Οδύσσεια. Ραψωδία ψ`
Η ψυχομάννα Ευρύκλεια ανακοινώνει στην Πηνελόπη τα συνταρακτικά και ανέλπιστα νέα: Ο Οδυσσέας επέστρεψε μετά από είκοσι χρόνια, στην Ιθάκη, βρίσκεται στο ανάκτορο και μάλιστα, εφαρμόζοντας ένα επιτελικό σχέδιο, σκότωσε όλους τους Μνηστήρες, καθώς και όσους από τους εργαζόμενους στο παλάτι πρόδωσαν , με τον ένα ή άλλο τρόπο, την εμπιστοσύνη της Πηνελόπης, του Τηλέμαχου, της Ευρύκλειας..Η Πηνελόπη είναι διστακτική με όσα ακούει αφού εκείνη, μέσα στο ίδιο σπίτι, δεν κατάλαβε τίποτε. Γίνεται, στο ισόγειο, στην αίθουσα του θρόνου, η συνάντηση της Πηνελόπης και του Οδυσσέα. Η Πηνελόπη εξακολουθεί να έχει τις αμφιβολίες της για τον Οδυσσέα και αναφέρεται σε μια λεπτομέρεια που μόνο εκείνη και ο Οδυσσέας γνωρίζουν, σε σχέση με το συζυγικό τους κρεβάτι. Ο Οδυσσέας διορθώνει το «λάθος» της Πηνελόπης και το ζευγάρι αφήνεται στην ευτυχία της ώρας αυτής, που περίμεναν είκοσι χρόνια. Ο Οδυσσέας αποφασίζει να μην μαθευτεί ακόμη ο φόνος των Μνηστήρων στην Ιθάκη, και καταστρώνει σχέδιο για την άμυνα τους, έναντι της αντεκδίκησης των συγγενών τους. Η νύχτα κρατάει πολύ με την θεϊκή παρέμβαση της Αθηνάς. Έχουν να πουν πολλά για όσα έγιναν στο διάστημα της απουσίας του Οδυσσέα και να χορτάσουν την αγάπη τους μετά από είκοσι χρόνια. Ο Οδυσσέας αναφέρεται συνοπτικά στα πάθη και στις περιπέτειες του και πριν ξημερώσει αναχωρεί για το σπίτι του πατέρα του, Λαέρτη.
Ανέλπιστες χαρές.
Σήκω απ` το κρεβάτι σου καλή μου Πηνελόπη, σε περιμένουνε χαρές ανέλπιστα μεγάλες, γύρισε πίσω ο Οδυσσεύς κι έβαλε αμέσως τάξη, και τους Μνηστήρες σκότωσε με φονικές σαΐτες. Κανένα δε λυπήθηκε και όλους έναν-έναν στον Άδη τους ξαπόστειλε ο θαυμαστός σου άντρας.
Η Πηνελόπη ξυπνά από βαθύ ύπνο, που της επέβαλλε η Αθηνά, μέχρι ο Οδυσσέας να τελειώσει με τα φονικά των Μνηστήρων. Η Ευρύκλεια, η ψυχομάννα του Οδυσσέα και αρχι-οικονόμος του ανακτόρου της ανακοινώνει τα απίστευτα νέα.
Καλά κρυμμένα μυστικά.
Ομιλεί η Πηνελόπη στο γιο της Τηλέμαχο:
«Δε μπόρεσα στο πρόσωπο εγώ να τον κοιτάξω και να συνομιλήσουμε, να ξαναγνωριστούμε, τα μεταξύ μας μυστικά να δούμε αν θυμάται και τότε θα `μαι σίγουρη πως είναι ο Οδυσσέας. Έχουμε εμείς πολλά κρυφά σημάδια μεταξύ μας, που τα κρατούμε μυστικά και δεν τα ξέρουν άλλοι».
Όμως γιε μου Τηλέμαχε μιά έγνοια έχω τώρα: Οι συγγενείς θα σπεύσουνε εκδίκηση να πάρουν, για τους δικούς τους, που εμείς σκοτώσαμε εδώ μέσα. Πάρα πολύ μ` απασχολεί η αντεκδίκηση τους. Προτείνω να κερδίσουμε χρόνο όσο μπορούμε.
Ο Οδυσσέας σκέπτεται πως θα αντιμετωπίσει το κύμα του ρεβανσισμού που θα σηκωθεί όταν μαθευτεί ο φόνος των δεκάδων Μνηστήρων.
Ο θεϊκός αοιδός Φήμιος.
Ο θεϊκός ο Φήμιος με τη γλυκιά κιθάρα
τον ξεσηκωτικό χορό να πιάσει να μας παίξει, έξω ν` ακούνε να θαρρούν πως γίνεται εδώ γλέντι, και δεν σταμάτησε η γιορτή που αρχίσαν οι Μνηστήρες. Όσο μπορέσουμε εμείς να κρύψουμε τους φόνους και να αργήσουνε πολύ στην πόλη τα χαμπέρια.
Κι ο αοιδός ο Φήμιος με τη γλυκιά κιθάρα, τραγούδια παίζει και σκοπούς χορευτικούς ωραίους που σπρώχνουνε όλους στο χορό και στ` όμορφο τραγούδι. Ολόκληρο το μέγαρο έτριζε και αχούσε από τους βρόντους των ποδιών. Γυναίκες μα και άντρες, ξετρελαμένοι χόρευαν, στο όμορφο παλάτι και μέχρι έξω μακριά έφτανε η βοή τους. Περαστικοί σχολίαζαν έξω απ` το παλάτι πως μάλλον η βασίλισσα διάλεξε το Μνηστήρα που άντρα της θα έπαιρνε και θα `φευγε μαζί του.
ὁ δ' εἵλετο θεῖος ἀοιδὸς
φόρμιγγα γλαφυρήν, ἐν δέ σφισιν ἵμερον ὦρσε
μολπῆς τε γλυκερῆς καὶ ἀμύμονος ὀρχηθμοῖο.
τοῖσιν δὲ μέγα δῶμα περιστεναχίζετο ποσσὶν
ἀνδρῶν παιζόντων καλλιζώνων τε γυναικῶν.ψ`, 143-147.
Το ακούνητο κρεβάτι.
«Γυναίκα τι κουβέντα αυτή που μόλις τώρα είπες; Η κλίνη που μαστόρεψα είναι στερεωμένη και δεν κουνιέται απ` εκεί. Κανείς τεχνίτης δεν μπορεί τη θέση της να αλλάξει, μόνο θεός αν ήθελε, θέση θα δώσει άλλη. Η κλίνη που ξυλούργησα σε μια ελιά επάνω ποτέ της δεν θα κουνηθεί όσο η ελιά υπάρχει».
Αυτά λέει ο Οδυσσέας στην Πηνελόπη, για ένα μυστικό- το ακούνητο κρεβάτι- που μόνο εκείνοι οι δύο γνωρίζουν. Είναι μια δοκιμασία της αναγνώρισης που σκέφτηκε η Πηνελόπη. Το κρεβάτι είναι το κύριο σύμβολο σε αυτή τη ραψωδία. Το γεγονός ότι είναι ενσωματωμένο στον κορμό της ελιάς υποδηλώνει μονιμότητα και σταθερότητα. Είναι επίσης το κεντρικό σημείο του ανακτόρου, το οποίο είναι χτισμένο γύρω από το δέντρο. Είναι ακόμα σύμβολο της μεγάλης αγάπης μεταξύ Οδυσσέα και Πηνελόπης, μια αγάπη και μια σχέση που δεν μπορεί ποτέ να ξεριζωθεί. Το γεγονός ότι ο Οδυσσέας έκτισε το παλάτι του γύρω από το ιερό δέντρο της Αθηνάς, την ελιά, δείχνει την εξάρτηση του ήρωα από την Αθηνά αλλά και την οικολογική του συνείδηση.
Ατέλειωτη ερωτική νύχτα.
Η Αθηνά σοφίστηκε την Νύχτα να κρατήσει όσο μακρύτερα μπορεί στα πέρατα του κόσμου. Και την Αυγούλα κράτησε στ` Ωκεανού την άκρη, αφού πολλά εμπόδια επέβαλε στη ζέψη των αλόγων της, Φαέθοντα και Λάμπου, που φέρνουνε το φως στη γή.
Μια ακόμη παρέμβαση της θεάς Αθηνάς για τον αγαπημένο της Οδυσσέα.
Τα πάθη και οι περιπέτειες του Οδυσσέα όπως τα αφηγείται συνοπτικά στην Πηνελόπη.
Ο Οδυσσέας άρχισε να λέει στην Πηνελόπη για όσα έζησε αυτός σαν έφυγε από την Τροία. Μίλησε για τους Κίκονες και για τους Λωτοφάγους, για τον πανούργο Κύκλωπα, το γιο του Ποσειδώνα τον άθλιο Πολύφημο που είχε ένα μάτι. Της είπε για τον Αίολο και για τους Λαιστρυγόνες και για την Κίρκη μίλησε, είπε και για τον Άδη που πήγε και συνάντησε τον μάντη Τειρεσία. Για τις Σειρήνες μίλησε και το τραγούδισμα τους που ήταν τόσο ερωτικό που σκλάβωνε τους άντρες. Της είπε για τη Χάρυβδη, της είπε για τη Σκύλλα και πως στου Ήλιου το νησί έφτασε με τους άντρες. Πώς φάγανε οι σύντροφοι του Ήλιου τα γελάδια και πως τους καταβούλιαξε ο Δίας ο Κρονίδης. Στο τέλος μόνος βρέθηκε στης Καλυψώς τη χώρα, που τον κρατούσε κι άντρα της ποθούσε να τον έχει, ερωτικό αιχμάλωτο αιώνια δικό της, αφού του υποσχέθηκε για πάντα να τον κάνει, αγέραστο κι αθάνατο. Στους Φαίακες πήγε μετά που σαν θεό τον είχαν και πίσω στην Ιθάκη του αυτοί τον ξαναφέραν.
1*. Αρχιτέκτων. Ιστορικός Αρχιτεκτονικής. Ιστορικός Τέχνης.
2*. Στη φίλη Σοφία Καρυώτη.
