Τι συμβαίνει με το πολιτικό σύστημα στην Κύπρο και οι προεδρικοί υποψήφιοι διατείνονται τώρα ότι θα πατάξουν τη διαφθορά; Είναι παραμονές της κάλπης και απομένουν μόλις δύο μήνες. Το εννοούν;
Η Κύπρος ήδη από το 2019 συγκλονίζεται από σωρεία αποκαλύψεων σκανδάλων. Τα «χρυσά» διαβατήρια αποδείχθηκαν άντρο διαφθοράς με πολιτική βούλα της κυβέρνησης Αναστασιάδη. Τα… προϊόντα της διαφθοράς φαίνεται ότι για χρόνια εξάγονται σαν ιός στην υπόλοιπη Ε.Ε. Η Ελλάδα δεν εξαιρείται, με το νέο σκάνδαλο των παρακολουθήσεων Predator.
Η κωλυσιεργία
Ο αντίκτυπος στην Κύπρο είναι σοβαρός, αλλά ακόμα ελεγχόμενος. Η απερχόμενη κυβέρνηση υπό τον Νίκο Αναστασιάδη προσπερνά τις αντιδράσεις γιατί το σύστημα ποινικής δίωξης ελέγχεται από τον γενικό εισαγγελέα και φανερά κωλυσιεργεί. Η Ε.Ε. μόλις τώρα άρχισε να αντιλαμβάνεται το βάθος του προβλήματος (έκθεση για το κράτος δικαίου, 13 Σεπτεμβρίου 2022): «Παρά την αύξηση των πόρων που διατέθηκαν στο Γραφείο του Γενικού Εισαγγελέα, δεν υπάρχουν αποτελέσματα όσον αφορά τη διερεύνηση και την εκδίκαση υποθέσεων διαφθοράς στα υψηλά κλιμάκια».
Πώς επηρεάζεται η προεκλογική συζήτηση; Υπάρχει πολιτικό και νομικό διέξοδο;
Στον πολιτικό στίβο, οι προεδρικοί υποψήφιοι δέχονται πίεση να ανοίξουν τα χαρτιά τους. Αφενός, είναι οι ίδιες οι αποκαλύψεις που, ομολογουμένως, προήλθαν κυρίως από διεθνείς διερευνητικές πηγές, όπως το Al Jazeera και άλλες δημοσιογραφικές πλατφόρμες. Αφετέρου, όλοι οι υποψήφιοι γνωρίζουν ότι η διαδικασία επί παραβάσει εναντίον της Κύπρου στις Βρυξέλλες συνεχίζεται. Η Κύπρος δεν έχει συμμορφωθεί και το πρόσφατο παράδειγμα είναι νωπό, από τη στιγμή που θα υπάρξει καταδικαστική απόφαση: η Επιτροπή εισηγήθηκε στην περίπτωση της Ουγγαρίας πάγωμα 5,8 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και 7,5 δισ. ευρώ από το Ταμείο Συνοχής. Η χρονοβόρα νομική διελκυστίνδα θα κορυφωθεί, όσο χρονοβόρα κι αν είναι, στην επόμενη προεδρική θητεία. Η Γενική Εισαγγελία της Κύπρου σήμερα επιστρατεύει τεράστιους πόρους σε διεθνείς νομικούς οίκους για να κερδίσει χρόνο.
Εσωτερική αμφισβήτηση
Οι προεδρικοί υποψήφιοι είναι δύσκολο να προσπεράσουν τη διαφθορά και η κοινή γνώμη είναι απαιτητική. Η εγχώρια διερευνητική δημοσιογραφία, έστω περιορισμένη, έχει αξιόλογες καταγραφές γύρω από τα «χρυσά» διαβατήρια.
Ο… ενοχλητικός για την κυβέρνηση γενικός ελεγκτής Οδυσσέας Μιχαηλίδης επιμένει και τώρα ερευνά τους φακέλους της μαζικής πολιτογράφησης του Ρώσου μεγιστάνα Ντιμίτρι Ριμπολόβλεφ και συμβεβλημένων με αυτόν προσώπων, μετά τις αποκαλύψεις του δημοσιογράφου Μακάριου Δρουσιώτη στο βιβλίο του «Κράτος Μαφία». Ακόμα και ο Ν. Αναστασιάδης υποχρεώθηκε πρώτη φορά, ύστερα από πολύμηνη σιωπή, να παραπέμψει στη νεοσύστατη Αρχή κατά της Διαφθοράς όσα γράφει για την εμπλοκή του ο συγγραφέας. Πρόκειται, βέβαια, για καθαρά επικοινωνιακό χειρισμό για να αλλάξει την ατζέντα. Η Αρχή, ως γνωστόν, δεν έχει προσωπικό, ούτε κανονισμούς λειτουργίας ούτε… δόντια και δεν θα ξέρει από πού να αρχίσει.
Συνταγματική τροποποίηση
Αν βγαίνει κάτι θετικό από την προεκλογική συζήτηση, είναι ο ανταγωνισμός μεταξύ των προεδρικών υποψηφίων, που τους ανάγκασε να λένε πράγματα τα οποία πριν δεν τα θα ακουμπούσαν. Δύο είναι τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα: πρώτον, η συζήτηση για τερματισμό των αποκλειστικών εξουσιών της Γενικής Εισαγγελίας και, δεύτερον, ο περιορισμός των υπερεξουσιών του Προέδρου της Δημοκρατίας στους διορισμούς αξιωματούχων σε Ανεξάρτητες Αρχές. Ο λόγος είναι φανερός: η δεκαετία Νίκου Αναστασιάδη δεν συνδυάστηκε μόνο με την έξαρση της διαφθοράς, αλλά και με τη μεθοδευμένη ποδηγέτηση των θεσμών, σε βαθμό που το σύστημα έχει σχεδόν παραλύσει. Αποτέλεσμα: η Κύπρος να βυθίζεται στη διαφθορά και να μην μπορεί να βγει από τον φαύλο κύκλο.
Οι υποψήφιοι για την προεδρία Αβέρωφ Νεοφύτου (ΔΗΣΥ) και Ανδρέας Μαυρογιάννης (ΑΚΕΛ), με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, βλέπουν τη ρίζα του προβλήματος, συγκλίνοντας με έναν από τους βασικούς ανεξάρτητους υποψηφίους, τον Αχιλλέα Δημητριάδη: χρειάζεται άμεσα συνταγματική τροποποίηση!
Το πρόβλημα έγκειται στο γεγονός ότι η ποινική διερεύνηση των σοβαρών υποθέσεων διαφθοράς γύρω από τα «χρυσά» διαβατήρια –και δεν είναι το μόνο παράδειγμα– έχει παραλύσει εξαιτίας σύγκρουσης συμφερόντων. Πώς θα ερευνήσει ο γενικός εισαγγελέας (Γ.Ε.) Γιώργος Σαββίδης και ο βοηθός Γ.Ε. Σάββας Αγγελίδης τους εαυτούς τους για τα «χρυσά» διαβατήρια, όταν διετέλεσαν μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου που τα ενέκρινε; Ποιος θα αμφισβητήσει τον πρόεδρο Αναστασιάδη – και στο μέλλον κάθε πρόεδρο, αφού αυτός τους διορίζει;
Στην αναζήτηση νομικής λύσης, προβάλλει ως αδήριτη ανάγκη η τροποποίηση του αναχρονιστικού κυπριακού συντάγματος. Ο Αχιλλέας Δημητριάδης έχει καταθέσει από το καλοκαίρι την πρότασή του και σε αυτήν συγκλίνουν πλέον οι περισσότεροι υποψήφιοι: διαχωρισμό των αρμοδιοτήτων της Γενικής Εισαγγελίας ώστε άλλος να είναι ο νομικός σύμβουλος του κράτους και άλλος ο δημόσιος κατήγορος, το πρόσωπο-φορέας που θα κάνει την ποινική διερεύνηση. Ιδιαίτερη απήχηση έχουν επίσης και οι άλλες προτάσεις για δραστική περιστολή των υπερεξουσιών του Προέδρου να διορίζει τις Ανεξάρτητες Αρχές και τους επικεφαλής των δημοσίων οργανισμών.
Το πολιτικό ζήτημα
Η Κύπρος κατρακυλάει στους δείκτες διαφθοράς και βρίσκεται στις πλέον χαμηλές θέσεις της Ε.Ε. (21η στους 27). Διεθνώς, λαμβάνει βαθμολογία 52/100 και συγκρίνεται με την…Μποτσουάνα. Μπορεί η Κύπρος να γίνει φυσιολογικό κράτος-μέλος της Ε.Ε. ή θα παραμείνει στο επίπεδο τριτοκοσμικής χώρας;
Ενας βασικός προεδρικός υποψήφιος, ο Νίκος Χριστοδουλίδης, αποκλίνει από την ουσιώδη συζήτηση για το τι θα πράξει γύρω από τη διαφθορά. Στην τηλεμαχία της Πέμπτης (1/12) οι θέσεις που εξέφρασε δείχνουν και τις προθέσεις του: δεν βλέπει ότι παρέλυσε το σύστημα απονομής δικαιοσύνης και δεν αγγίζει το πρόβλημα με τον γενικό εισαγγελέα. Αρνείται τη γιγάντωση της διαφθοράς επί των ημερών της διακυβέρνησης Αναστασιάδη; Οι απαντήσεις του (πηγή: AlphaNewsLive) μοιάζουν με έκθεση ιδεών Γυμνασίου: «Η διαφθορά είναι οτιδήποτε ξεφεύγει του πλαισίου της νομιμότητας». Η πρότασή του: «Να γίνει η δικαστική μεταρρύθμιση. Οταν δεν υπάρχει λογοδοσία και χρειάζεται 10 χρόνια να ληφθεί απόφαση, δεν είναι ό,τι καλύτερο. Ψηφιακός μετασχηματισμός ώστε να μη χρειάζεται να μιλήσεις με γνωστούς για να κάνεις τη δουλειά σου…»
Ο Ν. Χριστοδουλίδης είναι ο επικρατέστερος με βάση τις δημοσκοπήσεις να διαδεχθεί τον Ν. Αναστασιάδη. Με βάση τις θέσεις του, πιθανόν να συμβάλει στη διαιώνιση αυτού που πολιτικά εδραίωσε ο απερχόμενος πρόεδρος. Η επόμενη ημέρα, κάτω από αυτό το πρίσμα, παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον. Ιδιαίτερα αν η κάλπη δώσει περισσότερη φωνή σε εκείνους που θα τραβήξουν με αξιοπιστία τη γραμμή της αμφισβήτησης και της ουσιαστικής αντιπολίτευσης.
*Το άρθρο αναδημοσιεύεται στην εφημερίδα «Πολίτης» της Κύπρου
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας