Η χώρα των τιμωρημένων

Ας μην ξεχνάμε ότι σε αυτή τη χώρα η κατάλυση των δημοκρατικών θεσμών, η εκτροπή και οι φυλακές είχαν βαφτιστεί «επανάσταση». Ας μην ξεχνάμε ότι η χρεoκοπία βαφτίστηκε «δημοσιονομική προσαρμογή». Oπως, λ.χ., γίνεται με τους χρησμούς ή τις μαγγανείες, ας μην ξεχνάμε πως ό,τι μένει αξεδιάλυτο και στρεβλό συνεχίζει να ζει και να μοχλεύει το συντηρούμενο χάος, την απελπισία και, ταυτόχρονα, να δημιουργεί εθνικές εξαρτήσεις, νέα στρατόπεδα αδικίας και κοινωνικού σωφρονισμού. Για να χρησιμοποιήσουμε τον τίτλο του Κάφκα, δημιουργεί, ξανά και ξανά, νέες μορφές «αποικίας των τιμωρημένων».

Προφανώς, η βελτίωση των αμυντικών δυνατοτήτων της χώρας είναι αναγκαία προϋπόθεση τόσο στις διεθνείς σχέσεις όσο και στην υπόθεση της κυριαρχίας. Αλλά, ένα βαρύ εξοπλιστικό πρόγραμμα θα μπορούσε εξίσου να είναι λόγος -και αυτό είναι στοιχείο γνωστό και στην Ελλάδα και στο εξωτερικό- εθνικής αποτυχίας. Ποτέ τα εξοπλιστικά προγράμματα δεν ήταν αθώα, μόνον ηρωικά ή οπωσδήποτε αναγκαία. Συνδέθηκαν με σκάνδαλα, γκρέμισαν πανίσχυρους πολιτικούς και καριέρες, υπήρξαν ύλη υπερχρεώσεων, έδαφος μεσαζόντων, οδήγησαν σε αποτυχίες ως προς τους μακροπρόθεσμους σχεδιασμούς και την αποτελεσματικότητά τους. Ιεραρχήθηκαν στα επείγοντα και σημαντικά, με αποτέλεσμα να μένουν πολύ πίσω τα θέματα της κοινωνικής συνοχής, των δυνατοτήτων του κοινωνικού κράτους, της συμμετοχής των πολιτών, ακόμα, των ανταποδόσεων και των βιομηχανικών επιστροφών ή και της εθνικής λογοδοσίας. Καμία τέτοια μέριμνα στα σημερινά εξοπλιστικά. Η αμυντική βιομηχανία έμεινε έξω. Οι δυνατότητες διάχυσης της εξοπλιστικής τεχνολογίας έμειναν έξω. Και στο κάτω κάτω, για να έχει μέλλον μια χώρα πρέπει να έχουν παρόν οι πολίτες της. Και ιστορικά, σε καμία χώρα, δεν επιβεβαιώθηκαν η κυριαρχία και η αμυντική της υπεροχή όταν το υπόβαθρο, η κοινωνία -και εδώ η εξοπλιστική βιομηχανία- ήταν αποκλεισμένη και φτωχοποιημένη. Λ.χ., οι εξοπλιστικές ανάγκες της Τουρκίας από το εξωτερικό φτάνουν μόνον στο 30%. Οι εξοπλιστικές ανάγκες της Ελλάδας φτάνουν στο 100%. Οι πολίτες μετατρέπονται σε τιμωρημένους μιας χώρας που επιλέγει να είναι πελάτης άλλων χωρών· μιας χώρας εθνικών εξαρτήσεων και ευκαιριακών εξυπηρετήσεων μόνο ξένων συμφερόντων.

Η κυβερνητική επαγγελία περί ανάπτυξης και συλλογικής ευημερίας, αυτή τη στιγμή, δεν εκπληρώνεται. Ο κύριος λόγος είναι η πανδημική κρίση, αλλά όχι μόνον. Τα καλά νέα είναι μεν η στροφή στην ανάπτυξη για την Ε.Ε. και την Ελλάδα. Ομως, τα κακά νέα είναι ότι τα οφέλη αυτής της ανάπτυξης δεν θα είναι ισόρροπα κατανεμημένα. Θα ευνοήσουν αυτούς που δεν χρειάζονται στήριξη και λιγότερο αυτούς που έχουν πραγματική ανάγκη. Επίσης, έχει αποδειχθεί ότι το νεοφιλελεύθερο μοντέλο ανάπτυξης γεννάει περισσότερες κρίσεις και ακραίες μορφές ανισοτήτων στο εσωτερικό ακόμα και των αναπτυγμένων χωρών του Βορρά.

Μετά τη δεκαετή περιπέτεια της οικονομικής κρίσης και των αμφιλεγόμενων «στρατηγικών σωτηρίας», και εντός της τρέχουσας πανδημικής κρίσης, οι πολίτες έρχονται αντιμέτωποι με την παγκόσμια ενεργειακή κρίση. Η χώρα έχει τις υψηλότερες τιμές ενέργειας. Και η κοινωνία τιμωρείται από τις αύξουσες και πιεστικές πληθωριστικές πιέσεις. Οι πολίτες γίνονται για ακόμα μια φορά θύματα της ενεργειακής φτώχειας. Η χώρα έχει απεμπολήσει κάθε δημοσιονομική παρέμβαση στο εσωτερικό. Υπό το δόγμα της προσωρινότητας του πληθωρισμού, παρακολουθεί τις εξελίξεις, ενώ στο γεωπολιτικό πλαίσιο ικανοποιεί τις αξιώσεις των ΗΠΑ -όπως άλλωστε η Ε.Ε.- και έτσι δημιουργεί υπόβαθρο εξαρτήσεων ως προς την ενεργειακή ασφάλεια. Προφανώς, η Βουλγαρία αγοράζει φυσικό αέριο από τη Ρωσία κατά 30% φτηνότερα από την Ελλάδα.

Η Ενωμένη Ευρώπη, από την άλλη, ενώ υπήρξε επιτυχής ως έναν βαθμό στα ζητήματα της αγοράς και της εξυπηρέτησης της νεοφιλελεύθερης ατζέντας, υπήρξε μάλλον προβληματική στα θεσμικά ζητήματα της κοινωνικής ατζέντας και των πολιτών. Δεν αποδέχεται ορισμένες πραγματικότητες. Ομοίως, η κυβέρνηση αδυνατεί να πει με τ’ όνομά του αυτό που πρέπει να ειπωθεί. Το αποτέλεσμα είναι η χώρα της πλάνης και των μαγικών αριθμών. Αντίθετα, με τη συνεπικουρία των μίντια, η κυβέρνηση αντιπολιτεύεται την αντιπολίτευση και προσπαθεί να πει αυτό που δεν μπορεί να ειπωθεί, λέγοντας ανοησίες. Δεν είναι τυχαίο το επιχείρημα του υπουργού Ανάπτυξης για την πτωτική πορεία κατά 39% της τιμής των αγγουριών στη χώρα με τον υψηλότερο πληθωρισμό της τελευταίας 30ετίας.

Τέλος, η κυβέρνηση επιλέγει ακροδεξιά ατζέντα και τη χρησιμοποιεί στην πράξη. Παίζει με τα αισθήματα των πολιτών και το κάνει με τον πλέον παλιομοδίτικο τρόπο. Εξισώνει κυβέρνηση, κράτος, συμφέροντα, εθνικιστικά αντανακλαστικά, θρησκευτικές πεποιθήσεις, με αποτέλεσμα, κυρίως, διακρίσεις: κοινωνικές, πολιτισμικές, οικονομικές και πολιτικές. Με κορόνες εθνικοφροσύνης, ψευδοπατριωτισμού και ακροδεξιού λαϊκισμού προσφεύγει στα ύστατα καταφύγια του κάθε απατεώνα. Αλλά αυτά είναι πολιτικές τιμωρίας και λιγότερο κοινωνικής ευημερίας.