Σερβίρισμα (ιστορικών) παραμυθιών

Οι αποκαλούμενες «ειδήσεις» τείνουν να καταστούν ένα είδος σερβιρίσματος ιστορικών παραμυθιών, ένα είδος κακόβουλης ντουντούκας με στόχο την παραπληροφόρηση του ενήλικου πληθυσμού (και όχι μόνο) σε διάφορες χώρες, προς όφελος των εκάστοτε εγχώριων ελίτ. Αυτά τα κατασκευασμένα παραμύθια, ένα είδος ψευδο-ειδήσεων, κρύβουν τους λόγους, γιατί και για ποιους λόγους έγινε ένα συγκεκριμένο περιστατικό. Και καταστρατηγούν την ίδια την ψυχή της ενημέρωσης, που είναι ο διπλός (τουλάχιστον) έλεγχος πριν ανακοινωθεί ένα γεγονός μέσω των ΜΜΕ σε ευρύτερες μάζες ατόμων.

Τα παραμύθια αυτά αποσκοπούν στη διαμόρφωση παραπληροφόρησης που με τη σειρά της προωθεί ένα νέο ξαναγράψιμο των ιστορικών γεγονότων προς το συγκεκριμένο όφελος συγκεκριμένων ομάδων. Ετσι, το πολυδιαφημισμένο «Οχι» του Μεταξά δεν ειπώθηκε ποτέ από τον ίδιο ή από κάποιον παρακαθήμενο (αυτό που ειπώθηκε ήταν σε μετάφραση «τότε βρισκόμαστε σε πόλεμο - alors c’est la guerre») αλλά μεταφράστηκε σαν «Οχι», και έτσι έγινε γνωστό διαχρονικά σε μεγάλο μέρος του πληθυσμού.

Ετσι, έναν μήνα μετά τη δολοφονία του αρχιδούκα Φραγκίσκου Φερδινάνδου και της συζύγου του στις 28 Ιουλίου 1914, η κυβέρνηση της Αυστροουγγαρίας κήρυξε πόλεμο στη Σερβία. Ετσι, στα καλά καθούμενα. Και έξι μέρες μετά, οι ευρωπαϊκές χώρες κήρυξαν πόλεμο μεταξύ τους, που γενικεύτηκε σε αυτό που ονομάζουμε Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος.

Στις 3 Σεπτεμβρίου 1939, η Βρετανία κηρύσσει πόλεμο εναντίον της Γερμανίας, δύο μέρες μετά την εισβολή της Γερμανίας στην Πολωνία.

Ο πόλεμος της Κορέας ξεκίνησε στις 25 Ιουνίου 1950, με στρατεύματα της Βόρειας Κορέας να εισβάλλουν από τα σύνορά της στη Νότια Κορέα, κατόπιν εξεγέρσεων στη Ν. Κορέα.

Ο πόλεμος του Βιετνάμ -ανάμεσα στο Βόρειο και το Νότιο Βιετνάμ- άρχισε στις 1 Νοεμβρίου 1955 (τελειώνοντας στις 30 Απριλίου 1975 με την πτώση της Σαϊγκόν). Το Β. Βιετνάμ υποστηριζόταν από τη Σοβιετική Ενωση, την Κίνα και άλλες κομμουνιστικές χώρες και το Ν. Βιετνάμ από τις ΗΠΑ και άλλες μη κομμουνιστικές χώρες. Θεωρείται σαν πόλεμος δι’ αντιπροσώπων που κράτησε για 20 χρόνια, ενώ οι ΗΠΑ απεμπλάκησαν από αυτόν το 1973.

Οι ΗΠΑ, μετά την κοινή διακήρυξη της χρήσης των ενόπλων δυνάμεών τους εναντίον του Ιράκ στις 2 Οκτωβρίου 2002, ενεπλάκησαν στον πόλεμο με βάση εντελώς αμφιλεγόμενα στοιχεία για τη χρήση όπλων μαζικής καταστροφής (ελέω του στρατηγού Κόλιν Πάουελ), που απειλούσαν τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους.

Υπάρχουν τουλάχιστον δύο εκδοχές για την κήρυξη πολέμων - η λαϊκή και η πραγματική. Η πρώτη απευθύνεται στις λαϊκές μάζες (τα παραμύθια, για τους «από κάτω») και η άλλη στους ελάχιστους νοήμονες «από πάνω».

Μόνιμο θύμα είναι η δημοσιογραφία, και το ευρύτερο κοινό της, όπου μερικοί ανόητοι ακόμη πιστεύουν ότι ο Χίτλερ ζει και κόβει βόλτες σε κάποια χώρα της Λατινικής Αμερικής.

Για τους μικρονοϊκούς, φαίνεται ότι η ισχύς των fake news είναι εσαεί αδιαπραγμάτευτη.

* Oμότιμος καθηγητής Τμήματος ΕΜΜΕ Πανεπιστημίου Αθηνών