Η «φθοροποιός» τέχνη

Συνέβη κι αυτό, έστω κι αν έγινε γνωστό καθυστερημένα. Τον Ιούλιο, ομάδα αστυνομικών περικύκλωσε και συνέλαβε τέσσερις φοιτητές στον σταθμό του Ηλεκτρικού στο Θησείο. Οδηγήθηκαν στο αυτόφωρο με την κατηγορία της διακεκριμένης φθοράς ξένης περιουσίας, επειδή στις τσάντες τους βρέθηκαν σπρέι. Καταδικάστηκαν σε έξι μήνες φυλάκιση, παρά την αθωωτική πρόταση της εισαγγελέως. Οι τρεις είναι αριστούχοι φοιτητές Σχολών Καλών Τεχνών και ο τέταρτος των ΑΤΕΙ και είχαν ζωγραφίσει εγκαταλειμμένο κτίριο της οδού Πειραιώς.

Οι τέσσερις νέοι έδειξαν φωτογραφίες με το εικαστικό έργο που δημιούργησαν στους μουντούς, ξεβαμμένους και άθλιους τοίχους του κτιρίου, καθώς και άλλα έργα που είχαν δημιουργήσει στο παρελθόν. Τα νιάτα με ειλικρίνεια, χωρίς υπεκφυγές, με αλήθεια παρουσίασαν της ψυχή τους· δηλαδή το εικαστικό έργο τους, γιατί σ’ ένα καλλιτεχνικό έργο, οιασδήποτε μορφής, ο καλλιτέχνης-δημιουργός βάζει κομμάτι από την ψυχή του.

Το γκράφιτι, η τέχνη του δρόμου (street art), συνεχίζει από κάποιους να θεωρείται παράνομο, γιατί δήθεν βρομίζει. Είναι δυνατόν ένας καλλιτέχνης να παράξει κάτι κακό, αρνητικό; Την ίδια στιγμή δήμοι, φορείς, σχολεία και ιδιώτες προσκαλούν καλλιτέχνες-γκραφιτάδες να ζωγραφίσουν στους τοίχους διάφορων κτιρίων. Λίγο πριν από το γεγονός της σύλληψης και καταδίκης των τεσσάρων νέων στην Αθήνα ολοκληρώθηκε ένα μεγάλο γκράφιτι στο κτίριο της Τράπεζας Πειραιώς στην οδό Πανεπιστημίου από τον street artist Atek!

Συναντάμε όμως και την πρακτική του παραλόγου. Κάποιοι από τον ίδιο δήμο να βάζουν εργαζομένους να σκεπάσουν έργα που έγιναν με άδεια του δήμου. Αυτό συνέβη στον Δήμο Μυτιλήνης. Στη βόρεια έξοδο της πόλης, πριν από περίπου δέκα χρόνια, μια ομάδα νέων ζήτησε και πήρε γραπτή άδεια από τον δήμο για να φτιάξει γκράφιτι σ’ έναν τσιμεντένιο τοίχο μήκους αρκετών εκατοντάδων μέτρων. Σ’ αυτόν δούλεψαν παλιοί γκραφιτάδες, φοιτητές Καλών Τεχνών, μαθητές-υποψήφιοι φοιτητές. Οι μικροί έκαναν τα γεμίσματα, καθώς λέγεται στη γλώσσα τους, το βάψιμο των ενδιάμεσων μερών – όπως γίνεται από την αρχαιότητα σε κάθε καλλιτεχνικό έργο. Πριν από μερικά χρόνια στάλθηκε συνεργείο εργατών του δήμου και κάλυψε με χρώμα τα έργα γκράφιτι!

Οταν ο λωλός τσολιάς της Λέσβου, ο Θεόφιλος, ζητούσε να ζωγραφίσει τους τοίχους κάποιου καφενείου ή άλλου μαγαζιού, με αντίτιμο λίγο φαγητό και τη διαμονή στον ζεστό χώρο των μαγαζιών, οι μαγαζάτορες δεν τον άφηναν· για να μη βρομίσει τους τοίχους. Δεν γνωρίζουμε να κατηγορήθηκε για φθορά ξένης περιουσίας όταν ζωγράφιζε σε εξωτερικούς τοίχους κτισμάτων. Στα χρόνια που ακολούθησαν, λόγω της αξίας των έργων, πολλοί έτρεχαν να αποτοιχίσουν έργα του, πληρώνοντας σημαντικά ποσά. Σήμερα τα έργα του δημοπρατούνται με τιμές πολλών δεκάδων χιλιάδων ευρώ!

Ευτυχώς κάποιοι τοίχοι κτιρίων της πόλης μας κοσμούνται με έργα του σημαντικού γκραφίστα Αλεξ Μαρτίνεζ, με καταγωγή από το νησί.

* συγγραφέας, διδάκτορας Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας