Ποιος φοβάται τη δημοκρατία…

Το 3ο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ Π.Σ. έρχεται σε μια κρίσιμη για τη χώρα και κομβική για την Αριστερά ιστορική στιγμή. Η πανδημία συνέτεινε στην απομόνωση των ανθρώπων και στην Ελλάδα μια κυνική κυβέρνηση έσπευσε να νομοθετήσει, με καταιγιστικό ρυθμό, τις προθέσεις της, που οδηγούν στην εξαφάνιση κάθε έννοιας κοινωνικού κράτους, αλλά και στο ξεπούλημα της εθνικής περιουσίας. Τίποτε δεν θα είναι ίδιο στη μετά την πανδημία εποχή. Το 3ο Συνέδριο μπορεί και πρέπει να αποτελέσει τη μεγάλη γιορτή δημοκρατίας και η ολοκλήρωση των διαδικασιών να σηματοδοτήσει την αρχή της νέας εποχής για την Αριστερά και την Κεντροαριστερά σε Ελλάδα και Ευρώπη.

Διαχρονικά πλεονεκτήματα της Αριστεράς υπήρξαν η συντροφικότητα, ο αμοιβαίος σεβασμός, ο αλτρουισμός και η αλληλέγγυα συμπεριφορά. Σήμερα βιώνουμε την εποχή των μεγάλων «εγώ» και των ανομολόγητων επιθυμιών. Ο σεβασμός στη διαφορετική ιδεολογική καταγωγή, η σύνθεση και η ουσιαστική κοινωνική διεύρυνση παραμένουν ζητούμενα. Η λειτουργία των τάσεων οδηγεί εντέλει, δυστυχώς, στη δημιουργία σκληρών μηχανισμών και πίσω από κάθε «παθιασμένη» διεκδίκηση παραμονεύουν οι αυτοσκοποί, η σκοπιμότητα, η ιδιοτέλεια και τελικά ο έλεγχος των συσχετισμών.

Κι όμως, χρειαζόμαστε ένα κόμμα ισότιμων μελών, χωρίς προνομιούχους. Ο Αλέξης Τσίπρας έθεσε με τις προτάσεις του σημαντικά θεμέλια για ουσιαστικό διάλογο και προβληματισμό, προτάσεις που έχουν στόχο τη συμβολή στη δημιουργία ενός βαθιά δημοκρατικού κόμματος, που έχει τις ρίζες του στην κοινωνία και θα υπηρετεί αυστηρά την κοινωνία και όχι «προσωπικές οπτασίες». Η αριστερή θεώρηση οφείλει να παρακολουθεί τις μεγάλες ιστορικές ανακατατάξεις και να εναρμονίζεται με τις ανάγκες κάθε εποχής. Παράλληλα, η αποϊδελογικοποίηση που επιχειρείται, από ομάδες «αποφασισμένων», είναι επικίνδυνη. Αλλωστε χρησιμοποιείται κατά κόρον από το αστικό σύστημα και αποδεικνύεται πάντα επικίνδυνη για τα μεγάλα κοινωνικά ζητούμενα.

Η εκλογή προέδρου από το σύνολο των μελών είναι πράξη ρήξης με τις τεχνικές και τις τακτικές των «ειδικών» των συνεδρίων και ορθώς γίνεται τέτοια εισήγηση. Ιδεολογήματα όπως «Ποιος θα ελέγχει έναν πρόεδρο εκλεγμένο από τη βάση» τα απαντά ο σεβασμός στη δημοκρατική λειτουργία. Και επειδή στη δημοκρατία δεν υπάρχουν αδιέξοδα, όποιος επίσης επιθυμεί τη διεκδίκηση της προεδρίας -επιθυμία απολύτως σεβαστή- οφείλει να τη διεκδικήσει από το σύνολο της κοινωνίας των μελών και όχι από μια σύγκρουση σκληρών μηχανισμών.

Η εκλογή Κεντρικής Επιτροπής από το σύνολο των μελών είναι μια εύστοχη εκσυγχρονιστική πρόταση. Θα πρέπει όμως να απαντάει και στο ζήτημα της ουσιαστικής εκπροσώπησης, διασφαλίζοντας την εκπροσώπηση όλων των γεωγραφικών διαμερισμάτων της χώρας. Ριζοσπαστικό βήμα θα είναι και ο περιορισμός του ποσοστού της σταυροδοσίας, καθώς το υψηλό ποσοστό αποτελεί «όπλο» των μηχανισμών, με αποτέλεσμα οι «τεχνικές σταυροδοσίας» να καταργούν στην πράξη τη δημοκρατία, αφού αποκλείουν σημαντικές φωνές από τα κεντρικά όργανα.

Ο περιορισμός των θητειών, για όλα τα αξιώματα, αλλάζει το εσωκομματικό τοπίο. Ομως η ολοκλήρωση θητειών θα πρέπει να έχει απαραίτητα αναδρομική ισχύ, γιατί τι νόημα έχει αν η εφαρμογή της πρότασης ισχύσει από το 2034;

Η κοινωνία χρειάζεται ένα σύγχρονο κόμμα, πρότυπο δημοκρατικής λειτουργίας, που αντιλαμβάνεται την κομματική λειτουργία και κατ’ επέκταση τη διακυβέρνηση όχι ως αυτοσκοπό, αλλά ως πεδίο υπηρέτησης των μεγάλων αλλαγών που έχει ανάγκη μια χώρα βυθισμένη στην αναξιοπρέπεια και τον μαρασμό. Ενα κόμμα που θα προτάσσει στο επίκεντρο κάθε συζήτησης και κάθε επιλογής τον άνθρωπο και την αξιοπρέπειά του. Ενα κόμμα που έρχεται από το μέλλον και σέβεται το παρελθόν.

Τέλος, στον γόνιμο προσυνεδριακό διάλογο, αξίζει να προστεθεί και η συζήτηση για τη σχέση του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. με τον πολιτισμό. Επί διακόσια χρόνια καμιά κυβέρνηση και κανένα κόμμα δεν μίλησε εκ βαθέων για τη δυνατότητα συμβολής του πολιτισμού στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής, στην οικοδόμηση μιας καλύτερης κοινωνίας, αλλά και στη συμβολή του στην οικονομική ανάπτυξη. Ο πολιτισμός αποτελεί κορυφαίο αναξιοποίητο εθνικό κεφάλαιο. Αριστερά και πολιτισμός είναι έννοιες αλληλένδετες. Η κατάθεση ενός οραματικού Εθνικού Σχεδίου για τον Πολιτισμό, πρωτοπόρου σε ευρωπαϊκό αλλά και διεθνές επίπεδο, ικανού να αναδείξει την Ελλάδα σε παγκόσμιο κέντρο πολιτισμού, είναι πρόταση που «αλλάζει τον χάρτη».

Στον δρόμο για το συνέδριο, και τη βέβαιη επάνοδο στη διακυβέρνηση της χώρας, ας αναρωτηθούμε ποιος φοβάται τον διάλογο και τη δημοκρατία, όταν η συντριπτική πλειοψηφία διεκδικεί ένα κόμμα ανοιχτό στον διάλογο και τη συνύπαρξη, κόμμα συνείδηση και ανάγκη της κοινωνίας, και ας προχωρήσουμε.

*Σκηνοθέτης, πρ. βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ, μέλος της ΚΕΑ