Ο πρωθυπουργός δήλωσε πρόσφατα: «[…] δεν έχουμε, δεν είχαμε ποτέ, σπουδές πανεπιστημιακού επιπέδου στις παραστατικές τέχνες», «[…] μέχρι σήμερα οι σπουδές στις παραστατικές τέχνες υπήρξαν ασύνδετες από το υπόλοιπο εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας μας. Υπάρχουν βέβαια πανεπιστημιακά τμήματα θεατρικών και μουσικών σπουδών, αλλά έχουν διαφορετική κατεύθυνση».
Δεν μπορώ να πιστέψω ότι ο πρωθυπουργός προχώρησε σε μια τέτοια δήλωση χωρίς να ζητήσει κάποια σχετική ενημέρωση από το υπουργείο Παιδείας αναφορικά με το αν υπάρχουν πανεπιστημιακά τμήματα που θεραπεύουν τις παραστατικές τέχνες ή τέλος πάντων τι ακριβώς υπάρχει στην τριτοβάθμια εκπαίδευση σχετικό με αυτές. Κάπως έτσι φαντάζομαι ότι λειτουργεί ένα συντεταγμένο κράτος. Συνεπώς θα πρέπει να θεωρήσουμε ότι οι δηλώσεις του πρωθυπουργού απηχούν την επίσημη άποψη του υπουργείου Παιδείας.
Ποια ακριβώς είναι η «άλλη κατεύθυνση» που έχουν τα τμήματα θεατρικών και μουσικών σπουδών, όπως ισχυρίζεται η κυβέρνηση μέσα από τα πιο επίσημα χείλη της; Από αυτή τη δήλωση του πρωθυπουργού έμαθα ότι ενώ εγώ δουλεύω σε «αυτή την κατεύθυνση», απ’ ό,τι φαίνεται το ελληνικό κράτος θεωρεί ότι δουλεύω για μία… «άλλη κατεύθυνση».
Αρα μάλλον τόσο εγώ όσο και πολλοί ακόμη συνάδελφοι δεν κάνουμε αυτό για το οποίο μας θέλει εκεί το ελληνικό κράτος, το οποίο δεν είναι άλλο από το να έχουμε μία… «διαφορετική κατεύθυνση». Ευτυχώς λόγω της ενασχόλησής μας με τις τέχνες νιώθουμε οικεία με το κίνημα του σουρεαλισμού και ίσως αυτό είναι τελικά που μας βοηθά να διατηρούμε την ψυχραιμία μας με όσα ακούμε και διαβάζουμε.
Ποια είναι ακριβώς η «διαφορετική κατεύθυνση»; Μήπως ο πρωθυπουργός και η υπουργός Παιδείας είδε ότι π.χ. στα τμήματα μουσικών σπουδών διδάσκονται αντικείμενα όπως π.χ. η βιόλα ντα γκάμπα, η εκτέλεση τζαζ και η ηλεκτρονική μουσική, τα οποία δεν συμπεριλαμβάνονται στα διδασκόμενα όργανα του Βασιλικού Διατάγματος του 1957, που διέπει τη λειτουργία των Ωδείων, και κάπου εκεί μπερδεύτηκε; Ε μα τι να κάνουμε;
Από το 1957 δεν έγιναν και λίγα! Στο μεταξύ ο άνθρωπος πάτησε στο φεγγάρι, εφευρέθηκαν οι ημιαγωγοί, έγραψαν έργα ο Γιάννης Χρήστου, ο Θεόδωρος Αντωνίου, ο Ιάννης Ξενάκης και τόσοι άλλοι μεγάλοι Ελληνες και ξένοι συνθέτες, ιδρύθηκαν τμήματα θεατρικών, μουσικών σπουδών και κινηματογράφου στα ελληνικά ΑΕΙ...
Λίγες ημέρες μετά την επίμαχη δήλωση του πρωθυπουργού, ανακοινώθηκε από το υπουργείο Πολιτισμού η σύσταση τριών ομάδων εργασίας που αφορούν τη δραματική, την ορχηστρική τέχνη και τη μουσική. Εδώ ξεκινάει το άλλο παράδοξο.
Οι επιτροπές αυτές συστήνονται από το υπουργείο Πολιτισμού, τον άμεσο υπόλογο για το διαχρονικό χάος που επικρατεί στην καλλιτεχνική εκπαίδευση, αντί του υπουργείου Παιδείας που όπως δηλώνει και ο τίτλος του είναι -ή θα έπρεπε να είναι- το καθ’ ύλην αρμόδιο υπουργείο και για τα θέματα καλλιτεχνικής εκπαίδευσης όχι μόνο επί του τύπου, αλλά και επί της ουσίας.
Το υπουργείο Παιδείας διαθέτει όλη την τεχνογνωσία, τις δομές, τους θεσμούς, το ανθρώπινο δυναμικό και αποτελεί τον επίσημο αντιπρόσωπο του ελληνικού κράτους σε θέματα εκπαίδευσης στους διεθνείς οργανισμούς. Εν τέλει, είτε αρέσει είτε δεν αρέσει, διαθέτει διαβαθμισμένες εκπαιδευτικές δομές ΚΑΙ για τις παραστατικές τέχνες (μουσικά και καλλιτεχνικά σχολεία, τμήματα μουσικών και θεατρικών σπουδών, καθώς και ένα τμήμα που ασχολείται αμιγώς με τον κινηματογράφο).
Η πρωτεύουσα θέση του υπουργείου Πολιτισμού στις εν λόγω επιτροπές δεν αφήνει πολλά περιθώρια παρερμηνείας σχετικά με τις κυβερνητικές προθέσεις. Η όποια λύση φαίνεται ότι θέλουν να δοθεί διατηρώντας το κομμάτι της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης (το οποίο να θυμίσουμε ότι είναι και αυτό που πάσχει) υπό την αιγίδα του υπουργείου Πολιτισμού.
Διότι αν επιθυμούσαν με οποιονδήποτε τρόπο να μεταφέρουν την καλλιτεχνική εκπαίδευση εξ ολοκλήρου στο υπουργείο Παιδείας, φαντάζομαι ότι αφενός δεν θα έμπαιναν στη διαδικασία να αμφισβητήσουν την ύπαρξή των τμημάτων των ΑΕΙ που θεραπεύουν τις παραστατικές τέχνες, αφετέρου θα όριζαν έστω και έναν πανεπιστημιακό συνάδελφο από αυτά τα τμήματα στις εν λόγω επιτροπές. Αυτό όμως δεν έγινε! Είπαμε, οι πανεπιστημιακοί, έχουν «άλλη κατεύθυνση», δεν ξέρουν από αυτά!
Θα ήταν αστείο, αν δεν ήταν θλιβερό, το γεγονός ότι μια πολιτεία περιφρονεί όχι τα πρόσωπα, αλλά το ίδιο το Πανεπιστήμιό της, υποτιμώντας το με τέτοιο ανοίκειο τρόπο. Τουλάχιστον άξια απορίας είναι και η στάση του υπουργείου Παιδείας, που στέκεται ως παθητικός παρατηρητής απέναντι σε αυτά που συμβαίνουν. Τίποτα απ’ όλα αυτά όμως δεν μπορεί να θεωρηθεί τυχαίο ή αποτέλεσμα κάποιας επιπόλαιας πολιτικής απόφασης.
Υπάρχει συγκεκριμένη στόχευση, η οποία φαίνεται και από το απαράδεκτο Π.Δ. που αφορά τους καλλιτέχνες. Το Π.Δ. βυθίζει στην εργασιακή και επαγγελματική άβυσσο τους καλλιτέχνες έτσι ώστε από αυτή τη δυσμενέστερη θέση να αποδεχτούν την όποια λύση. Το υπουργείο Πολιτισμού άλλωστε έχει σημαντική και μακρά συμβολή στην ιδιωτικοποίηση των καλλιτεχνικών σπουδών που λειτουργούν υπό την εποπτεία του.
Μαζί με όλους τους ανθρώπους του πολιτισμού αντιλαμβάνομαι πλήρως την αγωνία των αποφοίτων των καλλιτεχνικών σχολών που λειτουργούν υπό την εποπτεία του υπουργείου Πολιτισμού σχετικά με τη διαχρονική έλλειψη διαβάθμισης των σπουδών τους και των προβλημάτων που διέπουν τα επαγγελματικά τους δικαιώματα, αλλά και για την έλλειψη κάθε θεσμικής πρόβλεψης όσον αφορά την ομαλή πρόσβασή τους στην ανώτατη εκπαίδευση. Θεωρώ δε ότι η τέχνη του χορού είναι μακράν η πιο αδικημένη, διότι για αυτήν πραγματικά δεν υπάρχει κανένα ελληνικό πανεπιστημιακό τμήμα που να τη θεραπεύει, γεγονός που θα πρέπει να αντιμετωπιστεί κατά προτεραιότητα.
Η όποια όμως επιλογή, για να αποτελέσει ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ λύση και να μας βοηθήσει ως κοινωνία να πάμε μπροστά, θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη και το σύνολο του πεδίου των μουσικών σπουδών στη χώρα όπως υφίσταται σήμερα. Στον χώρο των καλλιτεχνικών σπουδών ωριμάζει ένα πεδίο συναίνεσης για τις επιλογές που πρέπει να υπάρξουν. Η συναίνεση αυτή, που τοποθετείται σε διαμετρικά αντίθετη κατεύθυνση από τις κυβερνητικές αποφάσεις, συνιστά μια αισιόδοξη συνθήκη για το μέλλον.
*Καθηγητής και αν. πρόεδρος του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας