Δογματικός πλουραλισμός και αναθεωρητική μονολιθικότητα

Ο τίτλος αν και φαντάζει οξύμωρος, εμπνέεται από το διαλεκτικό παίγνιο που καθορίζει την ταυτότητα της εγχώριας εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς. Αποκαλύπτει δηλαδή την αντιφατικότητα των ιδεολογικοπολιτικών συγκρούσεων που μορφοποιούν την πληθυντικότητα του αριστερού εξωκοινοβουλίου και εξηγούν τόσο την ανθρωπογεωγραφία του και την ταξική του σύνθεση όσο και την οδυνηρή για τον λαό στρατηγική αμηχανία που το κατατρύχει.

Προσγειώνοντας ό,τι αναφέραμε πιο πάνω, επιχειρούμε να ερμηνεύσουμε την εκλογική κινητικότητα στον χώρο της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς.

Ποιο είναι το διακύβευμα; Η συμπαγέστερη δυνατή κάθοδος στις εκλογές με στόχο την είσοδο στη Βουλή. Ποιες δυνάμεις θέλουν την εκλογική συμπόρευση; Ένα σύνολο αριστερών/κομμουνιστογενών συλλογικοτήτων που παρά την σχετική ακαμψία στις θέσεις που διατυπώνουν φαίνεται πως κρίνουν επωφελή για τον λαό την σύμπηξη μιας εκλογικού χαρακτήρα συμμαχίας.

Πώς διατάσσονται; Φαινομενικά προκύπτει ότι βολεύει απλώς η συγκόλλησή τους: συλλογικότητες διαχέονται σε ένα δήθεν μέτωπο χωρίς συγκεκριμένες και αμοιβαίες προγραμματικές δεσμεύσεις. Αναπαράγονται έτσι ιδεολογικές διακηρύξεις (πχ ριζοσπαστική αριστερά ή αντικαπιταλισμός) με στόχο ήδη διαμορφωμένες συνειδήσεις. Με άλλα λόγια δεν θίγεται η υλικότητα των διακηρύξεων αυτών. Σε τι συνίσταται για παράδειγμα ο αντικαπιταλισμός αν το αίτημα εξόδου από την ΕΕ και το ΝΑΤΟ είναι απορριπτέο, γιατί νοείται ως ρεφορμιστική στρατηγική της αυτοαποκαλούμενης ριζοσπαστικής αριστεράς;

Προφανώς η έξοδος από ΕΕ και ΝΑΤΟ αποτελεί την αιχμή του δόρατος μιας κομμουνιστικής κυβερνητικής πολιτικής, εφαρμοζόμενης στην Ελλάδα σήμερα. Συνάγεται άλλωστε αβίαστα πως ο αντιιμπεριαλισμός κατατείνει κενό γράμμα, όταν κανείς δεν αγωνίζεται στην πράξη για ρήξη με το σύστημα του ιμπεριαλισμού (βλέπε ΕΕ και ΝΑΤΟ), παρά μόνο επιδίδεται σε ανέξοδη αντικαπιταλιστική συνθηματολογία χωρίς κανένα ουσιαστικό πολιτικό-προγραμματικό περιεχόμενο.

Με δεδομένο λοιπόν πως η έξοδος από την ΕΕ αφορά την κοινωνία και αποβαίνει υπέρ των ασθενέστερων, γιατί να προσδιορίζεται ως αντικαπιταλιστική;

Είναι σαφές ότι η έξοδος προωθεί την κομμουνιστική στρατηγική. Είναι δηλαδή αντικαπιταλιστική θέση και πολιτική. Εντούτοις υποστηρίζουμε πως η επίτευξή της εμπίπτει στο πεδίο της τακτικής, αφού την έξοδο υπό συνθήκες ενδέχεται να την επιδιώκει κι ένας πολιτικός σχηματισμός που δεν είναι κομμουνιστικός, αλλά μικροαστικός, πχ το ΜΕΡΑ25 και εξωκοινοβουλευτικά η ΛΑΕ. Το μέτωπο λοιπόν που παλεύει για την ρήξη με την ΕΕ είναι προβληματικό να προσδιορίζεται ως αντικαπιταλιστικό, αφού η έξοδος επιδιώκεται σε όφελος ευρύτερων κοινωνικών δυνάμεων. Κοινωνικό και πολιτικό μέτωπο λοιπόν με αντικαπιταλιστικό χαρακτήρα δεν υφίσταται, γιατί δεν μπορεί ο αντικαπιταλισμός να νοείται ως ταξική συμμαχία.

Η συμμαχία σημαίνει κοινός αγώνας των λαϊκών δυνάμεων στο επίπεδο τόσο της κοινωνικής όσο και της πολιτικής πάλης. Συνεπώς δεν υπάρχει συμμαχία για τα συμφέροντα του λαού που να συγκροτείται αποκλειστικά από κομμουνιστές και να προωθεί αμιγώς και κατά αποκλειστικότητα εργατικά συμφέροντα. Παύει να είναι συμμαχία, με αποτέλεσμα να συνεχίζεται απρόσκοπτη η επίθεση στα συμφέροντα του εργαζομένου λαού! Χωρίς περιστροφές λοιπόν, ο αντικαπιταλιστικού χαρακτήρα σεχταρισμός και οι περί «ταξικής καθαρότητας» κορώνες που τον συνοδεύουν σημαίνουν πολιτική αδράνεια δικαιολογούμενη από υπερ-επαναστατική φλυαρία.

Ως εκ τούτων η επίκληση της αριστεράς, της ριζοσπαστικής, της αντικαπιταλιστικής κοκ δεν αρκεί για να πειστεί κανείς. Ακόμα κι ο αριστερός ανένταχτος κόσμος θα προτιμήσει το ΜΕΡΑ25 ή το ΚΚΕ. Ποια είναι λοιπόν η λύση; Συμμετοχή στις εκλογές με όρους ανοίγματος σε ευρύτερα ακροατήρια πλην των αριστερών. Απεύθυνσης δηλαδή στον λαό με τρόπο ταξικό κι όχι ιδεολογικό.

Οι εκλογές δεν είναι «επαναστατική γυμναστική», δεν κατερχόμαστε σε αυτές για να καταγράψουμε δυνάμεις. Κατερχόμαστε με στόχο ένα συγκεκριμένο εκλογικό αποτέλεσμα, που θα δημιουργεί πολιτικές προϋποθέσεις όξυνσης του κοινωνικού αγώνα. Οι εκλογές αποτυπώνουν τον συσχετισμό των κοινωνικών δυνάμεων στην εκάστοτε συγκυρία, επιδρώντας στην -θετική ή αρνητική- έκβαση της ταξικής πάλης. Συνεπώς, για να συμμετάσχουμε σε αυτές απαιτείται υποκείμενο, όχι συγκυριακή συγκόλληση συλλογικοτήτων.

Πιστεύουμε ότι το υποκείμενο για τους κομμουνιστές δεν μπορεί παρά να είναι το επαναστατικό κόμμα του εργαζόμενου λαού. Όλες αυτές οι ισχνές ομάδες λοιπόν που συναθροίζονται, για να καταγραφούν εκλογικά καλούνται να απαντήσουν αν θέλουν κόμμα. Το κόμμα δεν μπορεί να ταυτίζεται με το μέτωπο, ούτε φυσικά και να το υποκαθιστά. Και αντιστοίχως βέβαια το μέτωπο αποτυγχάνει, όταν μεταμφιέζεται σε κόμμα.

Το κόμμα επιδιώκει ηγεμονία στο πολιτικό μέτωπο στη βάση της διαλεκτικής σχέσης τακτικής και στρατηγικής, εργαζόμενο για την άνοδο των συνειδήσεων των κοινωνικών δυνάμεων που συγκροτούν το μέτωπο, για την διαρκή δηλαδή ριζοσπαστικοποίηση του μικροαστισμού -πέραν του πρωταρχικού καθήκοντος της καθοδήγησης των εργαζομένων που όντες ήδη κομμουνιστές έχουν στρατευθεί στο κόμμα.

Προς επίρρωση της ιστορικής αναγκαιότητας του κόμματος, θα προσπαθήσουμε σε αδρές γραμμές να αξιοποιήσουμε και την ιστορική εμπειρία. Ενδεικτικά του επιχειρήματός μας παραδείγματα μπορούμε να αντλήσουμε από την Λατινική Αμερική. Ελλείψει επαναστατικού κόμματος, οι ριζοσπαστικές δυνάμεις που κυβερνούν πχ. στην Βενεζουέλα και στην Βολιβία, παρά την εκπεφρασμένη και πολιτικά υλοποιημένη αντίθεσή τους στον ιμπεριαλισμό, έχουν εγκλωβιστεί στο πλαίσιο της κεϋνσιανού τύπου διαχείρισης, η οποία όσο φιλολαϊκή κι αν είναι, δεν φαίνεται να εκβάλει στην απελευθέρωση του λαού, την ριζική δηλαδή αλλαγή των παραγωγικών σχέσεων στην κατεύθυνση του σοσιαλιστικού μετασχηματισμού.

Προκύπτει συνεπώς κατ' ανάγκη πως η αναντιστοιχία παραγωγικών δυνάμεων και παραγωγικών σχέσεων πολιτικά διαμεσολαβείται από την αντίθεση αντικειμενικής δυνατότητας και υποκειμενικής αδυναμίας, αφού σε συνθήκες ανόδου του βιοτικού επιπέδου του λαού τα επαναστατικά κόμματα αντί να ενισχύονται, αφοπλίζονται. Δεν είναι διόλου τυχαίο ότι το ΚΚ Βενεζουέλας στάθηκε εξαιρετικά αμήχανο απέναντι στις νίκες και τις ήττες του τσαβισμού, με αποτέλεσμα να είναι πλέον περιθωριακή δύναμη. Η περιθωριοποίησή του αυτή επισφραγίστηκε και από την εκλογική του αποστασιοποίηση από το μέτωπο του τσαβισμού, με αποτέλεσμα την μετά βίας είσοδό του στην εθνοσυνέλευση στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές.

Η συμμετοχή στις εκλογές για τις δυνάμεις της κομμουνιστικής Αριστεράς δεν μπορεί να εξυπηρετεί μια αφηρημένη ιδεολογική αυτοαναφορικότητα, τιθέμενη με όρους καταγραφής ρεύματος (sic). Αντίθετα πρέπει να προωθεί την κομμουνιστική στρατηγική, ανοίγοντας δρόμους για την κοινωνική απελευθέρωση. Στη δίνη του πολέμου και της ενεργειακής κρίσης και συνακόλουθα σε συνθήκες απονομιμοποίησης του αστικού πολιτικού συστήματος, καλούμαστε να διοχετεύσουμε τις δημιουργικές μας δυνάμεις στην συγκρότηση του κόμματος του εργαζομένου λαού. Το κόμμα αυτό είναι που θα αναλάβει το καθήκον οικοδόμησης του απελευθερωτικού κοινωνικο-πολιτικού μετώπου.

Η συζήτηση για τις εκλογές θα είναι εντελώς ατελέσφορη, αν δεν επιδιωχθεί -έστω με σημείο εκκίνησης τις εκλογές- να ανοίξει με τόλμη, αλλά και την απαραίτητη νηφαλιότητα η συζήτηση για την υπέρβαση του κατακερματισμού που υπονομεύει την πολιτική δράση. Ας είναι λοιπόν η εκλογική συμπόρευση των κομμουνιστογενών δυνάμεων αφορμή για αποφασιστική, ειλικρινή και πιο επίμονη αναζήτηση της κοινής οργανωτικής προοπτικής.

*φοιτητής Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο