Πότε θα έλθει η νέα κρίση;

Γελοιογραφία αθηναϊκής εφημερίδας εμφάνιζε τον υπουργό Οικονομικών να κάθεται στα έδρανα της Βουλής και να προβληματίζεται: «Τι άλλο να δώσω, τι άλλο να δώσω;», σκεφτόταν. Οταν όμως το κομματικό υπερισχύει του δημόσιου συμφέροντος με μοναδική επιδίωξη την κυβερνητική εξουσία, με συνεχείς προεκλογικές παροχές και επιδόματα, αντί παραγωγικών επενδύσεων που θα δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις πραγματικής ανάπτυξης, τότε η επόμενη οικονομική κρίση που θα σαρώσει για άλλη μία φορά την κοινωνία αποτελεί θέμα χρόνου.

Παράδειγμα; Μπορεί τα παρακμιακά φαινόμενα να αποτελούν χαρακτηριστικό ολόκληρης της περιόδου της Μεταπολίτευσης, αλλά αποκορύφωμά της υπήρξε η περίοδος από τον Μάρτιο του 2004 έως τον Σεπτέμβριο του 2009, της διακυβέρνησης του Κώστα Καραμανλή. Ποιος ήταν ο απολογισμός της καραμανλικής περιόδου; «Ο Κώστας Καραμανλής παρέλαβε χρέος ύψους 183,2 δισ. ευρώ το 2004 και παρέδωσε χρέος 299,5 δισ. ευρώ το 2009, δηλαδή το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ εκτοξεύτηκε από το 98,9% στο 128,7%. Το δημοσιονομικό έλλειμμα το 2009 ξεπέρασε τα 36 δισ. ευρώ και έκλεισε στο 15,7% του ΑΕΠ το 2009» («Καθημερινή» 27/4/2014). Η κυβέρνηση Καραμανλή δανείστηκε 109,3 δισ. ευρώ αθροιστικά το 2008 και το 2009 («Καθημερινή» 27/4/2014). Πρόσθετα: «Παράνομες αμοιβές σε δημοσίους και δημοτικούς υπαλλήλους, προσλήψεις εκτός νόμου, μη νόμιμες καταβολές αποζημιώσεων σε αιρετούς άρχοντες, επιδοτήσεις σωματείων για να κάνουν δημόσιες σχέσεις, κατατμήσεις και απ’ ευθείας αναθέσεις έργων περιγράφει το Ελεγκτικό Συνέδριο στην έκθεσή του για την εκτέλεση του προϋπολογισμού του 2009. Το αποτέλεσμα ήταν τα έξοδα του προϋπολογισμού να υπερβούν τον στόχο κατά 47 δισ. ευρώ» («Καθημερινή» 22/3/2013). Ολα αυτά τα επιβεβαίωσε ο Χοακίν Αλμούνια, επίτροπος Οικονομικών της Ε.Ε. τότε, ο οποίος σε συνέντευξή του είχε δηλώσει: «Το πρόβλημα ήταν η καταστροφική διαχείριση των δημόσιων οικονομικών από την ελληνική κυβέρνηση το 2009, λόγω της ανικανότητας αυτής της κυβέρνησης και της ενασχόλησής της με τις εκλογές».

Ομως η περίοδος διακυβέρνησης Καραμανλή ωχριά μπροστά στην τετραετία του Κυριάκου Μητσοτάκη, ιδιαίτερα από την έναρξη της πανδημίας μέχρι σήμερα. Οταν ρίχνεις στην οικονομία 43 δισ. ευρώ δανεικά χρήματα με αφορμή την πανδημία, που αντιστοιχούσαν στο 25% του ΑΕΠ, με τον τρόπο που τα έριξε η κυβέρνηση, δηλαδή με οριζόντια κριτήρια, τότε η ερμηνεία της «ανάπτυξης» είναι εύλογη. Αυξάνονται οι καταθέσεις, αυξάνεται η κατανάλωση, μαζί όμως αυξάνονται και οι αυταπάτες ότι η οικονομία αλλάζει μοντέλο και τροχιά. Διότι, αν τα 43 δισ. δόθηκαν με τη λογική να αντιμετωπιστούν τα οικονομικά προβλήματα που δημιούργησε η πανδημία, θα έπρεπε να είχαν εξαντληθεί για την αντιμετώπιση των προβλημάτων. Πώς περίσσεψαν χρήματα και κινούν ακόμη και σήμερα την οικονομία μέσω της κατανάλωσης;

Την απάντηση την έδωσε ένα δοκίμιο εργασίας του Ελληνικού Δημοσιονομικού Συμβουλίου (ΕΔΣ) με τίτλο «Διερεύνηση των προσδιοριστικών παραγόντων των δαπανών COVID-19 στην Ελλάδα και στη ευρωζώνη» («Καθημερινή» 22/5/2021). Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΝΤ που επεξεργάστηκαν οι μελετητές, οι άμεσες δαπάνες της χώρας μας για τη στήριξη της οικονομίας της, σε τομείς πλην της Υγείας, ανήλθαν σε 10,7% του ΑΕΠ της, ποσοστό που άφησε δεύτερη τη Γερμανία με 9,8% του ΑΕΠ. Παρ' όλα αυτά, τα στοιχεία της Eurostat που επεξεργάστηκαν οι μελετητές δείχνουν ότι οι δαπάνες δεν εξασφάλισαν υψηλό ποσοστό αναπλήρωσης της απώλειας εισοδήματος. Το αντίθετο μάλιστα! Σύμφωνα με τη μελέτη του ΕΔΣ, το ποσοστό αναπλήρωσης ήταν μόλις 41,2%, που τοποθετεί τη χώρα μας στην 11η θέση μεταξύ των 19 της ευρωζώνης, καίτοι πρώτη στις δαπάνες, και στη 16η μεταξύ των 27 της Ε.Ε. Αυτά τα συγκριτικά στοιχεία και μόνο, μεταξύ της υπερβολικής δαπάνης και του πενιχρού αποτελέσματος αναπλήρωσης του απολεσθέντος εισοδήματος, αποδεικνύουν ότι η δαπάνη κατευθύνθηκε προς την κοινωνία κατά τρόπο άνισο ευνοώντας προφανώς κάποιες κοινωνικές ομάδες. Ετσι λοιπόν ένα ποσοστό 58,8%, δηλαδή περί τα 25 δισ. ευρώ, κινήθηκε άστοχα δημιουργώντας την αύξηση των καταθέσεων κατά 22,5 δισ., την εκτίναξη της κατανάλωσης και της ανοικοδόμησης. Εξ ου και η ανάπτυξη ≥5% για το 2022 που έχει πλασματικό χαρακτήρα διότι είναι προϊόν της κρατικής χρηματοδότησης και του πληθωρισμού και όχι παραγωγικής ανάπτυξης.

Ομως ας μην ξεχνάμε πως ολόκληρη τη δεκαετία του 2000, η αύξηση του ΑΕΠ που στηρίχτηκε στην κατανάλωση και στα στεγαστικά δάνεια προσέγγιζε ετήσια το 4,5%, ενώ η χώρα απαξιωνόταν παραγωγικά, οδήγησε στη μεγάλη κρίση και διέλυσε κυριολεκτικά τη χώρα. Αθροιστικά σε περίπου δύο χρόνια η κυβέρνηση μαζί με τα pass διένειμε πάνω από 56 δισ., με ισόποση αύξηση του δημόσιου χρέους, ποσό που υπερβαίνει το κούρεμα του χρέους των 53 δισ. (το PSI) του 2012 για το οποίο θριαμβολογούσαν τότε. Η Ν.Δ. επαγγέλλεται προεκλογικά τη σταθερότητα ως χαρακτηριστικό της πολιτικής της, αλλά αυτοδιαψεύδεται πάντα από τον πελατειακό της χαρακτήρα που δημιουργεί με βεβαιότητα τις συνθήκες μιας νέας επερχόμενης κρίσης.

*Πολιτικός μηχανικός