Το σκουλαρίκι του Σέξπιρ

Το σκουλαρίκι δείχνει ότι ήταν μποέμ. Είναι ολοφάνερο στο πορτρέτο του Σέξπιρ - αν πράγματι είναι αυτός που απεικονίζεται στον πίνακα της Εθνικής Πινακοθήκης του Λονδίνου. Και σίγουρα είχε πολλά χρήματα, χρειαζόταν πολλή βαφή για να γίνει εντελώς μαύρο. Το ρούχο του. Αν ήταν φτωχός θα ήταν σταχτί, μπεζ ή λευκό. Αλλά το πιο σημαντικό είναι το σκουλαρίκι. Γιατί το σκουλαρίκι στον άντρα σήμαινε τότε αυτό που σημαίνει και σήμερα: «Ηταν ένας τρόπος για να δηλώσουν οι άντρες ότι είχαν φύση περιπετειώδη», όπως επισημαίνει ο Μπιλ Μπράισον στο βιβλίο του «Ολη η αλήθεια για τη ζωή του Σαίξπηρ». Κοιτώ τα νεαρά αγόρια στο μετρό, μια θορυβώδης παρέα τριών νεαρών που έχουν σκουλαρίκια στο αυτί, στο φρύδι, στη γλώσσα.

Αναρωτιέμαι αν θέλουν να δηλώσουν κάτι ή είναι απλώς μια τάση της νεότητας: να ανήκουν κάπου που δεν ανήκουν οι πολλοί. Θέλω να τους πω για τον Σέξπιρ και τους στρατιώτες της Περσικής Αυτοκρατορίας που φορούσαν σκουλαρίκια παντού ως φόρο τιμής στους προγόνους τους. Αλλά είναι σίγουρο πως δεν θα με ακούσουν. Σε κάθε παύση της συζήτησής τους βάζουν αυτόματα και οι τρεις τα ακουστικά στα αυτιά. Αλλα σκουλαρίκια αυτά, σχεδόν μόνιμα, και σίγουρα θέλουν να δηλώσουν πολύ περισσότερα φορώντας τα: «Δεν μ’ αρέσει να ακούω τον κόσμο σας, προτιμώ να ακούω μουσική». Ο κ. Σέξπιρ δεν θα διαφωνούσε μαζί τους. Μήπως κι αυτός δεν έφτιαξε τους δικούς του μυστικούς τόπους για να αντέξει εκείνη την εποχή; Οπως και τους δικούς του μυστικούς τρόπους για να βγάλει τη γλώσσα στην υποκριτική ελισαβετιανή κοινωνία;

Η τέχνη είναι πάντα καταφύγιο. Αλλωστε είναι απορίας άξιο πως παρότι την εποχή που ο Σέξπιρ έφτιαξε τη «Σφαίρα» του για να στεγάσει τον κόσμο του, η πανώλη και η φτώχεια είχαν αποδεκατίσει τον λαό. Ωστόσο οι άνθρωποι έβρισκαν μια πολύτιμη πένα για να πάνε στο θέατρο! Κοιτάζω ξανά τα αγόρια με τα σκουλαρίκια που με κλειστά τα μάτια ζουν στον κόσμο τους και έπειτα φαντάζομαι τον Σέξπιρ με ακουστικά. Αν υπήρχαν, ίσως να μην είχαμε κληρονομήσει τα αριστουργήματά του. Ισως πάλι να μας είχε δώσει κι άλλα καλύτερα. Το πορτρέτο του, μυστηριώδες και σιωπηλό, δεν υποδηλώνει τίποτα.

Μάλιστα κάποιος είπε κάποτε πως πιθανότατα να απεικονιζόταν μακιγιαρισμένος για τον ρόλο του Σάιλοκ από τον «Εμπορο της Βενετίας». Ο Σάιλοκ, αυτός ίσως να έχει την απάντηση για το περίφημο σκουλαρίκι: Ο,τι λάμπει δεν είναι χρυσός! Μην κοιτάς το σκουλαρίκι, ψάξε τον άνθρωπο πίσω από αυτό. Ψάξε και το παιδί, σκέφτομαι, πίσω από τα ακουστικά-σκουλαρίκια που έχει συνεχώς κρεμασμένα στα αυτιά του, κάτι θέλει να σου πει για τον κόσμο σου και… τον κόσμο του.