Οι «πατριώτες εκατομμυριούχοι» κατά της φτώχειας και ο Ενγκελς

Εάν είναι αλήθεια ότι η Ιστορία γράφεται από τις μάζες, είναι επίσης αλήθεια ότι, χωρίς πρωτοπόρες προσωπικότητες, η Ιστορία θα ήταν λιγότερο εμπροσθοβαρής και περισσότερο ανιαρή. Οι προσωπικότητες αυτές συνήθως δίνουν το στίγμα του νέου που έρχεται –προοδευτικού ή αντιδραστικού, καλού ή κακού– και καθορίζουν σε σημαντικό βαθμό τις εξελίξεις.

Οι «πατριώτες εκατομμυριούχοι» ανήκουν σε αυτή την κατηγορία. Αλλά ποιοι είναι αυτοί, από πού έρχονται και τι πρεσβεύουν;

Το 2010, στη μητρόπολη του καπιταλισμού, στις ΗΠΑ, εμφανίζεται για πρώτη φορά μια κίνηση ανθρώπων με μεγάλη οικονομική βαρύτητα, εκατομμυριούχων, οι οποίοι ζήτησαν από την τότε κυβέρνηση Μπους να αρθούν άμεσα οι φοροαπαλλαγές των πλουσίων. Επικεφαλής τους τότε ήταν ο Μορίς Περλ, πρώην στέλεχος της γνωστής και σε εμάς εταιρείας από την εποχή των Μνημονίων Βlackrock. Σήμερα δραστηριοποιούνται όχι μόνο στις ΗΠΑ αλλά και στη Μεγάλη Βρετανία. Οι απόψεις τους εστιάζονται στα ολέθρια αποτελέσματα της συγκέντρωσης υπερβολικού πλούτου. Θεωρούν ότι αυτός ο πλούτος πρέπει τουλάχιστον να φορολογηθεί με δικαιοσύνη –κάτι που δεν γίνεται– και τα οφέλη του να διαχυθούν στις κοινωνίες. Οι θέσεις τους αναλύονται σε τρία βιβλία, με το τελευταίο να έχει εκδοθεί τον Απρίλιο του 2021 με τίτλο: «Φορολογήστε τους πλούσιους: Πώς ψέματα, “παραθυράκια” και λομπίστες κάνουν τους πλούσιους πλουσιότερους».

Ανάλογες θέσεις έχουν άλλες δύο διεθνείς οργανώσεις εκατομμυριούχων: οι TaxMeNow και οι Milionaires for Humanity. Προσωπικότητες όπως ο Βρετανός Φιλ Γουάιτ, η Αυστριακή Μαρλέν Ενγκελχομ, κληρονόμος της εταιρείας BASF, ο Δανο-ιρανός επιχειρηματίας Ντζαφάρ Σάλτσι, η Αμερικανίδα παραγωγός ταινιών κληρονόμος του Ντίσνεϊ, Αμπιγκέιλ Ντίσνεϊ και ο Αμερικανός επιχειρηματίας Νικ Χανάουερ είναι ανάμεσά τους.

Οι πολυεκατομμυριούχοι αυτοί, προερχόμενοι από πολλές χώρες, ένωσαν τις φωνές τους με διεθνείς οργανώσεις κατά της φτώχειας στο σχετικά πρόσφατο Φόρουμ του Νταβός, όπως την Oxfam, και διαδήλωσαν μαζί με την οργάνωση «Πρωτοβουλία 99%» έξω από τον χώρο εργασιών του. Τα σαστισμένα βλέμματα ανθρώπων και δημοσιογράφων δεν τους πτόησαν.

Ανάμεσα στις δηλώσεις τους στο Νταβός ξεχωρίζουμε: «Ενώ ο υπόλοιπος κόσμος καταρρέει από την οικονομική κρίση, δισεκατομμυριούχοι και πολιτικοί συναντώνται σε ιδιωτικούς χώρους. [...] Είναι εξοργιστικό ότι οι πολιτικοί ηγέτες μας ακούνε όσους έχουν τα περισσότερα και ξέρουν τα λιγότερα για τον αντίκτυπο της κρίσης, ενώ πληρώνουν ελάχιστους φόρους. [...] Να φορολογηθούν οι συμμετέχοντες στο Νταβός εφέτος» (Φιλ Γουάιτ). «Το πιο σημαντικό πράγμα που θα μπορούσαν να κάνουν οι συμμετέχοντες στο Νταβός για να κερδίσουν πραγματικά την εμπιστοσύνη των ανθρώπων είναι να αναγνωρίσουν ότι ο πλούτος και τα προνόμια που εκπροσωπούν και προστατεύουν είναι ασυμβίβαστα με έναν κόσμο όπου ο καθένας θα μπορούσε να ζήσει πλήρη και ευημερούσα ζωή» (Ντζαφάρ Σάλτσι).

Εκτός της κριτικής, οι σκέψεις τους συνοψίζονται στην εξής πρόταση: προοδευτική φορολόγηση ετησίως με συντελεστή 2% σε όσους έχουν περιουσία μεγαλύτερη από 5 εκατ. δολάρια, με 3% σε όσους έχουν μεγαλύτερη από 50 εκατομμύρια και με 5% στους δισεκατομμυριούχους. Οι μελέτες που έχουν κάνει λένε ότι εάν συμβεί αυτό θα προκύψει το ιλιγγιώδες ποσό των 2,52 τρισ. δολαρίων ετησίως. Αυτά τα φορολογικά έσοδα είναι ικανά να βγάλουν από τη φτώχεια 2,3 δισ. ανθρώπους, να εμβολιάσουν όλη την ανθρωπότητα και να παράσχουν κοινωνική πρόνοια για όλους τους πολίτες των χωρών με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα, δηλαδή για 3,6 δισ. ανθρώπους.

Ευτυχώς στην ανθρώπινη ιστορία υπήρξαν πλούσιοι άνθρωποι που ξεφεύγοντας από τα προνόμια και τις απόψεις της τάξης τους στάθηκαν δίπλα στα λαϊκά στρώματα και στους αγώνες τους.

Ενα παράδειγμα που τιμά τον Ελληνισμό υπήρξαν οι πλούσιοι επιχειρηματίες του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα του 1821, τους οποίους κινητοποίησε και οργάνωσε πρωτίστως η Φιλική Εταιρεία. Η Επανάσταση, χωρίς την έμπνευση και τη χρηματοδότηση αυτών των επιχειρηματιών του μείζονος ελληνισμού και των καραβοκύρηδων των ελληνικών νησιών, δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί.

Ενα όμως κορυφαίο παράδειγμα με παγκόσμια και πανανθρώπινη διάσταση είναι ο Φρίντριχ Ενγκελς. Ο Ενγκελς, συνιδρυτής του μαρξισμού, Γερμανός και γόνος οικογένειας βιομηχάνων, όχι μόνο απαρνήθηκε την τάξη του αλλά πρωτοστάτησε στη δημιουργία της κοσμοθεωρίας του επιστημονικού σοσιαλισμού. Οποια κριτική και εάν κάνει κάποιος απέναντι στον μαρξισμό, δεν μπορεί να αρνηθεί τη σαφή και κάθετη στάση του υπέρ των λαϊκών στρωμάτων. Υπό αυτήν την έννοια, ο Ενγκελς υπήρξε πρωτοπόρος στον σύγχρονο δυτικό κόσμο σε μια διφυή διάσταση: επαναστάτης απέναντι στο κράτος και στην τάξη του και θεμελιωτής λαϊκής πολιτικής θεωρίας. Είναι αυτός για τον οποίο η κόρη του Μαρξ, Ελεονόρα Μαρξ-Εβελινγκ, είχε πει «Ποτέ δεν γεννήθηκε σε τέτοιου είδους οικογένεια άλλος γιος που να έχει ξεστρατίσει τόσο».

Ο Ενγκελς μαζί με τον Μαρξ, ξεπερνώντας τον ιδεαλισμό του Χέγκελ, κατηύθυναν την τότε προοδευτική σκέψη στον υλισμό, δηλαδή στην επίγνωση ότι οι ιδέες και οι σκέψεις είναι η αντανάκλαση του πραγματικού υλικού κόσμου στο μυαλό του ανθρώπου. Γι’ αυτό και διατύπωσαν ότι «οι φιλόσοφοι το μόνο που κάνουν είναι να περιγράφουν τον κόσμο. Το ζήτημα είναι να τον αλλάξουμε».

Οι «πατριώτες εκατομμυριούχοι» και οι άλλες διεθνείς οργανώσεις των πλουσίων που αρνούνται τα παρασιτικά προνόμια της τάξης τους ανήκουν σε εκείνα τα πρωτοπόρα φωτεινά μυαλά που χωρίς αυτά θα ήμασταν πολύ φτωχότεροι. Γιατί έχουν επίγνωση αυτού που έχει διατυπώσει ο Ενγκελς: «Μια ουγκιά δράσης αξίζει όσο ένας τόνος θεωρίας».

*Ιατρός δερματολόγος-αφροδισιολόγος