Ο τρίτος δρόμος του ΝΑΤΟ

Υπάρχει μέση γραμμή πλεύσης ανάμεσα στην πλήρη ένταξη στο ΝΑΤΟ νέων μελών και στις εγγυήσεις που ζητά το Κρεμλίνο για την ασφάλεια της Ρωσίας;

Η απάντηση είναι καταφατική καθώς η ουσία του προβλήματος είναι η ανάπτυξη των συμβατικών και πυρηνικών δυνάμεων της Ατλαντικής Συμμαχίας σε σχέση με τη Ρωσία.

Για παράδειγμα, η Ουκρανία ενισχύεται και στηρίζεται από το ΝΑΤΟ σε τέτοιο σημείο ώστε να είναι ήδη ντε φάκτο πλήρες μέλος.

Τα παραπάνω έχουν καθοριστική σημασία για να αξιολογηθούν οι προοπτικές μιας δύσκολης και με πολλές πτυχές διαπραγμάτευσης που μόλις άρχισε ανάμεσα στις ΗΠΑ και τη Ρωσία.

Για παράδειγμα, μια αναβίωση της Συνθήκης για την κατάργηση των πυραύλων μέσου βεληνεκούς του 1987 μεταξύ ΗΠΑ και ΕΣΣΔ αλλά και μια προσαρμογή της Συμφωνίας για αμοιβαία και ισόρροπη μείωση των συμβατικών στρατιωτικών δυνάμεων στην Ευρώπη στα σημερινά δεδομένα θα συνιστούσαν τεράστια βήματα προόδου ως προς την αποκλιμάκωση της έντασης μεταξύ Ουάσινγκτον και Μόσχας.

Στην πράξη οι χώρες κυρίως αν όχι αποκλειστικά της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης στις οποίες θα μπορούσαν να ισχύσουν οι δύο παραπάνω συμφωνίες επί της ουσίας θα είναι μεν τυπικά πλήρη μέλη του ΝΑΤΟ, αλλά στην πραγματικότητα δεν θα μπορούν να απειλήσουν την ασφάλεια της Μόσχας.

Την παραπάνω φόρμουλα της απονεύρωσης της ένοπλης αντιπαράθεσης Ανατολής-Δύσης την είχε προωθήσει η Μόσχα από τα μέσα της δεκαετίας του ‘50 με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα την πρόταση Χρουστσόφ να κηρυχθούν τα Βαλκάνια «Απυραυλική Ζώνη» αλλά και το σχέδιο που παρουσίασε στις αρχές της δεκαετίας του ‘60 ο τότε υπουργός Εξωτερικών της Πολωνίας Ραπάτσκι για έναν αποπυρηνικοποιημένο διάδρομο που διασχίζει την Ευρώπη στα όρια των δύο αντίπαλων μπλοκ, μια πρόταση προφανώς που είχε επεξεργαστεί το Κρεμλίνο.

Τα παραπάνω είναι ένα σενάριο το οποίο κατά πάσα βεβαιότητα θα διασκέδαζε τις ρωσικές ανησυχίες, χωρίς να υπονομεύσει την αξιοπιστία της αμερικανικής εμπλοκής στην εγγύηση της ασφάλειας της Γηραιάς Ηπείρου.

Αλλωστε τόσο η ΕΣΣΔ όσο και στη συνέχεια η Ρωσία ποτέ δεν στόχευσαν την παρουσία των ΗΠΑ στην Ευρώπη, παρά μόνον όταν αντιδρούσαν στην υιοθέτηση επιθετικών σεναρίων από το ΝΑΤΟ με χαρακτηριστικό παράδειγμα την απόφαση της Ατλαντικής Συμμαχίας το 1979 για την ανάπτυξη των πυραύλων «Πέρσιγκ» και «Κρουζ».