Το τέλος του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου

Τα χρονογραφήματα αναφέρονται σε κάτι το πρόσκαιρο, το εφήμερο, συνήθως με χαρίεν ύφος. Υπάρχουν όμως αρκετά με ιστορική θεματολογία και στα γραφόμενά τους εντοπίζουμε πραγματικά στοιχεία, τα οποία συμπληρώνουν τη γραπτή ιστορία. Σε κάποια ο λόγος είναι βαθιά πολιτικός, και έχουν όμοια δύναμη με αυτή των μανιφέστων. Ενα τέτοιο, «Οι προκλήσεις», δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Ελεύθερη Λέσβος» (12 Μαΐου 1945), από τον Ηλία Παρασκευαΐδη. Αναφέρεται στο τέλος του πολέμου και στη διαφορετική προσέγγιση των ατόμων· του λαού και των αρχόντων.

«Σ’ όλο τον κόσμο, σ’ όλες τις πολιτείες και τα χωριά –λένε τα κύματα του Herz– γιόρτασαν οι λαοί τη νίκη και βγήκαν όξω στους δρόμους για να εκδηλώσουν με θόρυβο τη χαρά τους και τον ενθουσιασμό.

Με κανονιές χαιρετήσανε τη νίκη παντού, με καμπάνες, με κραυγές και τραγούδια.

Ηταν μεγάλη η χαρά του λαού και τούφταναν οι τυπικές εκδηλώσεις. Ξέσπασε μόνος του, αυθόρμητα, γιατί η νίκη είναι μεγάλη και είναι δική του.

Πολέμησαν χρόνια οι λαοί και νίκησαν τη βία τη βαρβαρότητα. Ακόμα κι ο γερμανικός λαός με την ήττα του απόχτησε τη λευτεριά του, νίκησε τη βία. […]

Παντού ο κόσμος γιόρτασε τη νίκη με τραγούδια πατριωτικά, απελευθερωτικά. Αφησε τη καρδιά του, που χρόνια πλάκωνε η σκλαβιά να ξεσπάσει τρελά. Και μονάχα στη Μαδρίτη οι φαλαγγίτες γύριζαν περίπολα στους δρόμους και μποδίζανε κάθε εκδήλωση λαϊκή.

Το ίδιο ζήτησαν να κάνουν κι εδώ οι άνθρωποι, που η καρδιά τους δε μπορεί να νιώσει χαρά και παλμό, γιατί είναι πια στείρα, νεκρή.

Κάθε λαϊκή εκδήλωση τους φαίνεται “πρόκληση”. Ο πόλεμος ήταν γι’ αυτούς μια καλή επιχείρηση που έφερνε κέρδη. Γιατί να γιορτάσουν το τέλος του; Κι ύστερα έδινε δυνατότητες να μένει δεμένος ο λαός. Και κρύοι, βλοσυροί συννεφιασμένοι, κάθισαν στα μπαλκόνια και στα πεζοδρόμια με φουρτουνιασμένο το τσερβέλο.

- “Τι θα γίνει τώρα;” Ελεγαν μέσα τους και σαν απάντηση ήρθε η λαϊκή εκδήλωση. Ηρθε και τάραξε την μαύρη τους ανία η χαρά του λαού, που ξεσπούσε αυθόρμητη, ωραία, γεμάτη παλμό.

- “Πώς ετόλμησαν οι ξυπόλητοι, που δεν έχουν ούτε μόδια ούτε τόκους, ούτε νοίκια παίρνουν, να τραγουδούν και να φωνάζουν, όταν εμείς δεν έχουμε κέφι; Είναι πρόκληση αυτό. Χρειάζεται να τους σπάσεις ολονών τα μούτρα! Είχαν δίκιο οι Γερμανοί”. Αυτά είπαν οι μούμιες της αντίδρασης».

Τη χαρά, τη ζωντάνια και τη διάθεση για νέα ζωή και δημιουργία του λαού εχθρεύονται, σε κάθε εποχή, οι κάθε λογής εκπρόσωποι του παλιού κόσμου. Για τα γραφόμενά του αυτά και τη συμμετοχή του στην Εθνική Αντίσταση, ο Ηλ. Παρασκευαΐδης φυλακίστηκε, εξορίστηκε και απολύθηκε από το Δημόσιο μετά την απελευθέρωση, το 1948, και ξανά την περίοδο της δικτατορίας.

* συγγραφέας, διδάκτορας Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας