Πριν από ενάμιση μήνα ο Μίκης Θεοδωράκης έφυγε για το μεγάλο ταξίδι. Ενα ταξίδι διαφορετικό από τα προηγούμενα. Τα προηγούμενα ταξίδια του Μίκη ήταν για να προβάλει την Ελλάδα στα πέρατα του κόσμου. Σε τούτο το τελευταίο ταξίδι ο Μίκης ταξίδεψε στην αιωνιότητα. Εκεί που οι νέες γενιές θα βλέπουν το όνομα χωρίς να γνωρίζουν την ιστορία του. Και η ιστορία του μπορεί να γεμίσει χιλιάδες σελίδες για όποιον θέλει να ασχοληθεί.
Δυο-τρία μόνο περιστατικά από την πολυβασανισμένη ζωή του. Πρώτο με προσωπική εμπειρία. Σε αντιχουντικό συλλαλητήριο στο Ντίσελντορφ της Γερμανίας με ομιλητές Βολουδάκη της ΕΡΕ, Μαύρο της Ενωσης Κέντρου και Μίκη της Αριστεράς, σε αίθουσα τριών χιλιάδων, η φοιτητική και εργατική νεολαία της Ελλάδας φώναζε ρυθμικά «όπλα θέλουμε». Από τους τρεις ομιλητές μόνο ο Μίκης μάς εξήγησε ότι είναι λάθος να ζητάμε όπλα γιατί είναι νωπό το αίμα του εμφύλιου σπαραγμού. Δεν ήταν μόνο η εξήγηση που μας έκανε, το γιατί είναι λάθος, ήταν το πάθος που φαινόταν στη φωνή και το συναίσθημα.
Ηταν η Ελλάδα που ξεχείλιζε σε κάθε φράση, ήταν ο πατριωτισμός που περίσσευε ανυστερόβουλα και το έβλεπες σε κάθε φράση, ήταν η τελευταία λέξη «Ποτέ ξανά όπλα σε Ελληνα εναντίον Ελλήνων». Αλήθεια, πόσοι Ελληνες γνωρίζουν ότι στη Μακρόνησο από τους χιλιάδες εξόριστους στο τέλος έμειναν μόνο εννιακόσιοι βαρυποινίτες από τους οποίους μόνο είκοσι έξι άντεξαν τα βασανιστήρια και δεν υπέγραψαν το κατάπτυστο κείμενο της δήλωσης μετανοίας.
Ε, λοιπόν, ένας από τους είκοσι έξι που άντεξαν και δεν υπέγραψαν ήταν ο Μίκης. Πόσοι ξέρουν ότι σε μια πλαγιά της Μακρονήσου τρία πρωτοπαλίκαρα της εθνικοφροσύνης τον χτυπούσαν διαδοχικά μέχρι που στις εξήντα επτά μπαστουνιές έμεινε ακίνητος, λιπόθυμος και αργότερα τον βοήθησαν δυο κρυμμένοι εξόριστοι που παρακολουθούσαν το φρικτό θέαμα στην άκρη της πλαγιάς. Αυτό το τελευταίο είναι από το βιβλίο «Οδός Αβύσσου αριθμός μηδέν». Τα παραπάνω παραδείγματα είναι ένα δείγμα απειροελάχιστο από τα πραγματικά βασανιστήρια που πέρασε ο Μίκης. Αισθάνομαι άβολα που αναφέρομαι στο παρελθόν. Το κάνω όμως γιατί συνδέεται άμεσα με το παρόν και το εξής ερώτημα: Αν είχε γραφτεί η γνήσια μεταπολεμική Ιστορία της χώρας μας θα είχαμε σήμερα τα τραγικά γεγονότα που έχουμε στα σχολεία μας;
Οταν βλέπουμε σήμερα στα ελληνικά σχολεία ναζιστικά μορφώματα, όταν αφήσαμε τα παιδιά μας στην άγνοια της Ιστορίας, δώσαμε το δικαίωμα και το ελεύθερο στα κατακάθια του φασιστοναζισμού να δηλητηριάζουν τις αθώες ψυχούλες των παιδιών μας. Τα σημερινά κροκοδείλια δάκρυα από τους κυρίους υπεύθυνους δεν ωφελούν. Δεν είναι γνήσια. Θα ήταν γνήσια αν συνοδεύονταν από μια γενναία συγγνώμη, που θα έδινε σε όλους τους Ελληνες να καταλάβουν ότι βαδίζουμε με σιγουριά στο μέλλον όλοι μαζί. Αντ’ αυτού είχαμε μόνο επικοινωνιακές πομφόλυγες. Οι ηγέτες διακρίνονται από κάποιες γενναίες πράξεις. Να θυμίσω εδώ ότι ο πρώην πρόεδρος της Αμερικής Μπιλ Κλίντον ήλθε στην Ελλάδα και ζήτησε συγγνώμη για τη ζημιά που είχε κάνει η χώρα του. Ζήτησε συγγνώμη γιατί το εννοούσε, όχι από κάποια σκοπιμότητα.
Ο Μίκης ήταν το παράδειγμα μεγαλοψυχίας. Συγχώρεσε τους βασανιστές του και συνεργάστηκε μαζί τους πιστεύοντας ότι προσφέρει στη χώρα. Ας δείξουν και οι νέοι δεξιοί μεγαλοψυχία, να ζητήσουν συγγνώμη για τους προκατόχους τους τής ΕΡΕ για τον απίστευτο πόνο που του προξένησαν.
Ωδή στον Μίκη
Οταν το φως της ζωής απ’ του θανάτου σκεπαστεί το σκοτάδι, αιώνια το πνεύμα θα ζει,
Λίγο φως να εκπέμπει απ’ τα ανήλιαγα βάθη του Αδη.
Αθέρας Κεφαλονιάς
Η επιστολή δημοσιεύτηκε στο φύλλο της «Εφ.Συν.» τη Δευτέρα 18/10/2021.
