Η Ελλάδα πεθαίνει;

Οπως επισήμανα στο προηγούμενο άρθρο μου («Εφ.Συν.» 24 Μαΐου), ο Ηλίας Ιωακείμογλου απαντά καταφατικά στο ερώτημα: Η Ελλάδα πεθαίνει.

Αυτά που δεν έγιναν τα χρόνια μετά το 2008, μαζί με αυτά που έγιναν, από όλες τις μνημονιακές κυβερνήσεις, την έχουν καταδικάσει σε μια ταχεία παρακμιακή πορεία.

Τα στοιχεία που εκτέθηκαν στο προηγούμενο άρθρο αφορούσαν την πορεία του πάγιου κεφαλαίου, του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος, του δυνητικού προϊόντος και της εργασιακής παραγωγικότητας. Και οδηγούσαν σε μαύρα κι άραχλα συμπεράσματα.

Πιάνοντας το νήμα από εκεί που το άφησα, να πω πως σε ό,τι αφορά την παραγωγικότητα της εργασίας φαίνεται ότι, με αφετηρία το 2009, η μείωσή της το 2020 ήταν της τάξης του 20% – μια τεράστια πτώση. Στην πραγματικότητα, μάλιστα, έχουμε υποεκτίμηση της καθαρής πτώσης, στο μέτρο που ο δείκτης επηρεάζεται και από τη φοβερή αύξηση της εντατικότητας της εργασίας, που έφερε η κτηνώδης επίθεση του κεφαλαίου τα χρόνια αυτά. Η οποία είχε ακραίες επιπτώσεις τόσο στην ανεργία, όπου παραμένουμε πρώτοι στην Ε.Ε., όσο και στην αγοραστική δύναμη του μέσου μισθού, με μείωση 24%, που μας έφερε στην τρίτη χειρότερη θέση στην Ε.Ε., πάνω μόνο από τη Βουλγαρία και την Ουγγαρία. Για το 2022 προβλέπεται νέα μείωση κατά 2,6%, την ίδια στιγμή που η παραγωγικότητα θα αυξηθεί κατά 2,6%. Που σημαίνει πως το εισοδηματικό μερίδιο της εργασίας θα συνεχίσει να μειώνεται για πολλοστή χρονιά, φτάνοντας το 48% του ΑΕΠ. Οταν το 1978 ήταν 54%, το 1982 58% και το 2010 55%.

Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, πως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει για το 2022 αύξηση του περιθωρίου κέρδους για το ελληνικό κεφάλαιο της τάξης του 3,4%, που το φέρνει στη δεύτερη θέση στην Ε.Ε. μετά την Πολωνία.

Πράγμα που δείχνει, όπως σημειώνει ο Ιωακείμογλου, πως «[α]πό το 2008 έως σήμερα, το κεφάλαιο συνθλίβει ανθρώπινες ζωές προκειμένου να ανορθώσει την κερδοφορία του με τον μοναδικό τρόπο που βρίσκει πρόσφορο στην παρούσα ιστορική συγκυρία: μειώνοντας διαρκώς τις δαπάνες συντήρησης και αναπαραγωγής των υποτελών κοινωνικών τάξεων, επιδιώκοντας μάλιστα μια τέτοια μείωση να την καταστήσει νέα κανονικότητα όπου οι υποτελείς θα θεωρούν φυσική την υλική στέρηση και, ακόμη χειρότερα, την υποτέλειά τους. Το κεφάλαιο δημιουργεί έτσι την αντικειμενική βάση μιας διευρυνόμενης κρίσης αναπαραγωγής των εργαζόμενων τάξεων, μιας κρίσης κοινωνικής αναπαραγωγής».

Αξίζει ακόμη να επισημάνω πως τα παραπάνω δεν περιλαμβάνουν την αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσης των μισθωτών, καθώς και τον μεγάλο πληθωρισμό, που, έχοντας ενσκήψει εδώ και αρκετούς μήνες, κατατρώει το εισόδημα των εργαζομένων.

Γιατί, όμως, η καταστροφή της Ελλάδας πήρε τόσο ακραία και πρωτοφανή χαρακτηριστικά; Προφανώς οι αιτίες είναι πολλές και ποικίλες. Η προσωπική μου γνώμη, ωστόσο, είναι πως όλες άπτονται μιας διαρκούς πραγματικότητας του ελληνικού κοινωνικού σχηματισμού: του γεγονότος, δηλαδή, πως διαθέτουμε την πιο εκμεταλλευτική καπιταλιστική τάξη στην Ε.Ε. – με διαφορά, μάλιστα.

Σε ό,τι αφορά τα δημόσια οικονομικά, ο κυριότερος διαχρονικός παράγοντας αύξησης του χρέους υπήρξε η σχεδόν συνεχής και μεγάλη απόκλιση των εσόδων από τις δαπάνες, με αίτιο τα μικρότερα επί δεκαετίες έσοδα. Η υστέρηση των εσόδων υπήρξε αποτέλεσμα των εξωφρενικών φοροαπαλλαγών προς τους πλούσιους, της πρωτοφανούς φοροδιαφυγής και φοροκλοπής-εισφοροκλοπής από την καπιταλιστική τάξη –μεγάλη και μικρή–, αλλά και από τις τάξεις-στηρίγματα, τις πολύφερνες «μεσαίες» τάξεις του ιδιωτικού τομέα. Αυτό σε συνδυασμό με την ακραία ασυδοσία απέναντι στους εργαζομένους.

Για να γίνουν τα πράγματα πιο ενδιαφέροντα, μάλιστα, ας σημειώσουμε πως οι ίδιοι που το δημιουργούσαν το δημόσιο χρέος, οι ίδιοι και το εκμεταλλεύονταν αποκτώντας κρατικά χρεόγραφα που τους απέδιδαν μεγάλα και ασφαλή εισοδήματα.

Επιπλέον και σημαντικότερο όλων είναι πως η ελληνική άρχουσα τάξη διασφάλιζε τη μεγαλύτερη κερδοφορία ανάμεσα στις χώρες του ΟΟΣΑ, ανοδική, μάλιστα, στην περίοδο επικράτησης του νεοφιλελευθερισμού, φτάνοντας με την είσοδο στη δεκαετία του 2000 να έχει ποσοστό κέρδους 35%, όταν το Βέλγιο ήταν στο 20%, η Ελβετία και η Ιαπωνία στο 10%, ενώ οι ΗΠΑ, Σουηδία, Φινλανδία στο 10%!

Ετσι έχουν τα πράγματα, λοιπόν.

Πράγμα που σημαίνει πως δεν υπάρχουν μετριοπαθείς και «συναινετικές» λύσεις στο πρόβλημα της μεγάλης πλειονότητας του ελληνικού λαού. Η επίλυση του ελληνικού κοινωνικού ζητήματος, η διάσωση των νέων γενιών, απαιτεί όχι ριζοσπαστικές, αλλά επαναστατικές παρεμβάσεις. Η ελληνική θεσμική Αριστερά μόνο με αυτά δεν ασχολείται. Περί άλλα, ασήμαντα και επιφανειακά, τυρβάζει διαρκώς.

* εκπαιδευτικός