Το πραγματικό πρόβλημα του ΙΚΥ είναι η έλλειψη πολιτικής υποτροφιών

Τον τελευταίο καιρό, γίναμε μάρτυρες θλιβερών καταστάσεων που αφορούν ένα από τα πιο αξιοσέβαστα και ιστορικά ιδρύματα της χώρας, το Ιδρυμα Κρατικών Υποτροφιών (ΙΚΥ). Η αντιδικία φαίνεται να κρατάει καλά, με τελευταίο επεισόδιο την προσφυγή του Δ.Σ. στη Δικαιοσύνη με μήνυση για συκοφαντική δυσφήμιση εναντίον της πρώην γ.δ.

Για κάποιον που δεν έχει παρακολουθήσει εκ του σύνεγγυς το θέμα, δημιουργείται η εντύπωση πως πρόκειται, καταρχήν, για πολιτική δίωξη κάποιας αντιφρονούντος. Η πραγματικότητα όμως είναι πως η πρώην γ.δ. είναι γνωστό και εκλεκτό στέλεχος του κυβερνώντος κόμματος στον χώρο του Πανεπιστημίου. Που με σκανδαλώδη τρόπο διορίστηκε στη συγκεκριμένη θέση, υποσκελίζοντας, σύμφωνα με επερώτηση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ, άλλους πέντε συνυποψήφιους με καλύτερα προσόντα από αυτήν χάρη «σε σκανδαλώδη μοριοδότηση που της χάρισε 300 μόρια (απόλυτο άριστα) στη συνέντευξη, ενώ οι συνυποψήφιοί της στις πρώτες θέσεις του οριστικού πίνακα έλαβαν περίπου τα μισά μόρια στη συνέντευξη».

Επιπλέον, η πρώτη πράξη της υπουργού ήταν να διπλασιάσει σχεδόν την αμοιβή της συγκεκριμένης θέσης αμέσως μετά τον συγκεκριμένο διορισμό. Συνεπώς το πρώτο ζήτημα που ανακύπτει αφορά τις περίφημες αξιολογήσεις για τον δημόσιο τομέα του κυβερνώντος κόμματος. Πώς μέσα σε περίπου ένα εξάμηνο από τον διορισμό της η συγκεκριμένη γ.δ. μετατράπηκε από «άριστη» επιλογή σε κοινή «ψεύτρα» και «συκοφάντη»; Μήπως αυτήν τη «γνώση έχουν οι φύλακες» των διδασκόντων στην εκπαίδευση που αρνούνται τον τρόπο αξιολόγησης που προτείνει το κυβερνών κόμμα;

Το συγκεκριμένο πολιτικό ήθος το βιώσαμε εμείς ως απερχόμενο Δ.Σ. του ΙΚΥ, όταν θελήσαμε να εφαρμόσουμε σωστά τον νόμο και το δίκαιο και προσπαθήσαμε να εγκρίνουμε τις ενστάσεις τους και να δώσουμε τις υποτροφίες ΕΚΟ που δικαιούνταν σε 450 φοιτητές, μέλη μονογονεϊκών και τρίτεκνων οικογενειών, όπως μας είχε υποδειχτεί και από τον Συνήγορο του Πολίτη (βλέπε σχετική αρθρογραφία Μία «υπέρ αδυνάτου» απάντηση στον Υφυπουργό Παιδείας κ. Διγαλάκη, πηγή: Foititikanea.gr, 26-12-20). Τότε το συγκεκριμένο υπουργείο, διά στόματος του υφυπουργού κ. Διγαλάκη, μας έκανε μαθήματα πολιτικού ήθους βαφτίζοντας την κατάφωρη αδικία σε πράξη «Χρηστής Διοίκησης». Αναρωτιόμαστε μήπως το συγκεκριμένο υπουργείο τιμώρησε μέσα από μας τους συγκεκριμένους φοιτητές, καθώς είχε προηγηθεί η ευνοϊκή τοποθέτησή μας στη διευκόλυνση των σπουδών φυλακισμένου φοιτητή, υπότροφου του ΙΚΥ, ο οποίος βρέθηκε στο στόχαστρο της τότε γ.γ. του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, κ. Νικολάου (Βλέπε Alfavita, 30-4-20, Εκκληση του ΙΚΥ για τον κρατούμενο υπότροφο φοιτητή Βασίλη Δημάκη).

Μια και αναφερόμαστε όμως στις υποτροφίες ΕΚΟ, θα πρέπει να υπενθυμίσουμε πως οι συγκεκριμένες υποτροφίες (για Ευάλωτες Κοινωνικές Ομάδες-ΕΚΟ) θεσπίστηκαν επί των ημερών του ΣΥΡΙΖΑ και ήταν αποτέλεσμα της συνεργασίας του τότε υπουργού με τη Γραμματεία του ΕΣΠΑ. Σύμφωνα με την Πρόσκληση του ΕΣΠΑ που καθορίζει με ακρίβεια το πλαίσιο κάθε Πρόσκλησης, «σκοπός του προγράμματος είναι η ενίσχυση και υποστήριξη της έγκαιρης ολοκλήρωσης των σπουδών φοιτητών/τριών που διαθέτουν χαμηλά εισοδήματα, καθώς και η διασφάλιση της ισότιμης συμμετοχής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση των ΑΜΕΑ και των ατόμων που ανήκουν σε Ευπαθείς Κοινωνικές Ομάδες». Παρ’ όλα αυτά η παρούσα πολιτική ηγεσία, αδυνατώντας να εξασφαλίσει κονδύλια για την δήθεν «αριστεία», έβαλε από την πίσω πόρτα διάταξη με την οποία, αντί για την απλή ισότιμη συμμετοχή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση των ατόμων ΕΚΟ, επιβάλλει καταχρηστικά και επιπλέον μοριοδότηση με «μέσο όρο βαθμολογίας στα μαθήματα του αντίστοιχου Προγράμματος Σπουδών».

Ολα αυτά είναι πολύ σημαντικά, αλλά κατά την ταπεινή μου γνώμη το μείζον πολιτικό θέμα βρίσκεται αλλού: και συνίσταται στην πανηγυρική αποτυχία της πολιτικής χορήγησης υποτροφιών της συγκεκριμένης κυβέρνησης. Πιο συγκεκριμένα, στη διάρκεια των τελευταίων τεσσάρων χρόνων το ΙΚΥ φαίνεται να έχει μετατραπεί ξανά σε ένα απλό και όχι και τόσο λειτουργικό παράρτημα του Erasmus, αποκλίνοντας σε σημαντικό βαθμό από τους σκοπούς και τον λόγο ύπαρξής του. Και ας δεχτούμε πως για την ελαττωματική χρηματοδότηση του Erasmus (κάτω από το μισό της προηγούμενης τετραετίας) φταίει και η επιδημία του Covid. Η ίδια όμως επιδημία δεν συνετέλεσε στη δημιουργία του Ταμείου Ανάκαμψης, που έχει ως στόχο και την ενίσχυση των ευκαιριών για τους νέους ανθρώπους μέσω υποτροφιών και χορηγήσεων;

Πώς δικαιολογείται το φτωχό συνολικό άθροισμα των 500 διδακτορικών υποτροφιών διάρκειας 16 μηνών που χορηγήθηκαν από την παρούσα κυβέρνηση μέσω του ΙΚΥ; Ποιος θα εξηγήσει στον απλό πολίτη πώς σε συνθήκες σκληρών μνημονίων οι κυβερνήσεις του ΣΥΡΙΖΑ είχαν τέτοιους εκπληκτικούς απολογισμούς στους τομείς των υποτροφιών και των επιδοτήσεων στην έρευνα; Μέχρι την ανάληψη της εξουσίας από τον ΣΥΡΙΖΑ εθεωρείτο ως η καλύτερη περίοδος χορηγιών του ΙΚΥ η περίοδος 2004-2009 πριν από την κρίση, όταν έφτασε να δίνονται για υποτροφίες μέχρι και το σημαντικό ποσό των 16 εκατ./έτος. Στην πρώτη περίοδο της κρίσης (2009-2014) το ποσό αυτό κατέβηκε περίπου στα 2,5 εκατ./έτος. Τη χρονική περίοδο 2016-19 δαπανήθηκαν για υποτροφίες από το ΙΚΥ περίπου 104 εκατ. ευρώ, που ισοδυναμούν με περίπου 29 εκατ./έτος. Από το σύνολο των υποτροφιών θα αναφέρω μόνο αυτές που χρηματοδότησε το ΕΣΠΑ και είχαν διάρκεια 24-36 μηνών (δεν περιλαμβάνονται κάποιες εκατοντάδες υποτροφιών Siemens, ΕΤΕ και άλλες πηγές):

● Υποτροφίες Αριστείας υποψηφίων Διδακτόρων: δύο κύκλοι των 211 υποτροφιών και ένας των 700 υποτροφιών.

● Υποτροφίες Αριστείας Μετα-Διδακτόρων: ένας κύκλος 213 υποτροφιών και 2ος των 601 υποτροφιών.

Αυτό είναι το πραγματικό πρόβλημα του ΙΚΥ επί των ημερών της Ν.Δ. Για τα υπόλοιπα υπάρχουν τα αρμόδια όργανα της Ε.Ε., των οποίων η κρίση θα πρέπει να γίνει σεβαστή από όλους.

*Πρώην πρόεδρος του ΙΚΥ, ομότιμος καθηγητής