Οι φωτιές των άλλων

Η απόσταση είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα λέξη. Και στον ενικό και στον πληθυντικό. Τα παράγωγά της επίσης. Τώρα στην πανδημία, λ.χ., καλούμασταν να τηρούμε αποστάσεις. Αλλοι που προσπαθούν να βλέπουν τα πράγματα ψύχραιμα, προσπαθούν να τα δουν από απόσταση, να αποστασιοποιηθούν.

Γίνεται όμως άραγε αυτό; Είμαστε σε μια εποχή που όλα έρχονται πιο κοντά. Υπάρχει η πραγματική απόσταση, η γεωγραφική, και υπάρχει και η συναισθηματική εμπλοκή που την περιορίζει, όσα χιλιόμετρα μακριά και αν βρίσκεται αυτό το κάτι που μας απασχολεί. Στην πραγματικότητα, κάθε απόσταση καταργείται είτε όταν κάτι που γίνεται μακριά μάς επηρεάζει άμεσα, είτε αν τα μέσα ενημέρωσης βάζουν τα γεγονότα μέσα στο σπίτι μας μέσω της τηλεόρασης ή του υπολογιστή. Μπορεί για παράδειγμα να μη μαθαίνουμε τίποτα για μια αφρικανική χώρα, κι ας γίνονται συγκλονιστικά πράγματα κι εκεί, αν όμως υπάρξει επισιτιστική κρίση σε αυτή τη χώρα λόγω του πολέμου στην Ουκρανία οπωσδήποτε θα το μάθουμε. Οπως θα μάθουμε γι’ αυτήν αν τυχόν υπάρξει εκεί κανένα Survivor με ιδιαίτερα τοπικά χαρακτηριστικά.

Η Ρωσία ήρθε κι αυτή πιο κοντά. Αν στόχος του Πούτιν ήταν να τον ακούσουν με κάθε τίμημα, να βγάλει δηλαδή η Δύση τη χώρα του από την πληροφοριακή κατάψυξη (για να βγει από την κανονική κατάψυξη φροντίζει πάλι η Δύση, αλλά όχι μόνον αυτή, μέσω της κλιματικής αλλαγής), αυτό σίγουρα το πέτυχε. Αύριο-μεθαύριο θα αναγκαστούμε σίγουρα να μαθαίνουμε για την Κίνα και δεν θα μας απασχολεί μόνο ένας μακελάρης στο Τέξας ή οι ανεμοστρόβιλοι στη Λουιζιάνα, αλλά και σημαντικά γεγονότα στην Τιεντζίν με την οποία σήμερα δεν ασχολείται κανένας αλλά είναι πόλη 16 εκατομμυρίων.

Την απόσταση επομένως δεν την καθορίζει τόσο το πόσο μακριά είναι κάτι, όσο το τι ξέρουμε γι’ αυτό. Ούτως ή άλλως η απόσταση καταργείται όλο και περισσότερο από την ταχύτητα και από την αλληλεξάρτηση. Καταργείται η απόσταση και αντικαθίσταται από τη συνεχή διάνυση αποστάσεων. Ολοι τρέχουν και αυτοί που ταξιδεύουν πολύ, επιβραβεύονται από τις αεροπορικές εταιρείες με μίλια για να τρέξουν ακόμη περισσότερο. Οσο οι ταχύτητες μεγαλώνουν και οι αποστάσεις μικραίνουν, το άγχος διευρύνεται κι αυτό. Νιώθεις να σε βαραίνει όλη η ανθρωπότητα. Καταργούνται οι αποστάσεις και δεν υπάρχει μέρος να ξαποστάσεις.

Κάποτε είχε δοθεί ως θέμα έκθεσης στις εισαγωγικές εξετάσεις το απόφθεγμα του Σαμαράκη για τις στέγες που είναι πολύ κοντά και τις καρδιές των ανθρώπων που είναι πολύ μακριά. Σήμερα δεν έχει καν σημασία πού είναι οι στέγες. Οι φωτιές των άλλων είναι όλες στην πόρτα μας. Και οι καρδιές, είτε είναι κοντά είτε μακριά, χτυπάνε στον ρυθμό του άγχους.