Πανελλήνιες: ανατομία ενός «εγκλήματος»

Αυτή η υπόθεση δεν έχει διόλου πλάκα, γεγονός που μπορεί να το διαβεβαιώσει κάθε υποψήφιος. Κατά βάση, είναι εύλογο να μην έχει πλάκα· τελειώνει με μια τρομερή κλιμάκωση η εφηβική ηλικία. Εισάγεσαι στην ενήλικη που κοινώς σημαίνει δυσφορία, δυστυχία και ό,τι περαιτέρω αρχίζει από την πρόθεση «δυσ-» (η οποία καταρχήν δηλώνει κάτι κακό και άσχημο) αν κάπου βοήθησε η επιλογή σου να ακολουθήσεις τη θεωρητική κατεύθυνση. Οχι, η παραπάνω διαπίστωση δεν αποτελεί προϊόν τρομολαγνείας και, σε καμία περίπτωση, δεν αποσκοπεί στην πρόκληση εντυπώσεων. Αντίθετα, απορρέει λογικά από μια απλή αναγνώριση: δεν διδάχτηκες ποτέ στο σχολικό περιβάλλον πώς να ζήσεις (την «τέχνη του βίου», για τους γνώστες), πώς να επιτύχεις, πώς -σε τελική ανάλυση- να γίνεις ευτυχισμένος, γεγονός που μπορεί να δικαιολογηθεί με δύο πιθανές θεωρίες: είτε δεν ενδιαφέρεται κανείς να στα διδάξει ή το μεγαλύτερο μέρος της νεολαίας τα έχει ήδη επιτύχει. Σημείωση: η δεύτερη θεώρηση είναι προϊόν μυθοπλασίας.

Η ανατομία αυτού του «εγκλήματος» είναι πρωτοφανής. Τα θύματα και οι θύτες βρισκόμαστε εξίσου σε πρωταγωνιστικό και αντίστοιχο ρόλο. Το αίτιο αυτής της υπόθεσης εντοπίζεται στην αντίληψη που κυριαρχεί για την παιδεία. Προοικονομικά, λοιπόν, ας αναφερθεί πως αυτή δεν παρέχεται με αποκλειστικό σκοπό την εύρεση μιας εργασίας αλλά έχει, πράγματι, ως στόχο κάτι βαθύτερο. Πρόκειται για την ίδια τη γνώση και την κριτική κατανόηση, για την πολύπλευρη εσωτερική ανάπτυξη. Κατορθώματα που αδυνατεί να τα επιτύχει μια στείρα μάθηση, ένας απλός κατάλογος πληροφοριών ο οποίος κλείνει το μάτι στην ικανότητα απομνημόνευσης και προσπερνά την οξύνοια, τη διάκριση και την πνευματική καλλιέργεια.

Σε συνδυασμό με τα αποτελέσματα αυτού του σοβαρού αιτίου δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος που υπονομεύει τον αναπλαστικό και εξανθρωπιστικό χαρακτήρα της παιδείας. Κύριο αποτέλεσμα: η άρνηση. Η μάθηση, η ανάγνωση ενός βιβλίου -για τη διά βίου εκπαίδευση ούτε λόγος- αποτελούν για πολλά χρόνια μετά την αποφοίτηση απέχθεια στους περισσότερους νέους. Και είναι, τελικώς, εύλογο αν σκεφτεί κανείς πως στη θύμησή τους ανακαλούν μια σχέση κακοποιητική που στηριζόταν σε ανταλλαγή συμφερόντων με μοναδικό χρησιμοθηρικό σκοπό την πολυπόθητη εισαγωγή σε μια ανώτατη σχολή - και όχι, βέβαια, σε καμιά καλλιτεχνική για να παραμείνουν επ’ άπειρον απόφοιτοι Λυκείου(!)

Κι επειδή το μάθημα της έκθεσης με εξάντλησε αναζητώντας συνεχώς τρόπους αντιμετώπισης για προβλήματα που δεν υπάρχει καν η πρόθεση να λυθούν, σκοπίμως θα τα παραλείψω. Θα αρκεστώ μονάχα στην ανησυχία· ανησυχία για την τραγική κατάληξη αυτής της υπόθεσης, για τα μη ικανοποιητικά αποτελέσματα, για τις χρόνιες παθογένειες, για μια κοινωνία που βρίσκεται πρώτη σε όλα τα αρνητικά ρεκόρ.

*Μαθητής Γ' Λυκείου