Είναι πράγματι ουρανοκατέβατος ο κ. Κασσελάκης;

Σε έναν εξωτερικό παρατηρητή φαίνεται σαν ο Στέφανος Κασσελάκης να είναι κάποιος, που μπήκε στην πολιτική πριν τρεις μήνες και με τα επικοινωνιακά του προσόντα κατάφερε να γίνει πρόεδρος του Σύριζα, ένας ουρανοκατέβατος. Αυτό τον χαρακτηρισμό χρησιμοποιούν και οι αντίπαλοι του Σύριζα, για να δείξουν την έλλειψη σοβαρής οργάνωσης του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Μια πιο προσεκτική ματιά, όμως, δείχνει ότι τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι.

Με τη νίκη του Σύριζα το 2015, ο Αλέξης Τσίπρας κατέλαβε αυτονόητα τη θέση του ηγέτη της Ευρωπαϊκής Αριστεράς. Τα επόμενα χρόνια και ιδιαίτερα την περίοδο 2019-2023, αναπτύχθηκε μία έντονη προσωπολατρεία προς τον πρόεδρο του Σύριζα, η οποία δομήθηκε πάνω στην ιδέα ότι ο ίδιος έκανε τα πάντα μόνος του, την στιγμή που τον υπονόμευε η «αριστερή» πτέρυγα του κόμματός του. Ο κομματικός μηχανισμός που έχτισε αυτό το αφήγημα, πρωτοστάτησε στην αλλαγή του καταστατικού για εκλογή προέδρου και Κεντρικής Επιτροπής απ’ευθείας από την βάση, ενώ ήταν ο πρώτος που στοιχήθηκε πίσω από την υποψηφιότητα του κ. Κασσελάκη.

Δεν μπορεί να γνωρίζει κανείς αν η έλλειψη πλαισίου για την εκλογή προέδρου από τη βάση ήταν εσκεμμένη ή λόγω ανικανότητας. Το σίγουρο είναι ότι, μετά τις καταστατικές αλλαγές, ο οποιοσδήποτε θα μπορούσε να κάνει μία ηλεκτρονική εγγραφή και ταυτόχρονα να διεκδικήσει την προεδρία του κόμματος. Και ακριβώς αυτό έγινε. Μόνο που ο συγκεκριμένος υποψήφιος, δεν ήταν μόνος του. Είχε μαζί του έναν πολύ ισχυρό κομματικό μηχανισμό, που αρχικά σήκωσε στις πλάτες του ο Παύλος Πολάκης και ο μηχανισμός του στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, αλλά πολύ γρήγορα φάνηκε ότι είναι πολύ ευρύτερος. Η εύγλωττη σιωπή του Αλέξη Τσίπρα σε όλη τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, δημιούργησε την εικόνα ότι ο κ. Κασσελάκης είναι ο φυσικός του διάδοχος, δίνοντας ταυτόχρονα στην Έφη Αχτσιόγλου τον ρόλο της υπονομεύτριας, σύμφωνα με το δίπολο που είχε δημιουργηθεί τα προηγούμενα χρόνια.

Το νέο που έφερε η καμπάνια του Στέφανου Κασσελάκη, ήταν ο τρόπος που δομήθηκε επικοινωνιακά, ο οποίος ήταν πανομοιότυπος με τον τρόπο του Κυριάκου Μητσοτάκη το 2019. Υπόγειοι συμβολισμοί – μεγάλο ρόλο έπαιξε σε αυτό η παρουσία του ναύαρχου Αποστολάκη για μία σειρά από λόγους -, υπερπροβολή της λαμπερής προσωπικής του ζωής, υποβάθμιση της πολιτικής αντιπαράθεσης. Τα συστημικά ΜΜΕ στήριξαν με αξιοθαύμαστο τρόπο τον κ. Κασσελάκη, προσφέροντάς του απλόχερα αναγνωρισιμότητα, εξαφανίζοντας ταυτόχρονα την αντίπαλό του. Ακόμα και κάποιες προσεκτικά στοχευμένες επιθέσεις, λειτουργούσαν συσπειρωτικά για το κοινό του. Την ίδια στιγμή οι στενοί του συνεργάτες έσπαγαν τους δεσμούς με τους παραδοσιακούς μιντιακούς συμμάχους του Σύριζα, ενώ ένα σύστημα φιλοσυριζαϊκών λούμπεν ιστοσελίδων έκαναν ολομέτωπη επίθεση στην Έφη Αχτσιόγλου με fake news αντίστοιχα της «βίλας Τσίπρα» ή τον «διορισμό της Περιστέρας». Η επιτυχημένη συνταγή που έκανε τον Μητσοτάκη πρωθυπουργό το 2019, αποδείχθηκε ιδιαίτερα αποτελεσματική, δίνοντας την ελπίδα στον κόσμο ότι θα λειτουργήσει και εναντίον του ίδιου του Κ.Μητσοτάκη και θα δώσει στον Σ.Κασσελάκη την πολυπόθητη πρωθυπουργία.

Αυτό που παραβλέπει αυτό το σχέδιο είναι ότι ο Κ. Μητσοτάκης, αν και βασίστηκε πολύ στην επικοινωνία, είχε πίσω του ένα κόμμα με βαθιές ρίζες στην κοινωνία, ένα ισχυρό και παμπάλαιο σύστημα τοπικών κομματαρχών, το οποίο ο ίδιος ήξερε να χειριστεί πολύ καλά. Ανάλογες ικανότητες είχε και στο εσωκομματικό παιχνίδι, το οποίο γνώριζε εξ απαλών ονύχων, καθώς και στην συνδιαλλαγή με τις οικονομικές ελίτ. Ούτε ο Σ.Κασσελάκης, ούτε το σύστημα που τον στηρίζει έχει δείξει να έχει αντίστοιχες ικανότητες. Η κοινωνική γείωση του Σύριζα βασίζονταν πάντα στη σύνδεση με τα κινήματα κι όχι στη διαπλοκή με τις τοπικές κοινωνίες, ενώ η προσπάθεια σύγκρουσης του Νίκου Παππά με το μιντιακό κατεστημένο και τις οικονομικές ελίτ που το συγκροτούν, του στοίχισε μία καταδίκη στο Ειδικό Δικαστήριο.
Όμως, το πιο σημαντικό είναι ότι δεν βρισκόμαστε πλέον στο 2019. Ήδη διαφαίνεται ότι η ακρίβεια θα πάρει σύντομα μορφή ανθρωπιστικής κρίσης. Για να πείσει ο Σύριζα ότι είναι μία αξιόπιστη εναλλακτική, θα πρέπει να παράξει ένα πολιτικό σχέδιο και να πείσει τον κόσμο ότι έχει την σοβαρότητα και την ικανότητα να το υλοποιήσει. Οι καμπάνιες lifestyle είναι πολύ καλές σε περιόδους σχετικής ηρεμίας, αλλά όταν τα προβλήματα συσσωρεύονται, το κριτήριο ψήφου δεν είναι το ποιος φοράει καλύτερα ένα λευκό πουκάμισο.

Με την εκλογή του Σ. Κασσελάκη στην προεδρία, ο Σύριζα επέλεξε να απευθυνθεί στον μεσαιοταξίτη τηλεθεατή, ελπίζοντας η οργή του για τις πολιτικές του Κ.Μητσοτάκη να είναι τόση, ώστε να του χαρίσει τη διακυβέρνηση της χώρας. Ταυτόχρονα επέλεξε να σπάσει οριστικά τους δεσμούς του με ένα άλλο μέρος της κοινωνίας. Τους προοδευτικούς ανθρώπους, που ανησυχούν για την θεσμική εκτροπή της κυβέρνησης Μητσοτάκη σε ζητήματα δημοκρατίας και δικαιοσύνης, αλλά που γνωρίζουν την περιπλοκότητα των ζητημάτων και δεν πείθονται από συνθήματα τύπου «γουστάρω να ξεδοντιάσω δικαστικούς και δημοσιογράφους». Όσους ανησυχούν για την άνοδο της ακροδεξιάς και πιστεύουν στην συγκρότηση ενός αντιφασιστικού μετώπου. Όσους πιστεύουν στην αλλαγή παραγωγικού μοντέλου. Όσους, απλώς, θέλουν να νιώθουν ότι κάποιος είναι στο πλευρό τους, όχι ως Μεσσίας, αλλά ως εκπρόσωπός τους.

Ας μην περιμένουμε να επαναληφθεί το θαύμα του 2012-2015. Το εγχείρημα είναι ήδη ναρκοθετημένο. Ο Σύριζα μπορεί να αυξήσει για λίγο τα ποσοστά του, αλλά η ρήξη με τους παραδοσιακούς κοινωνικούς του συμμάχους τον έχει πλέον καταστήσει εξαιρετικά ευάλωτο στις διαθέσεις των οικονομικών ελίτ που ελέγχουν τα ΜΜΕ. Ταυτόχρονα αφήνει πολιτικά ακάλυπτο το κομμάτι της κοινωνίας που ψάχνει ένα σοβαρό σχέδιο, που θα αποτελέσει πειστική εναλλακτική στην λαίλαπα Μητσοτάκη. Αυτός ο κόσμος έχει καλύτερα πράγματα να κάνει, από το να παρακολουθεί μία μονομαχία πολιτικών αρχηγών, που διεξάγεται στα ΜΜΕ και στα σόσιαλ.
Ο χώρος που μένει ακάλυπτος μετά τις εξελίξεις στον Σύριζα, είναι πολύ μεγάλος για να μείνει πολιτικά κενός επί μακρόν. Η δημιουργία ενός νέου αριστερού και προοδευτικού πόλου είναι το καλό σενάριο. Το κακό είναι ο προοδευτικός κόσμος να αποστρατευτεί και ο χώρος να καταληφθεί από την ακροδεξιά.

*Η Μαργαρίτα Συγγενιώτου είναι λυρική καλλιτέχνης.