Ποτέ ξανά ή πότε ξανά;

Εχουν περάσει 18 μέρες από την τραγωδία στα Τέμπη. Δεκαοχτώ μέρες που όλη η χώρα βιώνει την καθημερινότητά της μέσα από το σοκ και την οδύνη, το πένθος και την οργή. Δεκαοχτώ μέρες που κραυγάζει για αλήθεια και δικαιοσύνη, πλημμυρίζει τους δρόμους και τις πλατείες σε όλες τις πόλεις, τιμώντας τα θύματα αλλά και ζητώντας απαντήσεις.

Η πόλη της Καρδίτσας έχασε δύο νέα παιδιά της και οι πολίτες της βρίσκονται ακόμα σε βαρύ πένθος. Είναι αυτοί οι πολίτες που συζητούν καθημερινά για τα πώς και τα γιατί του μοιραίου δυστυχήματος και οργίζονται από τις προσπάθειες επικοινωνιακής διαχείρισης της τραγωδίας.

Η μαζική κινητοποίηση του κόσμου σε ολόκληρη τη χώρα, μετά από χρόνια, δεν μπορεί και δεν πρέπει να ερμηνεύεται με όρους πολιτικών συσχετισμών και μικροκομματικών σκοπιμοτήτων.

Αποτελεί μία κραυγή για την αναζήτηση της αλήθειας. Και ως τέτοια οφείλει να εκληφθεί από όλο το πολιτικό σύστημα και πρωτίστως από μια κυβέρνηση που κυβερνά τέσσερα ολόκληρα χρόνια.

Ο μόνος ειλικρινής σεβασμός στη μνήμη των θυμάτων είναι ο σεβασμός στην αλήθεια. Τα ερωτήματα γύρω από τις ευθύνες είναι αμείλικτα. Γιατί έστω και στιγμιαία όλοι στα μοιραία βαγόνια είδαμε τα παιδιά μας, τους γονείς μας, τους φίλους μας.

Είναι οι «διαχρονικές ευθύνες» η απάντηση λοιπόν στα αμείλικτα ερωτήματα; Οποιος ισχυριστεί πως δεν υπάρχουν διαχρονικές παθογένειες στο κράτος, είτε υπεκφεύγει είτε δεν έχει επαφή με την πραγματικότητα.

Ωστόσο η προσπάθεια οχύρωσης πίσω από τις «διαχρονικές ευθύνες» για την τραγωδία συνιστά επιχείρηση συγκάλυψης, συμψηφισμού και εν τέλει απόκρυψης ευθυνών. Οπως και το «για όλα φταίει ο σταθμάρχης» ή το πρόσφατο «ο κ. Μητσοτάκης δεν γνώριζε». Το είπε όλως παραδόξως εύγλωττα και εύστοχα ο ίδιος ο υπουργός της Ν.Δ., κ. Πέτσας: «Συμφωνώ με τον κ. Τσίπρα πως η διάχυση ευθυνών οδηγεί σε ατιμωρησία και συγκάλυψη».

Τα τρένα, το πιο λαϊκό, οικονομικό και οικολογικό μέσο μαζικής μεταφοράς, λειτουργούν στη χώρα κάτι λιγότερο από 130 χρόνια, χωρίς να συγκρούονται μετωπικά, παρά το γεγονός ότι το περιβόητο σύστημα «αυτόματου πιλότου» ETCS δεν υπήρχε. Τι είναι λοιπόν αυτό που άλλαξε και οδήγησε στην τραγωδία;

Ποιοι είναι αυτοί που απαξίωσαν τον ΟΣΕ και αποφάσισαν τη δραματική μείωση του προσωπικού από 1.200 εργαζόμενους σε 740 μέσα σε τρία χρόνια;

Ποιοι είναι αυτοί που αγνόησαν τα εξώδικα και τις προειδοποιήσεις των ίδιων των μηχανοδηγών και εργαζομένων που προεξοφλούσαν δυστύχημα ήδη από το 2020 λόγω της απαξίωσης του σιδηροδρόμου και των δικλίδων ασφαλείας που υπήρχαν;

Ποιος είναι αυτός ο «άριστος» που σε ένα κρεσέντο «αξιοκρατίας» σήκωσε το τηλέφωνο για να μεταταχθεί παράνομα ο μοιραίος σταθμάρχης με ελάχιστη εκπαίδευση, λίγων ημερών;

Γιατί καταργήθηκε το δευτεροβάθμιο Κέντρο Ελέγχου του ΟΣΕ το 2020, το οποίο ήλεγχε πανελλαδικά την πορεία των συρμών;

Γιατί έπαψε –σύμφωνα με τους ίδιους τους σταθμάρχες– η λειτουργία του κέντρου τηλεδιοίκησης της Λάρισας το 2019 που τόσα χρόνια λειτουργούσε και απέτρεπε δυστυχήματα, ενώ πλέον από τον Νοέμβριο του 2022 λειτουργεί μόλις για 5 χιλιόμετρα μετά τον σταθμό;

Ολα αυτά και πολλά περισσότερα δεν είναι ερωτήματα πολιτικής αντιπαράθεσης, ούτε μικροκομματικής σκοπιμότητας. Αν ερμηνευτούν ή εκληφθούν ως τέτοια, τότε χάνουμε το δάσος. Οι απαντήσεις τους συνιστούν τον ελάχιστο φόρο τιμής στα θύματα, για να μπορεί να μετουσιωθεί σε πράξη το «ποτέ ξανά».

Το «ποτέ ξανά», βέβαια, δεν είναι ακόμα σύνθημα που μπορεί να το εκστομίζει ο οποιοσδήποτε. Το «ποτέ ξανά» δεν προϋποθέτει μια ψεύτικη συγγνώμη, ούτε μια στρεβλή διάχυση ευθυνών. Δεν προϋποθέτει καν ούτε μια ειλικρινή συγγνώμη και μια δίκαιη απόδοση ευθυνών, αν δεν συνοδεύεται από το εξής ελάχιστο και απολύτως απαραίτητο: αυτοί που θα κληθούν να το κάνουν πράξη να βλέπουν την ανθρώπινη ζωή ως αυταξία και να μη διανοούνται να βάλουν τα κέρδη πάνω από αυτήν. Το «ποτέ ξανά» είναι δυο λέξεις μόνο, αλλά μέσα τους περικλείουν μια ολόκληρη κοσμοθεωρία. Ετσι μπορούμε να ξεχωρίζουμε αυτούς που απλώς το λένε, από αυτούς που θα προσπαθήσουν όντως να το κάνουν και πράξη. Και μόνο έτσι δεν θα μετατραπεί σε «πότε ξανά»...

* Νομικός, υποψήφια βουλευτής Καρδίτσας ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ.