Κατώτατος

Ακούστηκε πολύ αυτές τις μέρες ο «κατώτατος». Σε μια εποχή, σε μια κοινωνία, που σε καθορίζουν τα χρήματα που παίρνεις, ο «κατώτατος» είναι κάτι παραπάνω από ένα επίθετο. Είναι η υπενθύμιση ότι δεν τα έχεις καταφέρει, ότι ανήκεις στην ομάδα εκείνων που δουλεύουν σκληρά και αμείβονται με λίγα. Συνήθως σε θυμούνται κοντά στις εκλογές και ας μη θέλουν να το παραδεχτούν. Γιατί αυτό που μπορούν στην πραγματικότητα όλοι οι «κατώτατοι» μαζεμένοι να κάνουν είναι να καθορίσουν, να ανατρέψουν, να αλλάξουν το εκλογικό αποτέλεσμα και τις απατηλές δημοσκοπήσεις μιας προεκλογικής εκστρατείας.

Οι κατώτατοι συχνά θυμώνουν με τις απρεπείς, αλαζονικές δηλώσεις των πολιτικών αλλά σφίγγουν τα δόντια και συνεχίζουν να κάνουν αυτό που ξέρουν καλά: τη δουλειά τους. Θα μου πείτε από κάπου πρέπει να ξεκινήσει ένας μισθός και είναι θαύμα που έχει θεσπιστεί ο κατώτατος σε καιρούς απόλυτης επικράτησης του κεφαλαίου. Ναι, αλλά... πόσο συχνά αντιλαμβάνονται οι πολιτικές ηγεσίες πως όταν τα πάντα ακριβαίνουν οι κατώτατοι μένουν ίδιοι; Μόνο στις εκλογές. Ο καλός μας «φίλος», σπουδαίος στοχαστής και οικονομολόγος, Τομά Πικετί, λέει πως όλες οι ανθρώπινες κοινωνίες θέλουν να προσδίδουν νόημα στις ανισότητές τους. Υποτίθεται ότι ο προστατευόμενος κατώτατος μισθός πηγαίνει μαζί με έναν νέο ορίζοντα ισότητας, μια ιδεολογία ισότητας, πιο αισιόδοξη ως προς την αφήγηση των σύγχρονων πολιτικών δυνάμεων. Απομένει στον καθένα από μας να κρίνει αν είναι όντως έτσι. Η αλήθεια, όμως, η ολοφάνερη αλήθεια, είναι πως οι κατώτατοι ζορίζονται. Το 2023 μπήκε απαιτητικό και μας θέλει με το χέρι στην τσέπη. Σε μια τσέπη που δεν είναι η χρυσή χήνα, και τα αστεία «καλάθια του νοικοκυριού» δεν βοηθούν ούτε χαμηλόμισθους, ούτε χαμηλοσυνταξιούχους, ούτε κατώτατους.

Μετά την περίοδο των γιορτών, που οι ευχές λειτουργούν σαν μεταφυσικό βάλσαμο, ερχόμαστε και πάλι αντιμέτωποι με τον σκεπτικισμό και τον ορθολογισμό μας. Ισως γι’ αυτό και ο Γενάρης να είναι ένας εσωστρεφής μήνας που μαζί με τα σούπερ μάρκετ κάνουμε κι εμείς την «απογραφή» μας. Οι κατώτατοι όμως κάνουν κάτι περισσότερο, σκέφτονται πώς θα βγάλουν τον μήνα αφού άνθρωποι είναι κι αυτοί, ξανοίχτηκαν στο εορταστικό κλίμα των ημερών, ξόδεψαν κάτι παραπάνω. Εύστοχα και έξυπνα λοιπόν τους θυμήθηκε τώρα ο πρωθυπουργός. Αλλά δεν πείθει πως τους νοιάζεται, μόνο ότι τους χρειάζεται. Το πυθαγόρειο «Κυάμων απέχεσθαι» (μακριά από τα κουκιά) πλανάται πάνω από τη χώρα μετά τα τελευταία πολιτικά σκάνδαλα όσο πλησιάζουμε προς τις εκλογές. Κατώτατοι και μη είμαστε όλοι προβληματισμένοι, γιατί αυτό που διαπιστώνουμε είναι ότι μας συμπεριφέρονται όχι μόνο σαν κατώτατες τσέπες αλλά και σαν κατώτατους νοήμονες πολίτες.