Η μεθοδολογία του κακού

Οφείλω τον τίτλο του παρόντος σύντομου σχολίου στην δικηγόρο της οικογένειας του Βασίλη Μάγγου, Αννυ Παπαρούσου, την οποία άκουσα πριν λίγες μέρες να τοποθετείται για την νομικές όσο και τις πολιτικές διαστάσεις της υπόθεσης.

Η «μεθοδολογία του κακού» είναι παράφραση / παραλλαγή του όρου «κοινοτοπία του κακού» (banality of evil) που έγινε γνωστός παγκόσμια από την Hannah Arendt.

Στα συμφραζόμενα εδώ, αφορά πολύ απλά την μεθοδευμένη, συστηματική, καθοδηγούμενη βάναυση και ενίοτε θανατηφόρο βία της αστυνομίας. Αφορά επίσης και επεκτείνεται ως μεθοδολογικό πλαίσιο στον τρόπο που λειτουργεί το σύστημα ποινικής δικαιοσύνης όσον αφορά την αστυνομία. Αν μιλούσαμε για τις τις Φιλιππίνες επί προεδρίας Ντουτέρτε, θα αφορούσε την απόλυτα μεθοδευμένη και στοχευμένη δολοφονία χιλιάδων ανθρώπων χρηστών ή / και εμπλεκομένων στην εμπορία ναρκωτικών, κάτι για το οποίο ο Τραμπ επαίνεσε τον Ντουτέρτε.

Αλλά ας επιστρέψουμε στα δικά μας. Γράφονται τούτες οι γραμμές περίπου δύο μήνες πριν την «επέτειο» δύο χρόνων από τον θάνατο του Βασίλη Μάγγου στον Βόλο. Οχι, δεν πρόκειται για τον τυχαίο θάνατο ενός αναρχικού. Πρόκειται για τα βάναυσα βασανιστήρια που υπέστη ο Βασίλης και που οδήγησαν αιτιακά στον θάνατο του ένα μήνα μετά.

Η ενεργή συμμετοχή της αστυνομίας στην δολοφονία του/της Ζακ Κωστόπουλου/ZackieOh όπως και του Βασίλη Μάγγου, αλλά και του 18χρονου Ρομ Νίκου Σαμπάνη, δεν αποτελούν ούτε τυχαία ούτε ασύνδετα γεγονότα. Στην περίπτωση της Ζάκι είναι πλεόν γνωστή η ετυμηγορία του δικαστηρίου. Ολοι οι αστυνομικοί αθωώθηκαν. Για την περίπτωση του Νίκου θα περιμένουμε ακόμα. Πόσο άραγε; Για την περίπτωση του Βασίλη επίσης θα περιμένουμε λίγο ακόμα, αλλά όλα τα στοιχεία δείχνουν, από την ίδια την διατύπωση της κατηγορίας, μέχρι το γεγονός ότι δεν θα γίνει η δίκη σε μεικτό ορκωτό δικαστήριο, όπως θα έπρεπε, ότι ο επίλογος έχει ήδη γραφτεί. Ο επίλογος προβλέπεται από την μεθοδολογία.

Ισως βέβαια κάποιοι αστυνομικοί να τιμωρηθούν. Θα δούμε. Αμφιβάλλω, αλλά θα δούμε. Αυτό όμως καθόλου δεν αναιρεί την ύπαρξη της μεθοδολογίας του κακού η οποία επιτρέπει βαθμούς ευελιξίας έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η ομαλή λειτουργία της.

Οταν λοιπόν μιλάμε για μέθοδο / μεθοδολογία του κακού δεν μιλάμε για κάτι αφηρημένο και σίγουρα όχι για τυχαία περιστατικά.

Αρκεί ίσως να θυμηθούμε τις πολλαπλές και αλλεπάλληλες καταδίκες (περίπου χίλιες από το 1991) της Ελλάδας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (βλέπε σχετικό άρθρο στην εφσυν 12/3/22).

Οι αστυνομικοί είναι βεβαίως δημόσιοι υπάλληλοι. Οι προϊστάμενοι τους (τα πολιτικά αφεντικά τους, αν προτιμάτε) ευθύνονται και δεσμεύονται ηθικά, πολιτικά και νομικά να διασφαλίζουν ότι η αστυνομία δεν παραβιάζει συστηματικά διεθνώς αναγνωρισμένα δικαιώματα του πολίτη. Κάνουν (οι προϊστάμενοι τους) ακριβώς το αντίθετο. Κανένας-καμμία δεν μπορεί πια να ισχυριστεί με στοιχειώδη σοβαρότητα και έχοντας ανατρέξει στα σχετικά τεκμήρια ότι «ήταν η κακιά στιγμή». Η κακιά στιγμή επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά και ξανά. Στο μεταξύ η εξίσου μεθοδευμένη στρατηγική χειραγώγησης του τύπου φροντίζει επιμελώς όσο και ξεδιάντροπα να παρουσιάζει ένα κόσμο όμορφο, ηθικό, αγγελικά πλασμένο.

Οσο για όποιον-α παραπονιέται για την έλλειψη συνέχειας του κράτους (αρχή της συνέχειας των δημοσίων υπηρεσιών) μπορεί να ανακουφιστεί. Η μεθοδική και μεθοδευμένη άσκηση αστυνομικής βίας παρέχει μια εξαιρετικά συνεπή συνέχεια στην αδιατάρακτη λειτουργία δημοσίων υπηρεσιών.

Τέλος, πρέπει να σημειωθεί ότι η μεθοδολογία του κακού δεν αποτελεί ελληνική, αλλά παγκόσμια καινοτομία. Ισως κιόλας δεν αποτελεί καν καινοτομία, ιστορικά μιλώντας. Δεν θα υπεισέλθω στην γενεαλογία της εδώ. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα. Η αντίσταση (η όποια, στους δρόμους, στα δάση, στα βουνά, στην θάλασσα) εκτυλίσσεται πάντα στο εδώ και τώρα.

Ως βαθειά απαισιόδοξος άνθρωπος δεν προσβλέπω σε καμμία νίκη. Ωστόσο κλείνοντας θα δανειστώ πάλι μια φράση, αυτή τη φορά από τον Βασίλη Μάγγο «Ακόμη κι αν δεν νικήσουμε ποτέ, θα πολεμάμε πάντα».

*Κοινωνιολόγος