Το Κέντρο Ανάπτυξης Εκπαιδευτικής Πολιτικής της ΓΣΕΕ, προ ημερών, έδωσε στη δημοσιότητα ένα ερευνητικό - εκδοτικό πόνημα με τίτλο «Επαγγελματική κατάρτιση και απασχόληση: Εμπειρική και συγκριτική διερεύνηση των όρων μετάβασης αποφοίτων ΙΕΚ στην απασχόληση: προκλήσεις και στρατηγικά διακυβεύματα». Πρόκειται για παρουσίαση αποτελεσμάτων ενός σημαντικού ερευνητικού εγχειρήματος που ξεκίνησε το 2012 και αφορούσε τη διερεύνηση της μετάβασης των αποφοίτων αρχικής και συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης στην απασχόληση, επιχειρώντας ουσιαστικά να αποτυπώσει βασικές τάσεις, εξελίξεις, χαρακτηριστικά, όρια και προοπτικές του υπό διερεύνηση πεδίου.
Σύμφωνα με τα πρωτογενή ευρήματα της έρευνας, εκτός των άλλων, ένα στοιχείο το οποίο προβλήθηκε αλλά και συζητήθηκε εκτενώς στη δημόσια σφαίρα ήταν η αυξημένη συμμετοχή αποφοίτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σε δομές αρχικής κατάρτισης, με την καταγραφή μιας καταφανώς ανιούσας τάσης, εύρημα που απέσπασε την προσοχή και το ενδιαφέρον πολλών. Συγκεκριμένα, από τα αποτελέσματα της έρευνας για την ερώτηση «ποιο είναι το εκπαιδευτικό σας επίπεδο» προέκυψε πως: 9,2% δηλώνουν απόφοιτοι ΤΕΙ/ ΚΑΤΕΕ, 9,9% απόφοιτοι ΑΕΙ και 4,8% κάτοχοι μεταπτυχιακών και διδακτορικών διπλωμάτων.
Ακριβώς πάνω στο εύρημα αυτό θα θέλαμε να αναδείξουμε ορισμένες διαστάσεις που είναι εξαιρετικά κρίσιμες για την ερμηνεία και την κατανόηση της τάσης αυτής. Κι αυτό γιατί, το τελευταίο διάστημα, λόγω της υψηλής ανεργίας των νέων, γίνεται συχνά λόγος για την αναντιστοιχία μεταξύ δεξιοτήτων και αναγκών αγοράς εργασίας, ιδίως σε σχέση με τα προσόντα που τα Πανεπιστήμια παρέχουν. Το εν λόγω εύρημα, με τον τρόπο που ερμηνεύθηκε, πρωτογενώς, συνδέθηκε με τις διαχρονικές αδυναμίες του χώρου της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης να δώσει αξιόπιστη πρόσβαση στην αγορά εργασίας και δευτερογενώς με την προτροπή να ανακατευθυνθούν οι μαθητικές ροές προς την κατάρτιση μέσω των ΙΕΚ, με στόχο τη μείωση της ανεργίας των νέων και την «αποσυμφόρηση» των ελληνικών Πανεπιστημίων.
Αυτή η προσέγγιση είναι μονομερής, επιλεκτική και περιορισμένου ερμηνευτικού εύρους, αφού το διακύβευμα δεν είναι η απομάκρυνση των νέων από την πανεπιστημιακή εκπαίδευση, η οποία, όπως όλες οι έρευνες του ΚΑΝΕΠ αναδεικνύουν, είναι εφάμιλλη των ευρωπαϊκών προδιαγραφών, τόσο ως προς τα γνωστικά αντικείμενα και τα επιστημονικά πεδία όσο και ως προς την αξιοποίησή της στη διεθνή αγορά εργασίας. Πολύ περισσότερο, σε καμία περίπτωση, δεν συνιστούν προοδευτική και σύγχρονη εκπαιδευτική πολιτική οι κάθε είδους «στατιστικοί αλγόριθμοι» που εντείνουν την απομάκρυνση και τον εκπαιδευτικό αποκλεισμό του μαθητικού πληθυσμού από το αγαθό της ανώτατης εκπαίδευσης, σε μια εποχή έντασης της ζήτησης υψηλών προσόντων, όπως η δική μας. Υπό την έννοια αυτή, η κρισιμότητα αναδιάταξης του ρόλου των δημόσιων Πανεπιστημίων με στόχο την ανταγωνιστικότητα και την αποτελεσματικότητά τους στην εγχώρια και διεθνή αγορά εργασίας παραμένει υψηλή. Παράλληλα, κρίσιμη είναι και η ενίσχυση των δημόσιων πολιτικών για την ποιοτική αναβάθμιση της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης.
Η διττή όμως αυτή στρατηγική σε καμία περίπτωση δεν είναι κοινωνικά, εκπαιδευτικά και ορθολογικά ανεκτό να συνδέεται με τη «συμπίεση» και την «τεχνητή ανακατεύθυνση» των μαθητικών εκροών προς χαμηλότερου επιπέδου προσόντα και μορφές μη τυπικής εκπαίδευσης, οι οποίες, τουλάχιστον μέχρι σήμερα, δεν πληρούν βασικές προϋποθέσεις ποιότητας και αξιοπιστίας. Κατ’ επέκταση, το πρόβλημα συνδέεται πρωτίστως με το παραγωγικό πρότυπο της χώρας και αφορά ευθέως τη δομή και το περιεχόμενο της εγχώριας αγοράς εργασίας. Ειδικότερα, αφορά τον πυρήνα της παθολογίας που διέπει την ελληνική αγορά εργασίας, τους τρόπους με τους οποίους αναγνωρίζονται και αξιοποιούνται τα προσόντα, τις κυρίαρχες πολιτικές, στρατηγικές και πρακτικές αντιμετώπισης του ανθρώπινου δυναμικού, το επίπεδο των αμοιβών και την ποιότητα των εργασιακών σχέσεων.
Η προσπάθεια να καταστεί ελκυστική η επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση είναι λάθος να συγχέεται με τον περιορισμό της πρόσβασης στο Πανεπιστήμιο και τον αποκλεισμό των κοινωνικά ασθενέστερων μέσω ενός συστήματος πρόσβασης που παραμένει άνισο και ιδιαίτερα ακριβό ως προς τις οικονομικές απαιτήσεις του. Η προτροπή για στροφή προς την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση απαιτείται να συνδεθεί με την ενίσχυση του πεδίου ως δημόσιας πολιτικής, προωθώντας την ουσιαστική αναβάθμιση των προγραμμάτων σπουδών, τη συστηματική και με ορθολογισμό επικαιροποίηση των ειδικοτήτων, την ανάπτυξη εκπαιδευτικών υλικών, την καλλιέργεια της διδακτικής μεθοδολογίας, την πρόσληψη και την επιμόρφωση εκπαιδευτικού προσωπικού με στέρεες εργασιακές σχέσεις, την αναβάθμιση των υποδομών, των εργαστηρίων και του εξοπλισμού, την ανάπτυξη των ουσιαστικών μορφών πρακτικής άσκησης, την ένταξη των αποφοίτων στην παραγωγική δομή και στη σφαίρα της απασχόλησης κ.ά.
* Ο Χρήστος Γούλας, PdD, είναι διευθυντής του ΚΑΝΕΠ/ΓΣΕΕ
** Ο Νίκος Φωτόπουλος είναι αν. καθηγητής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και επιστημονικός διευθυντής του ΚΑΝΕΠ/ΓΣΕΕ
Σχόλια
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας