι αυτός του Βύρωνα, καθώς η παράταξη του δημάρχου Ακη Κατωπόδη από το 2014 δίνει δείγματα σύγχρονης δημοτικής γραφής.
Τρεις είναι οι άξονες δράσης του. Ο πρώτος σχετίζεται με τις βασικές, πλην απόλυτα απαραίτητες δραστηριότητες καλλωπισμού και ενίσχυσης των υποδομών της πόλης (καθαριότητα και τεχνικά έργα).
Ο δεύτερος αναπτύσσεται γύρω από κομβικές δημοτικές δραστηριότητες, που υποδεικνύουν ακριβώς την αυτοδιοικητική φιλοσοφία της παράταξης «Στάση Βύρωνα». Ο πολιτισμός (ας μην ξεχνάμε ότι ο Βύρωνας είναι προσφυγική πόλη και αυτή η δυναμική φλόγα της προσφυγιάς εξακολουθεί να μας φωτίζει) και η κοινωνική πολιτική αποτελούν ειδικά κεφάλαια για την πόλη, για τα οποία μάλιστα ο δήμαρχος δεν φείδεται πρωτοβουλιών.
Τέλος, ο τρίτος άξονας δράσεων σχετίζεται με τους τομείς εκείνους που συνδέονται με τη θετική πλευρά της παγκοσμιοποίησης, ήτοι:
• τη χρηστή, διαυγή διαχείριση των οικονομικών του δήμου,
• έμφαση στις νέες τεχνολογίες ψηφιοποίησης («ο Βύρωνας καθίσταται έξυπνη πόλη»),
• τις αδελφοποιήσεις και την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών.
Η παράταξη «Στάση Βύρωνα» έχει στρατηγικό όραμα αλλά και τη μέθοδο για την υλοποίησή του. Σε κάθε δημοτική χρονική περίοδο η πορεία της παράταξης προς το όραμα δικαιώνεται. Ο αγώνας, ωστόσο, συνεχίζεται.
Με βάση τις προαναφερόμενες σκέψεις, αποτελεί ιδιαίτερη τιμή για μένα η συμπερίληψή μου στο ψηφοδέλτιο της «Στάσης Βύρωνα», καθώς μέσα από τη συγκεκριμένη ομάδα του δημάρχου Ακη Κατωπόδη μπορεί να οικοδομηθούν εκείνες οι προϋποθέσεις όπου ο πολίτης - δημότης θα «σκέφτεται παγκόσμια και θα δρα τοπικά».
*Συνταξιούχος εμπειρογνώμων του ΥΠΕΞ, διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Paris IX Dauphin, υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος Βύρωνα με την παράταξη Κατωπόδη
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας