Ξεκαθαρίζω για άλλη μία φορά πως όλοι εμείς απλά καταθέτουμε γνώμες και δεν είμαστε (η άποψή μας, για την ακρίβεια) ούτε το κέντρο του κόσμου, ούτε καν «συνιδιοκτήτες της αλήθειας»... Ο (κάθε) «παντογνώστης εκτελέστηκε στα όρθια» και το κουφάρι του «κρεμάστηκε από το πιο ψηλό σημείο του στύλου». Και αυτά δεν τα λέω μόνο για λόγους μετριοπάθειας, αλλά και γιατί εδώ και καιρό οι ίδιες οι συνθήκες δεν επιτρέπουν τέτοιες νοοτροπίες.
Ελάχιστα πράγματα μπορούν στις μέρες μας να ξεφύγουν από τα στενά υποκειμενικά μας πλαίσια και να επηρεάσουν μαζικές συνειδήσεις επί της ουσίας. Ακόμα και οτιδήποτε φιλοδοξεί κάτι τέτοιο, και όντως επιλέγεται από τους πολλούς, γίνεται αντιληπτό ως το λιγότερο κακό και σίγουρα ως κάτι το πρόσκαιρο... Τα συμβόλαια αποδοχής έγιναν συμβάσεις ανοχής και μάλιστα ορισμένου χρόνου...
Μου έχει μπει εδώ και καιρό έντονα στο μυαλό ως βασική αναζήτηση το τι είδους οργανωτικό μοντέλο πρέπει να επιλέξει στο άμεσο μέλλον η εγχώρια Αριστερά. Εδώ δεν χωράνε επιθυμίες, προσωπικά γούστα ή απωθημένα. Ούτε, όμως, ωραιοποιήσεις και απόκρυψη. Όταν έγραψα πρόσφατα για συνθήκες Ιταλίας του 1960 και το 1970 δεν είναι ακριβώς πως προτρέπω σε ακραίες καταστάσεις ή πως φαντασιώνομαι διάφορα... Εξάλλου οι κοινωνικές κινητοποιήσεις προκύπτουν από μόνες τους όταν χρειάζονται, ή όταν δεν πάει άλλο...
Το θέμα είναι να βρούμε τρόπους να διαχέονται βασικές αρχές μίας αριστερής θεώρησης των πραγμάτων σε ολοένα και περισσότερους ανθρώπους κάθε μέρα, σε κάθε περιοχή της χώρας, σε κάθε μαζικό χώρο, σε κάθε ατομική συνείδηση. Όχι με όρους φευγαλέων συνθημάτων ή επιφανειακών προσεγγίσεων που γίνονται εύπεπτες από τους πολλούς, αλλά δεν ανοίγουν ΠΟΤΕ τους ορίζοντες της ουσιαστικής προσέγγισης των ζητημάτων... Χωρίς βάθος, θα βρούμε πάτο πολύ πιο γρήγορα...
Αν η Αριστερά περιμένει κάθε τέσσερα χρόνια ο κόσμος just να επιλέγει στις εκλογές το κατάλληλο ψηφοδέλτιο με όρους επικοινωνιακού marketing και όταν το προηγούμενο διάστημα δεν υπάρχει ουσιαστική και επίμονη διασύνδεση στο πραγματικό πεδίο της καθημερινής ζωής, τότε λυπάμαι αλλά τα χειρότερα έρχονται... Όταν παίζεις εκτός έδρας, το πλεονέκτημα το έχουν οι άλλοι, «οι γηπεδούχοι»...
Η Αριστερά δεν πρέπει να φοβάται τον κόσμο. Ούτε να δημιουργεί «εκσυγχρονισμένα τείχη», που ναι μεν αρμόζουν με την εποχή, αλλά κυρίως με κοινωνικά στρώματα που μπορούν να βρουν και αλλού αποκούμπι (και δεν θα διστάσουν να το κάνουν με τον πιο κυνικό τρόπο, αν κρίνουμε από τον πρόσφατο εκλογικό θρίαμβο του Κυριάκου Μητσοτάκη)...
Η Αριστερά (πρέπει) να τον επιδιώκει τον κόσμο. Να τον εκφράζει. Να τον παροτρύνει... Να ακούει τις ενστάσεις και τα παράπονα, να σκέφτεται, να ανταλλάσσει απόψεις, να υπομένει και να προσκαλεί με παρρησία για κριτική, να σταχυολογεί, να ρεαλιστικοποιεί τα αιτήματα (γιατί οι εποχές κάνουν ασφυκτικές τις πιέσεις...), να προτείνει εφικτά πράγματα, να επιβάλλει με τόλμη τα κοινωνικά-λαϊκά θέλω. Με προτάσεις που θα εμπνέουν, θα ενεργοποιούν και θα μεταβάλλονται σε λύσεις. Ωραία όλα αυτά στη θεωρία ε; Ή μήπως πια δεν είναι ωραία αυτά ούτε σαν θεωρητικές αναζητήσεις; Ανησυχώ για πολλά πλέον, ειδικά μετά το εκλογικό αποτέλεσμα της περασμένης εβδομάδας, και ένα από αυτά είναι και αυτό...
Όσο μεταμοντέρνα και να έχει γίνει η κοινωνία μας, μόνο η καθημερινή παρουσία στο κοινωνικό πεδίο μπορεί να εξασφαλίσει αποδοχή και στήριξη σε μάκρος χρόνου. Οι χώροι εργασίας, οι γειτονιές, τα πανεπιστήμια, οι κομματικές οργανώσεις βάσης. Υπάρχει λοιπόν το παρελθόν (με τις επιτυχίες και τις αποτυχίες του), η πραγματικότητα (με τα θετικά και τα αρνητικά της) και το μέλλον (με τις ρήξεις και τα τετριμμένα του..). Και επηρεάζουν τις εξελίξεις, το καθένα στο μέτρο που του αναλογεί...
Πλέον η συντριπτική πλειοψηφία του κόσμου δεν οργανώνεται σε κόμματα, δεν εντάσσει στην καθημερινότητα την ενεργό δραστηριοποίηση σε ένα μαζικό φορέα, κοκ. Οι οπισθοχωρήσεις, τα ξεπουλήματα, τα λάθη και οι εκπτώσεις του παρελθόντος συναντούν στο σήμερα την έλλειψη πείρας και το αποτέλεσμα είναι αυτό που είναι... Παράλληλα, ο πολύς κόσμος κουράστηκε από τα πολλά χρόνια κρίσεων και προβλημάτων, τρέχει για να τα φέρει βόλτα, έχει χάσει την εμπιστοσύνη του σε πολλά και σε πολλούς, ενώ αποβλέπει σε μία μορφή ανάθεσης που επικεντρώνεται στην επιλογή του κατάλληλου με βάση επικοινωνιακά κόλπα και ετεροκαθοριζόμενα διλήμματα (κυρίως στην προεκλογική περίοδο). Έτσι λειτουργεί σαν να καλείται να ψηφίσει σε διαδικτυακό γκάλοπ... Να αφήσει, δηλαδή, για λίγο τις καθημερινές ενασχολήσεις, να κάνει την όποια επιλογή, να τιμωρήσει όποιον απεχθάνεται περισσότερο και μετά να επιστρέψει στον αυτόματο πιλότο. Και η πολιτική ως μέσο κατάκτησης δικαιωμάτων και στόχων; Καλά κρασιά, θα μπορούσαμε να πούμε...
Όσο απόλυτο και σοκαριστικό και αν φαίνεται κάτι τέτοιο, προς τα εκεί οδηγούμαστε πλέον με ακόμα πιο γρήγορους ρυθμούς. Και όταν αυτό λαμβάνει χώρα μετά από μία τετραετία παρουσίας της (συγκεκριμένης version) της Δεξιάς στην κυβέρνηση, πρέπει όλοι οι σύντροφοι να προβληματιστούν για τους τρόπους κοινωνικής παρέμβασης στα επόμενα χρόνια. Ούτε λογικές ώριμου φρούτου ευδοκιμούν πια, ούτε και τόσο μεγάλες ποσότητες της «πολιτικής της εικόνας» επιτρέπουν τα τεράστια κοινωνικά προβλήματα του σήμερα...
Στις μέρες μας τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν (αυτο)αναλάβει καταχρηστικά πέρα από την πρόζα και την εκτόνωση ακόμα και την ενημέρωση των ανθρώπων. Και είναι θέμα τύχης το πού θα πέσεις (ακόμα και αν έχεις τις καλύτερες προθέσεις, αλλά όχι τα κατάλληλα φίλτρα...)... Είτε αρέσκεσαι στο να να διαβάσεις αυτά που θέλεις και μόνο, είτε σου φέρνουν μπροστά σου ένα σωρό ετοιματζήδικες επιχειρηματολογίες και βεβαιότητες. Που μετατρέπουν την όποια επιλογή σε ψευδαίσθηση ατομικής βούλησης...
Από την άλλη πλευρά, έχουν δίκιο και όσοι λένε πως οι καιροί έχουν τους όρους τους, είτε αυτοί μας αρέσουν, είτε όχι, και πώς όποιος τους αγνοήσει δεν έχει καμία τύχη. Όμως, προσωπική μου άποψη, δεν πρέπει να μας παρασύρουν οι νεωτερισμοί, εμείς θα έπρεπε να τους προσαρμόσουμε στις σύγχρονες ανάγκες ΜΑΣ. Που ξεκινούν, το λέω για άλλη μία φορά, από την ανάγκη δημιουργίας παραγόμενου πλούτου. Μοιράζεις μονάχα οτιδήποτε υπάρχει. Όταν κάτι δεν υπάρχει, μοιράζεις μονάχα γκρίνια, λόγια και μιζέρια... Και αυτά στις μέρες μας εξάντλησαν τα περιθώριά τους.
Όταν έχεις πρόγραμμα σοβαρό και ωφέλιμο, αυτό φτάνει πιο εύκολα στα μέλη σου και τους υποστηρικτές σου, αλλά και στην υπόλοιπη κοινωνία, ΜΟΝΑΧΑ όταν αλληλοεπιδράς. Όταν για χρόνια το επεξεργάζεσαι αυτό το πρόγραμμα και το ζυμώνεις στους διάχυτους κοινωνικούς φορείς, που έχουν μετατραπεί σε εστίες παραγωγής κοινωνικής αυτενέργειας και ζωτικότητας, δίχως να ξεχνάς πως στο τέλος εσύ θα ορίσεις τις κατευθυντήριες οδούς... Όταν συνδιαλέγεσαι σε επίπεδο βάσης για να αφουγκραστείς το σύνολο των αναγκών, των αιτιάσεων, των εμπειρικών καταγραφών και όχι να χρησιμοποιείς με όρους γυάλας όσα θα σου μεταφέρουν οι προύχοντες και οι μεταμοντέρνοι τοποτηρητές του κάθε τομέα που έχουν για συγκεκριμένους λόγους μία τάση να ωραιοποιούν τις καταστάσεις.
Δεν μιλάω για ιδεολογικές φιοριτούρες, για βαρύγδουπα λόγια, για επίδειξη αχρείαστου πνεύματος και καλλιέργειας που δεν ανταποκρίνονται στις υλικές ανάγκες της εποχής. Αλλά, για ανάδειξη των πραγματικών όρων του παιχνιδιού, για το ποιοι έχουν τα ηνία, πού το πάνε, ποιοι είναι οι κίνδυνοι και ποιες οι προτεινόμενες φόρμουλες αντιμετώπισής τους.
Χρόνος πολύς δεν υπάρχει. Όμως, δεν υπάρχει κι άλλος δρόμος από τον ίδιο το δρόμο... Γιατί όποιος δεν μπορεί να έχει ένα μίνιμουμ αριθμό βάσης αποφασισμένων υποστηρικτών (που διαρκώς ανατροφοδοτούνται από τη ρευστότατη κοινωνική πραγματικότητα) δεν θα αναπτύξει έγκαιρα αποτελεσματικές εκστρατείες με μεγάλες πιθανότητες ανταπόκρισης...
Νομίζω πως προσωπικά εξάντλησα τα όσα ήθελα να πω, ελπίζω να μην κουράζουν τέτοιες απόπειρες. Θα περιμένω κι εγώ να δω στο άμεσο μέλλον τις επικρατέστερες τάσεις που θα διαμορφωθούν από τα πραγματικά κοινωνικά δεδομένα. Είτε αυτές είναι ευχάριστες, είτε καθόλου... Γιατί στο σήμερα δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι ΓΙΑ ΤΙΠΟΤΑ πια. Αυτή είναι η μεγαλύτερη υπηρεσία-προσφορά της ΝΔ στις κυρίαρχες ελίτ και για αυτό πρέπει αυτές να την ευγνωμονούν λίγο πριν εισέλθουμε στο καλοκαίρι του 2023...
