Η Στήλη της Ροζέτας και οι παντοτινές απάτες και λεηλασίες

Η εισβολή του (μεγάλου) Ναπολέοντα στην Αίγυπτο το 1798 μ.Χ. έφερε στην επιφάνεια τη Στήλη της Ροζέτας. Μετά τη νίκη του (Αγγλου ναυάρχου) Νέλσονα στο Αμπουκίρ το 1801, μαζί με άλλες αρπαχτές και λεηλασίες των Αγγλων, η Στήλη μεταφέρθηκε στον οίκο λεηλασιών (των αρχαίων κατάλοιπων διαφόρων «υποδεέστερων πολιτισμών») που αποκαλείται Βρετανικό Μουσείο, στο Λονδίνο.

Η Ροζέτα (ή Ρασίντ στα αραβικά) βρίσκεται στην ακτή της Μεσογείου, στο Δέλτα του Νείλου, ανατολικά της Αλεξάνδρειας. Στη Ροζέτα οι Γάλλοι μηχανικοί ανακάλυψαν, το 1799, μια σπασμένη ενεπίγραφη στήλη, από βασάλτη, που κατασκευάστηκε το 196 π.Χ. και που περιείχε διατάγματα της εποχής των Πτολεμαίων. Η Στήλη της Ροζέτας επέτρεψε την κατανόηση της αιγυπτιακής ιερογλυφικής γραφής, εφόσον περιείχε ακριβώς το ίδιο κείμενο σε τρεις διαφορετικές γλωσσικές εκδοχές: - στην ιερογλυφική γραφή της Μέσης Αιγύπτου,

• -στη δημοτική που μιλούσαν στην Αίγυπτο την εποχή των Πτολεμαίων και
• -στα Ελληνικά, θεμελιώνοντας την Αιγυπτιολογία. Με βάση την ελληνική εκδοχή του (ίδιου) κειμένου, οι Γάλλοι γλωσσολόγοι, με προεξάρχοντα τον Ζαν Φρανσουά Σαμπολιόν, έσπασαν τον κώδικα των γλωσσικών εκδοχών και έφεραν σε πέρας αυτή την αποκρυπτογράφηση. Αυτή η τρίγλωσση επιγραφή περιλαμβάνει τα γενέθλια του βασιλιά και αποτελεί έναν κατάλογο των κατορθωμάτων του(1).

Αλλά περιλαμβάνει και πολύ περισσότερες πληροφορίες για τη συγκεκριμένη συγκυρία, που είναι εντελώς άγνωστες στο ευρύ κοινό, όπως αναφέρει ο παγκόσμια γνωστός, ειδικός της προϊστορίας, Vere Gordon Childe(2), όπως τις πιέσεις μέσω της φορολογίας (που συνεχίζεται αδιάκοπα ώς τις μέρες μας με το οικουμενικά γνωστό σύνθημα «ό,τι προλάβουμε να αρπάξουμε πριν χάσουμε την καρέκλα»), την ταχύτατη και μαζική συγκέντρωση των οφειλόμενων (δικαίως ή αδίκως) ποσών και των συνακόλουθων κατασχέσεων, με τις φυλακές γεμάτες από εγκληματίες και από εκπρόθεσμους δανειολήπτες, τόσο από δημόσιους αλλά και από άλλους φορείς, από πολλούς δραπέτες σκορπισμένους σε όλη τη χώρα που ζούνε από ληστείες σε όλη την Αίγυπτο, με εξαναγκασμούς παντού.

Το διάταγμα αυτό προσπαθούσε να βελτιώσει αυτές τις οξυμμένες καταστάσεις, αλλά οι προσπάθειες των κατοπινών Πτολεμαίων είχαν να αντιμετωπίσουν μιαν εδραιωμένη και ασύδοτη γραφειοκρατία (της εποχής). Από άλλους αιγυπτιακούς παπύρους βρίσκουμε ότι το ψέμα, η ληστεία, η διαφθορά και οι εκβιασμοί ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένα στο τότε γραφειοκρατικό ιερατείο. Το κερασάκι στην τούρτα ήταν ότι η αρπαγή και η κλοπή περιγραφόταν σαν το παλιότερο κόλπο εξοικονόμησης εργασίας. (Αυτό συνιστά μια καταφανώς οικολογική άποψη). Η απορία είναι ότι τέτοια κόλπα απάτης, αρπαγής και διαφθοράς περιγράφονται ευκρινέστατα από τις Αγιες Γραφές, αλλά οι θεολόγοι ασχολούνται με μελιστάλαχτες και λαμπερές ιστορίες από τις Γραφές, ξεχνώντας με σύστημα να αναφερθούν σε όσα ανάλογά τους συνέβαιναν (και συμβαίνουν και θα συμβαίνουν). Γιατί άραγε;

(1) https://en.wikipedia.org/wiki/Rosetta_Stone/

(2) σελ. 264 στο Vere Gordon Childe, What Happened in History, Penguin Books, London 1986.

* ομότιμος καθηγητής Τμήματος ΕΜΜΕ Πανεπιστημίου Αθηνών