Τα παιχνίδια της εξουσίας στην Κύπρο

Ο Νίκος Αναστασιάδης ολοκληρώνει τη θητεία του στην προεδρία της Κύπρου ύστερα από 10 χρόνια, αλλά κανείς πια δεν αμφιβάλλει για τον ενεργό ρόλο του την επόμενη ημέρα. Θα πολιτεύεται πίσω από τον Νίκο Χριστοδουλίδη, που είναι ο πιθανότερος να τον διαδεχτεί με βάση τις δημοσκοπήσεις στις εκλογές τον Φεβρουάριο. Το δήλωσε ανοιχτά ο απερχόμενος πρόεδρος σε συνέντευξη (20/12) στην τηλεόραση ΟΜΕΓΑ.

Στοχεύει στον σχηματισμό μιας κυβέρνησης υπό τον Ν. Χριστοδουλίδη που θα τελεί κάτω από τη δική του επιρροή. Στην κυβέρνηση αυτή ο Αναστασιάδης θέλει, εκτός από τα κόμματα που στηρίζουν τον Χριστοδουλίδη, να συμμετέχει και το σημερινό κυβερνητικό κόμμα, ο ΔΗΣΥ. Γι’ αυτό μετρά τις μέρες που θα παρέμβει ανοιχτά για να εξοβελίσει τον Αβέρωφ Νεοφύτου από την ηγεσία του ΔΗΣΥ.

Ο Αβέρωφ Νεοφύτου, επίσημος υποψήφιος του ΔΗΣΥ για την προεδρία της Δημοκρατίας, βλέπει τα ποσοστά του να μένουν καθηλωμένα. Η εκλογή ήττα θα κλονίσει τη θέση του στο κόμμα. Η πρόθεση του Νίκου Αναστασιάδη είναι πλέον να τον παραμερίσει, επικαλούμενος την ενότητα του κυβερνητικού κόμματος. Γι’ αυτό και ο Αναστασιάδης άνοιξε τα χαρτιά του: «Πρέπει επιτέλους να υπάρχει κάποιος που θα φροντίσει να επαναφέρει τον ΔΗΣΥ» είπε στο ΟΜΕΓΑ.

Ανέπτυξε και το σκεπτικό του λέγοντας ότι θέλει να «γεφυρώσει το ρήγμα» ανάμεσα σε αυτούς που θα επιλέξουν τον Χριστοδουλίδη και εκείνους που ακολουθούν την κομματική γραμμή και θα ψηφίσουν Αβέρωφ Νεοφύτου.

Το σχέδιο Αναστασιάδη για την επόμενη ημέρα υπερβαίνει κατά πολύ την κομματική ενότητα. Ο Αναστασιάδης αισθάνεται ότι ηγεμονεύει στην πολιτική σκηνή χωρίς να έχει αντίπαλο και θέλει να καθορίσει το παιχνίδι της εξουσίας.

Γι’ αυτό κινείται από τώρα για να αποτρέψει το σενάριο να περάσει ο ΔΗΣΥ στην αντιπολίτευση, όπως θα ήθελε ο Αβέρωφ Νεοφύτου. Γι’ αυτό ξεκαθάρισε ότι «τον ενδιαφέρει να συνεχιστεί το έργο της κυβέρνησής του» και δεν τον ενοχλεί ποσώς η κυβέρνηση «αχταρμάς» -φράση που χρησιμοποιεί ο Νεοφύτου- που θα σχηματίσει ο Χριστοδουλίδης, ένα περίεργο μίγμα λαϊκιστών, αντιομοσπονδιακών και εθνικιστών. Ο Αναστασιάδης δήλωσε ότι θέλει «να ληφθεί συλλογική όχι προσωπική (εκείνη του Αβέρωφ Νεοφύτου) απόφαση». Η γραμμή του είναι να συμφιλιώσει τον κόσμο του ΔΗΣΥ σε μια συγκυβέρνηση κάτω από τον Χριστοδουλίδη.

Τελευταίο μίλι

Η Κύπρος διανύει πλέον το τελευταίο μίλι πριν από την κάλπη. Το ερώτημα δεν είναι ποιος θα εκλεγεί πρόεδρος, αλλά ποιος θα μείνει εκτός από τον δεύτερο γύρο, επιταχύνοντας τις εσωτερικές διεργασίες στα δύο μεγάλα κόμματα, τον ΔΗΣΥ και το ΑΚΕΛ, που θα μπουν σε σοβαρές περιπέτειες. Το προβάδισμα Χριστοδουλίδη για να περάσει στον β’ γύρο είναι σταθερό – δέκα μονάδες μπροστά σε όλες τις δημοσκοπήσεις. Το γεγονός αυτό του δίνει άνετη εκλογική νίκη με 20-25 μονάδες διαφορά στον β’ γύρο, όποιος κι αν βρεθεί απέναντι του. Τα περιθώρια για ανατροπές έχουν εξαντληθεί, αφού αμέσως μετά τις γιορτές θα υποβληθούν επισήμως οι υποψηφιότητες (5/1) και θα απομένει περίπου ένας μήνας από τον α’ γύρο των εκλογών (7/2).

Χωρίς αντίπαλο

Ολα έγιναν «κομμένα και ραμμένα» για να ταιριάζουν με την υστεροφημία Αναστασιάδη και να του δώσουν εφαλτήριο να ασκεί ισχυρή επιρροή σε κάθε εξέλιξη την επόμενη 5ετία. Στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας ο Αναστασιάδης ήταν πάντα ένα βήμα πιο μπροστά από τις επιλογές που έκαναν ο Αβέρωφ Νεοφύτου και το ΑΚΕΛ, στηρίζοντας περίτεχνα τον Νίκο Χριστοδουλίδη, τον πιο αυθεντικό εκφραστή της πολιτικής του. Τώρα πιστεύει ότι να είναι σε θέση να δώσει τη χαριστική βολή, εξοβελίζοντας τον Αβέρωφ Νεοφύτου χάριν υπέρτερων στόχων.

Πολύ εύκολα θα το πετύχει, αν ο Νεοφύτου καταλήξει τρίτος και μείνει έξω από τον β’ γύρο. Το σενάριο αυτό μοιάζει πιθανό με βάση τη σχετική βελτίωση των ποσοστών που συγκεντρώνει ο Ανδρέας Μαυρογιάννης, που στηρίζει το ΑΚΕΛ. Σε κάθε περίπτωση το σχέδιο Αναστασιάδη δεν θα αλλάξει, ακόμα κι αν τελικά ο Αβέρωφ Νεοφύτου καταφέρει να περάσει στον β’ γύρο. Στην αναμέτρησή του με τον Χριστοδουλίδη, η ήττα που προδιαγράφεται θα είναι συντριπτική γιατί ο Χριστοδουλίδης θα έχει την ανοχή της Αριστεράς και καμία ψήφος δεν θα πάει στον Αβέρωφ Νεοφύτου.

Το ΑΚΕΛ σε περιπέτειες

Ο Αναστασιάδης ήταν πάντα ένα βήμα πιο μπροστά και από το ΑΚΕΛ, που κανονικά ήταν ο μόνος πολιτικός χώρος που θα μπορούσε υπό άλλες συνθήκες να τον αμφισβητήσει. Οι επιλογές του κόμματος της Αριστεράς όμως ήταν τέτοιες που επιτρέπουν στον Αναστασιάδη να συμπεριφέρεται όπως θέλει και σχεδόν κανείς να μπορεί να στέκει απέναντί του για να του ζητήσει εξηγήσεις: τι έκανε τόσα χρόνια και έφερε την Κύπρο στο χείλος της διχοτόμησης;

Σε αυτές τις προεδρικές συνέβη το αδιανόητο: το κομματικό σύστημα έχει υποταχθεί και οι ηττημένοι περιμένουν στωικά τη μοίρα τους. Το ΔΗΚΟ, η ΕΔΕΚ και η ΔΗΠΑ βρήκαν πρόσβαση εξουσίας στον Χριστοδουλίδη. Ο ΔΗΣΥ προ του φάσματος ήττας σύρεται πίσω από τον Αναστασιάδη. Το ΑΚΕΛ βρίσκεται πιο απομονωμένο από ποτέ, με υποψήφιο τον Ανδρέα Μαυρογιάννη που δεν τολμά να σηκώσει το γάντι απέναντι στον Αναστασιάδη, ο οποίος τους εγκαλεί:

«Μπορεί ο Ανδρέας Μαυρογιάννης, ο οποίος ήταν και διαπραγματευτής, να πει αν υπήρξε ποτέ οποιαδήποτε πλημμελής διαχείριση από την ελληνοκυπριακή πλευρά;» Αν το ΑΚΕΛ ασκήσει κριτική για τους χειρισμούς του, ο Αναστασιάδης απαντά: «Να ρωτήσει το ΑΚΕΛ τον υποψήφιό του, που υπήρξε επί εννέα χρόνια διαπραγματευτής της ελληνοκυπριακής πλευράς, εάν καθ’ οιανδήποτε στιγμή έδωσε την οποιαδήποτε εντολή να διαπραγματευτεί ο κ. Μαυρογιάννης τη λύση δύο κρατών» (21/12).

Ετσι προσπερνά τα γεγονότα ο Αναστασιάδης και δεν αισθάνεται ότι έχει να δώσει λόγο σε κανένα. Αντιθέτως, θέλει να μείνει στο προσκήνιο με προκάλυμμα το Κυπριακό: «Θα συνεχίσω και μετά την ολοκλήρωση της θητείας μου να αγωνίζομαι για τη δημιουργία των συνθηκών για επανέναρξη του διαλόγου για μια λύση στο Κυπριακό» (ΟΜΕΓΑ).

Η συνέχεια μοιάζει να είναι ακόμα πιο δύσκολη για την πολυφωνία στην κυπριακή πολιτική σκηνή. Το κυβερνητικό σχήμα υπό τον Χριστοδουλίδη, που έχει κατά νου ο Αναστασιάδης, από τη στιγμή που θα συμμετάσχει ο ΔΗΣΥ θα καλύπτει το 75% του κομματικού στερεώματος. Τι ιδανικότερο για να αντέξει ως μηχανισμός εξουσίας για πολλά χρόνια. Θα μοιάζει με καθεστώς Νετανιάχου.

* Το άρθρο αναδημοσιεύεται στην εφημερίδα «Πολίτης» της Κύπρου