Το παγωμένο πρόσωπο της Υγείας

Πριν από ένα χρόνο, τον Φεβρουάριο του 2021, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης εκτιμούσε στο διάγγελμά του ότι διανύουμε «το τελευταίο μίλι» σχετικά με την πανδημία. Εάν ήταν μόνο αυτή η λάθος εκτίμηση -όσο και εάν ήταν πολύ σοβαρή- θα το προσπερνούσαμε. Οι εκτιμήσεις όμως για την πανδημία όχι μόνο του ιδίου αλλά και των εμπλεκομένων υπουργών συνήθως ήταν λάθος. Ανικανότητα ή πρόθεση;

Σαν κινηματογραφική ταινία περνάει μπροστά από τα μάτια μας η ζωή μας τα τελευταία δύο χρόνια. Θα μπορούσαν αυτές οι τραγικές συγκυρίες για την Υγεία και την οικονομία να ήταν διαφορετικές; Η εμπειρία από άλλα κράτη καθώς και η επιστημονική γνώση λένε «ναι»! Η αντιμετώπιση της πανδημίας θα πρέπει να στηρίζεται σε τρεις άξονες. Ο πρώτος είναι η πρόληψη και αφορά τον εμβολιασμό του πληθυσμού με καμπάνιες και ενέργειες που πείθουν και φέρνουν αποτέλεσμα, όπως έγινε στην Πορτογαλία. Ο δεύτερος είναι η ιχνηλάτηση των κρουσμάτων αλλά ανάμεσά τους και των ανθρώπων που θα μπορούσαν να νοσήσουν βαριά ώστε έγκαιρα να αντιμετωπίζονται, που είναι έργο της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ). Ο τρίτος είναι η φαρμακευτική αγωγή και γενικότερα η σωστή νοσοκομειακή φροντίδα. Αυτά για να είναι αποτελεσματικά θα πρέπει να λειτουργεί το καθένα σωστά αλλά και -κυρίως- μαζί. Εκτός βέβαια της περιβόητης και αναγκαίας ατομικής ευθύνης του λαού, το τελικό καλό αποτέλεσμα θα το πετύχει ένα κράτος οργανωμένο και με σαφείς προσανατολισμούς. Ενα κράτος που δίνει χρήματα για την Υγεία, που ενισχύει σημαντικά το Εθνικό Σύστημα Υγείας (ΕΣΥ) και στις τρεις βαθμίδες του σε υποδομές και έμψυχο υλικό, υποχρεώνει τον ιδιωτικό τομέα Υγείας να γίνει σημαντικός αρωγός του και στηρίζει οικονομικά την κοινωνία με ουσιαστικά μέτρα.

Τίποτα απ’ αυτά έως τώρα δεν είδαμε. Μειωμένες, αντί για αυξημένες, οι δαπάνες για την Υγεία τον προηγούμενο χρόνο και για εφέτος ακόμα πιο μειωμένες κατά 800 εκατομμύρια. Τα νοσοκομεία βρίσκονται στα πρόθυρα της διάλυσης, ενώ η κυβέρνηση διά στόματος υπουργού ετοιμάζεται για την είσοδο των ιδιωτών στο ΕΣΥ με στόχο τα μεγάλα φιλέτα του. Τέλος, η οικονομική στήριξη του κόσμου της εργασίας είναι μακράν των αναγκών του.

Σαν να μην έφταναν όλα αυτά ήρθαν και τα χιόνια και μας «έπιασαν στα πράσα». Δεν ήρθαν βέβαια σαν κεραυνός εν αιθρία, μιας και όλοι οι μετεωρολόγοι μάς είχαν προειδοποιήσει, η δε «Ελπίδα» δεν ήταν η βαρύτερη σε ύψος χιονιού από το 2008, ούτε η σφοδρότερη σε ταχύτητα από το 1987. Ανεξάρτητα από αυτά που διατείνεται η κυβέρνηση, 20 μεγάλα νοσοκομεία του Λεκανοπεδίου «ήταν πλήρως αποκλεισμένα» και «απροσπέλαστα για ασθενείς και έκτακτα περιστατικά» σύμφωνα με τα στοιχεία της ΠΟΕΔΗΝ. Οι νοσηλευτές τους έκαναν δύο, τρεις, ακόμα και τέσσερις συνεχόμενες ηρωικές βάρδιες, μη βρίσκοντας συχνά ούτε κρεβάτι για να ξεκουραστούν λόγω πληρότητας. Εξιτήρια ασθενών δεν μπορούσαν να εκδοθούν γιατί αυτοί δεν μπορούσαν να φύγουν. Οι νεκροθάλαμοι ξεχείλισαν εφόσον τα γραφεία τελετών δεν μπορούσαν να προσεγγίσουν για να παραλάβουν τους νεκρούς. Εικόνες εφιαλτικές αλλά και πραγματικές.

Οι παγωμένες εικόνες της «Ελπίδας» δεν μας δίνουν ελπίδα για καλύτερη αντιμετώπιση της πανδημίας. Τα μέτρα χαλάρωσης ήδη ξεκινούν. Οσο και εάν τα επιθυμούμε μετά από τέτοια κόπωση, φαίνεται ότι είναι λάθος η έναρξή τους σε αυτή τη συγκυρία. Οι θάνατοι από Covid-19 βρίσκονται σε καθημερινό τριψήφιο αριθμό και όσο και εάν αναμένεται να μειωθούν λόγω του ψύχους, η αύξηση των θανάτων κατά 30% σε σχέση με πριν από την πανδημία και η αύξηση 15% σε σχέση με πέρυσι δεν επιτρέπουν εφησυχασμό. Πολύ σημαντικό όμως θέμα είναι και η μεγάλη αύξηση των νοσηλευόμενων ασθενών, η μεγαλύτερη που έχει υπάρξει από την αρχή της πανδημίας, και ό,τι αυτό επιφέρει. Ας μην ξεχνάμε επίσης ότι τα κρούσματα θεωρούνται διπλάσια από αυτά που ανακοινώνονται. Πέρυσι το Πάσχα υπήρχε σοβαρή συζήτηση εάν θα έπρεπε να ανοίξει η αγορά όταν ο δείκτης θνητότητας ήταν 4%. Τώρα ανοίγουμε με δείκτη 8%. Ισως είμαστε μπροστά σε μια νέα αστοχία και αναμενόμενη παλινωδία.

Αύξηση των χρημάτων για την Υγεία, στήριξη του ΕΣΥ αντί της συρρίκνωσής του και στήριξη του κόσμου της εργασίας αποτελούν το τρίπτυχο για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Οι εμμονές της κυβέρνησης στο νεοφιλελεύθερο οικονομικό μοντέλο δεν αφήνουν περιθώρια ελπίδας. Αφήνουν όμως πλούσιο πεδίο για τον προβληματισμό του κόσμου και για την πρυτάνευση της λογικής.

* Μέλος του Δ.Σ. του Ιατρικού Συλλόγου Μεσσηνίας και εκλέκτορας στον Πανελλήνιο Ιατρικό Σύλλογο